Podstawy socjologii

Socjologia (socjo - to, co społeczne i logos - słowo, nauka) - nauka o tym, co społeczne. Nauka o społeczeństwie. Socjologia pojawiła się w XVIII w.

Socjologia (def. Jana Szczepańskiego) - to nauka o zbiorowościach ludzkich, której przedmiotem badania są:

- zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowości ludzi

- struktury tych zbiorowości

- zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach, a wynikające ze wzajemnego oddziaływania na siebie siły skupiającej i rozbijającej tę zbiorowość

- zmiany i przekształcenia w nich zachodzące.

Podstawą wiedzy społecznej jest obserwacja. Socjolog musi przestrzegać kilka zasad obserwacji naukowych:

- ścisła obserwacja - obserwator musi być pewny, że zjawiska przebiegają tak, jak mówimy

- dokładność - mówi o stopniu lub mierze, należy znaleźć metodę, którą można zmierzyć zaobserwowane zjawisko

- systematyczność

- utrwalenie, zapisywanie wybranych danych - dokładne, rzetelne zapisywanie faktów

- obiektywizm - polega na tym, że precyzujemy pojęcia, które wykorzystujemy, dokładnie je definiujemy.

Socjolog musi podjąć kilka kroków w naukowej metodzie badawczej:

1. Zdefiniowanie problemu - musimy określić merytoryczną zawartość problemu.

2. Przegląd literatury - zbieramy informacje o podobnych badaniach przeprowadzonych już wcześniej.

3. Sformułowanie hipotezy - twierdzenia, które wydaje się badaczowi prawdziwe.

4. Opracowanie planu badań - czyli przedmiot, czas i miejsce badań.

5. Realizacja projektu badawczego zgodnie z planem.

6. Analiza danych i wyciągnięcie wniosków.

August Comte - pierwszy zrealizował zanalizowanie, stwierdził, że socjologia jest pełnoprawną nauką.

H. Spencer - angielski myśliciel, opublikował „Zasady socjologii”, sformułował pierwszą teorię rozwoju społecznego. Społeczeństwo to organizm, który podlega tym samym prawom, co organizm ludzki. Można badać społeczeństwo metodami, którymi bada się organizm ludzki.

E. Durkheim - zadał sobie pytanie, jakimi metodami można badać społeczeństwo. Napisał „Zasady..........”. Zasłynął z socjologizmu. Twierdził, że społeczeństwa nie można badać tak jak organizm ludzki. Wskazał, jak badać społeczeństwo, pokazał metody.

METODY BADAWCZE:

1. Badania statystyczne

2. Kwestionariusze, ankiety:

- kwestionariusz wywiadu - bezpośrednie spotkanie, kontakt

- kwestionariusz ankiety - zestaw pytań, które wypełnia się pośrednio lub bezpośrednio. Osobiste spotkanie może być ale nie musi. Pytania mogą mieć charakter pytań szczegółowych lub ogólnych, otwartych.

3. Badania uczestniczące - polegają na tym, że badacz zostaje członkiem zbiorowości badanej.

4. Badania oparte na dokumentach - pod względem treści, ilości, itp.

5. Badania biografii i autobiografii.

6. Badania terenowe.

7. Obserwacja jako metoda badawcza.

Socjolodzy pracują jako doradcy firm, w instytutach, agencjach opinii społecznej, są konsultantami i doradcami, prowadzą badania naukowe, są nauczycielami.

Socjologia dzieli się na: ogólną, przemysłu, medycyny itd.

PROCES TWORZENIA SIĘ WIĘZI SPOŁECZNEJ

Styczność przestrzenna - umiejscowienie na jednej przestrzeni grupy ludzi, spostrzeżenie innych ludzi znajdujących się na tym samym terenie.

Styczność psychiczna - rejestracja pewnych cech zewnętrznych ludzi znajdujących się na tej samej przestrzeni. Styczność ta może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Styczność społeczna - to wzajemna relacja między dwoma osobami oraz pewna czynność, która między tymi osobami zachodzi, np. zapytanie o pożyczenie długopisu. Styczność może być przelotna lub trwała. Może mieć charakter prywatny (pożyczenie długopisu) lub społeczny (wykład).

Może mieć charakter osobisty lub rzeczowy (np. pożyczenie książki).

Może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Te czynności społeczne przeobrażają się we wzajemne oddziaływanie, czyli układ czynności, który wpływa na modyfikację własnych zachowań. Wzajemne oddziaływania prowadzą do zależności społecznej, czyli kto od kogo zależy. Rodzaje zależności:

1. Zależność strukturalna - wynika ze struktury grupy, budowy, uporządkowania, wynikająca z rytmu studiów.

2. Zależność funkcjonalna - wynika z pewnych funkcji, które pełnimy.

3. Zależność przyczynowa - sytuacja A pociąga za sobą sytuację B.

Zależności prowadzą do powstania stosunków społecznych - czyli układu zawierającego następujące elementy:

- przynajmniej dwóch partnerów, którym jest albo jednostka albo grupy

- łącznik (socjologia)

- sytuacja, w której zachodzi ten stosunek (Uczelnia)

- układ powinności i obowiązków (przystąpienie do egzaminów)

Stosunki społeczne - prowadzą do powstania instytucji społecznej czyli zespołu urządzeń materialnych i niematerialnych, które regulują stosunki społeczne.

Więź społeczna - to zorganizowany system stosunków, instytucji oraz środków kontroli społecznej skupiającej jednostki i podgrupy w całość zdolną do trwania i rozwoju.

Edward Wilson - twórca socjobiologii

Socjobiologia - to kierunek w socjologii, który zajmuje się systematycznym badaniem biologicznym.

Życie społeczne - to ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości znajdujących się na pewnej ograniczonej przestrzeni.

Altruizm - odziedziczyliśmy go po zwierzęcych przodkach. Mamy go zakodowany w genach. Altruizm to egoizm genów - najpierw ratujemy dzieci, żeby przetrwał gatunek.

Florian Znaniecki - cztery czynniki kształtują naszą osobowość:

1. Kulturowy ideał osobowości - utrwalony w społeczeństwie ideał, wzór do naśladowania (np. biznesmen).

2. Role społeczne - to stały i spójny system zachowań, który jest reakcją na zachowanie innych osób, a przebiegający wg ustalonego wzoru (np. rola studenta).

3. Jaźń subiektywna - to wyobrażenie, jakie jednostka ma sama o sobie.

4. Jaźń odzwierciedlona - to zespół wyobrażeń, jakie każdy człowiek wytwarza sobie na podstawie ocen otoczenia (np. podchodzę do koleżanek, koleżanek one nagle umilkły to myślę, że mówiły coś o mnie)

KULTURA

Kultura - to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych, wartości i uznawanych sposobów postępowania zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach przekazywanych innym zbiorowością i następnym pokoleniom.

Elementy struktury kultury:

- cecha kulturowa - są różne w różnych krajach.

- kompleksy kulturowe - np. taniec (muzyka, rytm, krok - dają całość, jaką jest taniec).

- konfiguracja kulturowa (instytucja) - np. rodzina (małżeństwo, ślub, wesele, miesiąc miodowy, rodzenie dzieci, wychowanie dzieci, rozwód).

Funkcje kultury:

- funkcja socjalizacji - czyli uspołecznienie, to proces, w którym jednostka uczy się, co robić, by być w tym społeczeństwie akceptowanym. Ten proces dzieje się poza nami.

- funkcja ustalania wzorów zachowania (funkcja normatywna) - reguły, które mówią, co nam wolno, a czego nie wolno. Kultura tworzy, buduje te reguły, normy.

- funkcja ustalania kryteriów i systemów wartości - kultura wskazuje nam, co dzisiaj jest wartościowe, a co nie.

- funkcja budowania modeli osobowości - np. jeżeli mówimy Ślązak, to widzimy pewne cechy, które nie występują u innych.

Kultura jest systemem norm.

Norma - to pewna reguła, zasada, która mówi nam, jak mamy postępować. Rodzaje norm socjologicznych:

- statystyczne - te reguły, które aktualnie funkcjonują (np. kwadrans studencki).

- kulturowe - to reguły, które mówią, jakich zachowań społeczeństwo oczekuje od swoich członków.

Zbiór norm statystycznych - kultura realna.

Zbiór norm kulturowych - kultura idealna.

Kultura masowa - związana jest ze środkiem masowego komunikowania - to zjawisko intelektualnej, estetycznej i ludyczno-rekreacyjnej działalności człowieka.

- kryterium ilościowe, masowe - bardzo dużo.

- kryterium standaryzacji - ujednoliconej treści.

GRUPA SPOŁECZNA

Zbiorowości ludzkie:

Populacja - to wielkość jednostek.

Kategoria statystyczna - to zbiór ludzi w przestrzeni lub posiadających wspólne ogólne cechy (np. zbiór ludzi na przystanku autobusowym, zbiór właścicieli samochodów w Katowicach, itp.)

Kategoria socjologiczna - to zbiór ludzi podobnych pod względem cech społecznych.

Kategoria społeczna - to zbiór ludzi o pewnej własnej świadomości (np. nastolatkowi, grupy wyznaniowe).

Grupa społeczna - istnieje wtedy, kiedy pomiędzy ludźmi zachodzą interreakcje. Jest złożonym układem społecznym. Członkowie tej grupy powiązani są ze sobą więzią społeczną, posiadają wspólne wartości i świadomość przynależności. Grupy społeczne są zjawiskiem powszechnym. Wywierają bardzo silny wpływ na swoich członków, który może mieć charakter pozytywny lub negatywny. Każda grupa społeczna ma jakiś cel.

Rozróżniamy norm formalne (np. to, że powinniśmy uczestniczyć w wykładach i przystąpić do egzaminu) oraz nieformalne (powstają w wyniku interrakcji międzyludzkiej). Normy pełnią funkcję kontrolną. Każda norma ma swoją strukturę, czyli sposób, w jaki uporządkowane są jednostki lub podgrupy.

Rodzaje struktur norm:

1. Władzy (wpływa na strukturę komunikowania).

2. Komunikowania (może mieć charakter formalny i nieformalny).

3. Socjometryczna - mówi o atrakcyjności poszczególnych członków grupy, o akceptacji.

4. Awansu.

Rodzaje grup:

1. Małe i duże ( małe to te, w których wszyscy członkowie mogą się spotkać twarzą w twarz i poznać się. Duże to te, w których nie każdy może się spotkać i poznać).

2. Formalne i nieformalne - w zależności od źródła spójności ( formalne powstają w wyniku procedur, a nieformalne - spontanicznie w wyniku interreakcji).

3. Pierwotne i wtórne - Charls Cooley (pierwotne - relacje mają charakter bezpośredni, osobisty i całkowity, ujawniamy wszystkie swoje cechy, np. rodzina: wtórne - relacje mają charakter rzeczowy, pośredni częściowy, ujawniamy tylko te cechy, które są potrzebne, np. grupa studencka, praca).

4. Wspólnota i stowarzyszenie - Ferdynand Tonnies ( wspólnota to grupa ludzi, których łączą więzy pierwotne, a w stowarzyszeniu łączą ludzi więzy wtórne.

STRATYFIKACJA SPOŁECZNA

Stratyfikacja społeczna - (uwarstwienie społeczne) - to strukturalna nierówność pomiędzy różnymi grupami ludzi (termin ten pochodzi z geologii).

Cztery systemy stratyfikacji społecznej:

1. System niewolniczy - reprezentował najbardziej skrajną nierówność. Jedna jednostka mogła posiadać drugą jednostkę, niewolnik jest pozbawiony praw. Może być rzeczą kogoś innego. System ten istniał w Grecji i Stanach Zjednoczonych w XVI i XVII wieku, ale prawnie zakończył się w wieku XIX. W Grecji niewolnicy mogli posiadać ziemię, a w USA wszystko, co niewolnicy mieli to było ich pana. Niewolnicy zawsze walczyli o swoje prawa.

2. System kastowość - (kasta - naród, plemię) - związany był z religią i kulturą hinduską. System ten wynika z wiary w reinkarnację. Kasta jest uporządkowana hierarchicznie, człowiek rodzi się w rodzinie, która należy do danej kasty i też do tej kasty należy. Nie ma możliwości przejścia za życia z jednej kasty do drugiej. Człowiek, który urodził się w kaście niższej nie buntuje się, ponieważ wierzy, ze w przyszłym życiu może urodzić się w kaście wyższej. Ten system jest prawnie nielegalny i zakazany. Jest typowy dla Indii, ale i w Afryce występuje w postaci segregacji etnicznej. Niektóre grupy izolują się i żyją w segregacji etnicznej. Nie ma tam możliwości mieszanych małżeństw.

3. System feudalizmu - to system stanowy, ten system jest typowo europejski. Powstał w średniowieczu w Europie. Społeczeństwo podzielone było na stany lub warstwy społeczne. W systemie tym społeczeństwo dzieliło się na trzy warstwy społeczne hierarchicznie uporządkowane:

- arystokracja

- kler

- stan trzeci

Każda warstwa była odrębna, miała swoje prawa i obowiązki. Arystokrata mógł bezprawnie zabrać coś swojemu parobkowi, który mieszkał na jego ziemi. Kler cieszył się znacznymi przywilejami (cła, podatki). Istniał możliwość zmiany warstwy społecznej, np. piękna chłopka poślubiła szlachcica albo córka właściciela młyna mogła wyjść za arystokratę.

4. System klasowy (kapitalistyczny) - klasy nie są ustalone prawnie. Granice pomiędzy tymi klasami nie są jasne i nie są dokładnie wyznaczone. Każdy może zmienić pozycję społeczną. Pozycja klasowa osiągana jest przez jednostkę w ciągu całego jej życia. System klasowy jest systemem bezosobowym, nie wiemy, kto, do jakiej klasy należy.

Klasa społeczna wg Karola Marksa - wskazuje on, ze klasa społeczna to wielka grupa ludzi charakteryzująca się określonym stosunkiem własności środków produkcji.

Klasa proletariatu - nie byli właścicielami środków produkcji.

Klas burżuazji - właściciele fabryk.

Kryterium kulturowe i ekonomiczne.

Współcześnie systemy klasowe, kapitalistyczne postrzegane są inaczej. Kryterium ekonomiczne:

- dochód

- wykształcenie

- zawód

Klasa:

- wyższa

- średnia

- niższa

Poszczególne klasy się rozbudowały. Rozróżniamy 10 klas tego kryterium klasowego.

Stratyfikacja społeczna w Polsce się tworzy.

Klasa robotnicza zajmuje niską pozycję.

Jest też klasa chłopska, warstwa prywatnych właścicieli, warstwa rządząca, inteligencja (z racji wykształcenia i zawodu zajmują wysoką pozycję, a z racji dochodu - niską).

RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA

Ruchliwość społeczna (mobilność społeczna) - to ruch jednostek lub grup społecznych w przestrzeni społecznej.

Typy ruchliwości społecznej:

- ruchliwość wertykalna - (pionowa) - to przemieszczanie się jednostek z góry na dół lub z dołu do góry.

- ruchliwość horyzontalna - (pozioma) - zmiana pozycji społecznej na inną, ale o podobnym statusie.

Obie te ruchliwości są ze sobą powiązane, np. ktoś może dostać lepszą pracę, ale w innym mieście.

Drugi podział ruchliwości:

- ruchliwość wewnątrzpokoleniowa - (wewnątrzgeneracyjna), jest to zmiana pozycji społecznej w trakcie życia jednego pokolenia (np. studiując zmieniamy pozycję na wyższą)

- ruchliwość międzypokoleniowa to zmiana społecznej pozycji dzieci w stosunku do ich rodziców (np. rodzice mają wykształcenie średnie, a dzieci wyższe).

Dwie grupy czynników, które determinują naszą grupę społeczną:

I. Indywidualne:

1. Pochodzenie społeczne.

2. Wykształcenie - im człowiek ma wyższe wykształcenie, tym chętniej sięga po nowe, chce zdobywać wyższe szczeble.

3. Zawód - są zawody, które zmuszają do zdobywania nowych szczebli i są zawody, które zniechęcają do ruchliwości (np. górnik).

4. Pochodzenie etniczne.

5. Płeć - kobiety chętniej się uczą, ale mężczyźni chętniej podejmują ryzyko.

6. Uroda i umiejętności interpersonalne.

II. Strukturalne:

1. Przemiany struktury społecznej.

2. Innowacje technologiczne.

3. Dyskryminacja, np. kobiet czy mniejszości.

Kilka prawd o ruchliwości społecznej:

1. Ruchliwość w dół (pionowa) jest zjawiskiem dużo rzadszym od ruchliwości w górę.

2. Mniej więcej 1/3 społeczeństwa przemieszcza się w górę w trakcie życia jednego pokolenia.

3. Ruchliwość społeczna ma przede wszystkim miejsce pomiędzy bliskimi pozycjami społecznymi w strukturze (prawdopodobieństwo, ze przeskoczymy o kilka szczebli jest małe).

4.Nie ma długotrwałej tendencji w ruchliwości społecznej.

Najszybszy ruch w górę ma miejsce wraz z modernizacją, wraz z wprowadzeniem technologii.

Przyczyny spadku ludzi w dół:

1. Choroby.

2. Patologie.

3. Bezrobocie.

4. Osoby czasowo zatrudnione.

5. Renciści i emeryci.

6. Rozwód, ale tylko w przypadku kobiet.

FUNKCJONALIZM

Teoria funkcjonalizmu ma swoje korzenie w początkach narodzin socjologii. W latach 50 - tych Talcot Parsons opracował funkcjonalną teorię wyjaśniającą zjawiska społeczne.

Założenia funkcjonalistyczne:

1. Holizm - ujęcie życia społecznego jako całości funkcjonalnej. W ramach założenia holizmu Parsons mówił, ze społeczeństwo to system. System to zbiór pewnych elementów wzajemnie ze sobą powiązanych. W systemie każdy element pełni funkcję na rzecz całości.

2. Socjologizm metodologiczny - przedmiotem analizy funkcjonalnej mogą być tylko i wyłącznie fakty społeczne. Fakty społeczne dla Parsona były jak normu społeczne, kontrola społeczna.

3. Wyjaśnienie funkcjonalne - fakty społeczne Parsons chce zrozumieć pod kątem funkcji. Określenie funkcji, jakie poszczególne fakty pełnią w systemie.

4. Funkcjonalne wymogi - to stałe zasady, które są niezbędne do zapewnienia działania systemu społecznego jako całości, np. rekrutacja nowych członów, socjalizacja - czyli przystosowanie jednostki do zycia w społeczeństwie.

5. Ład społeczny - naturalnym stanem społecznym jest stan homeostazy i równowagi.

6. Ahistoryzm - Parsons twierdzi, że te podstawowe elementy systemu społecznego są niezależne od historii. Te zasady zawsze trwały, historia nie ma wpływu na założenia. One zawsze były i zawsze będą.

Każdy system składał się z podsystemów. Parsons wyróżniał cztery podsystemy:

1. Organizm - pełni funkcję adaptacji dla środowiska, w którym dany organizm żyje. Związany jest ze zdobywanie środków do życia, środków całego systemu, np. przychodzi zima to ubieramy się w ciepła kurtkę i ciepłe buty.

2. Osobowość - pełni funkcję osiągania celów. Cechy osobowe określają normy, wartości, cele.

3. Struktura społeczna - pełni funkcję integrującą, czyli struktura społeczna przyczynia się do utrzymywania wzajemnych stosunków pomiędzy elementami danego stosunku społecznego.

4. Kultura - pełni funkcję utrzymywania wzorów działania.

Parsons był przeciwnikiem konfliktów. Uważał, że są „wrzodami społeczeństwa”. Był zwolennikiem ewolucyjnego rozwoju społeczeństwa. Ewolucja - to wzrastająca zdolność systemów do przetrwania w różnym środowisku.

TEORIA KONFLIKTU SPOŁECZNEGO

Lewis Cosera - konflikt pełni określoną funkcję w społeczeństwie i przyczynia się do utrzymania więzi społecznych w danej grupie. Do jedności w społeczeństwie. Konflikt przyczynia się do wzrostu integracji społecznej.

Teoria Ralfa Dahrendorfa jest teorią odmienną. Uważa on, ze konflikt jest czymś naturalnym, ale niekoniecznie funkcjonalnym. Konflikty pełnią funkcję zmieniającą. Ta zmiana przyczynia się do powstania nowej, wartościowej formy. Założenia:

1. Wszechstronność zmiany.

2. Wszechstronność konfliktu.

3. Każdy element w społeczeństwie przyczynia się do dezintegracji i zmiany.

4. Każde społeczeństwo opiera się na przymusie stosowania jednych wobec drugich.

Różnice teorii funkcjonalnej i konfliktu:

Teoria funkcjonalna		Teoria konfliktu
Podstawowe elementy życia społecznego to normy i wartości.	Podstawowe elementy życia społecznego to interesy.
Społeczeństwa są spójne, zintegrowane.	Społeczeństwa są podzielone.
Społeczeństwo zależy od solidarności.	Życie społeczne i społeczeństwo zależy od opozycji, konkurencji i wrogości.
Społeczeństwo akceptuje prawowitą władzę.	Społeczeństwo dąży do użycia przemocy.
Społeczeństwo dąży do trwania.	Społeczeństwo dąży do zmiany

.

RÓŻNICE POMIĘDZY NOWOCZESNYM A TRADYCYJNYM SPOŁECZEŃSTWEM

I. Tradycyjne:

1. Cechy organizacyjne:

- niewielka liczba tych społeczeństw

- względna izolacja od innych społeczeństw

- wewnętrzne zintegrowanie

- wieś podstawową jednostką organizacji przestrzennej

2. Cechy osobowości:

- nikły poziom potrzeby osiągania

- nikły poziom empatii (wczuwania się w potrzeby innych osób)

- konformizm - członkowie postępują zgodnie z normami

- wiara, przekonanie, ze człowiek nie może zmienić świata przyrodniczego

- fatalistyczna wiara w przeznaczenie

- orientacja na przeszłość

- dominacja osobowości

3. Cechy społeczno - kulturowe:

- dominacja więzi rodzinnych

- struktura hierarchiczna - wynika ze statusu poszczególnych rodzin

- pozycje - są przypisane

- zachowanie zgodne z zasadami

- działania o charakterze partykularnym

- wiedza o charakterze prenaukowym

- niski poziom skolaryzacji

-brak środków masowego przekazu

- ogromna rola tego, co święte

4. Cechy polityczne:

- władza usankcjonowana sakralnie

- władza charyzmatyczna lub tradycjonalna

- brak organizacji politycznych

- władza w rękach nielicznej elity

- tendencje endogamiczne (brak możliwości kontaktu na zewnątrz).

5. Cechy techniczno - ekonomiczne:

- jednostka samowystarczalna

- prosty podział pracy

- proste technologie

- niski wskaźnik produkcji na jednego mieszkańca

- rolnictwo podstawą egzystencji.

II. Nowoczesne:

1. Cechy organizacyjne:

- duża liczba członków

- otwartość wzajemnych powiązań

- heterogeniczność - zróżnicowanie

- miasto podstawową jednostką organizacji przestrzennej.

2. Cechy osobowości:

- wysoki poziom potrzeby osiągania

- wysoki poziom empatii

- nonkonformizm - łamanie norm, które są nieadekwatne do życia społecznego

- wiara, że człowiek może panować nad światem przyrody

- orientacja na przyszłość

- liberalizm i demokratyczność.

3. Cechy społeczno - kulturowe:

- dominacja więzi rzeczowych, instytucjonalnych

- struktura społeczna oparta na podziałach warstwowych

- osiągane pozycje w społeczeństwie

- zachowanie tylko częściowo oparte na normach

- wysoki rozwój wiedzy

- wysoki poziom skolaryzacji

- umiejętność korzystania ze środków masowego przekazu

- dominacja kultury świeckiej.

4. Cechy polityczne:

- władza świecka

- władza legalna, uprawomocniona

- duży udział społeczeństwa w sprawowaniu władzy

- pluralizm polityczny

- brak tendencji endogamicznych w elicie władzy.

5. Cechy techniczno - ekonomiczne:

- korzystanie z nowoczesnych technologii

- złożony podział pracy

- gospodarka wysokotowarowa

- wysoki wskaźnik produkcji na jednego mieszkańca

- specjalizacja, pojawienie się nowych usług i ich rozwój

- stopniowy rozwój korporacji międzynarodowych.

Społeczeństwo informatyczne (postnowoczesne)

Społeczeństwo wprost przemysłowe

Społeczeństwo uprzemysłowione (nowoczesne)

Społeczeństwo w połowie uprzemysłowione

Tradycyjne

Teoria modernizacji zakłada, że każde społeczeństwo przechodzi te cykle modernizacyjne. Cykl modernizacyjny jest próbą wyznaczenia ewolucyjnego rozwoju społeczeństwa.

Teoria zależności - opracowana przez teoretyków, społeczeństwo świata zostało podzielone na trzy grupy:

- metropolia - centralne, charakteryzują się silnym rozwojem

- półperyferyjne - rozwinięte, ale na poziomie nowoczesnym

- peryferyjne - satelitarne, o charakterze tradycyjnym, słaby przemysł, słaba organizacja.

Przyczyną zależności społeczeństwa peryferyjnego od metropolii był imperializm, a współcześnie jest globalizacja.

SPOŁECZNE ASPEKTY GLOBALIZACJI

Globalizacja - zbiór procesów, które czynią nasz świat jedną całością

Przyczyny procesów globalizacji:

- rozwój nowoczesnych technologii

- powstanie rozbudowanej sieci zależności ekonomicznych, finansowych, politycznych, kulturowych i strategicznych

- powstanie nowych form organizacji ekonomicznych, politycznych i kulturowych, jakimi są ONZ, ODCE, organizacje transnarodowe

- powstanie nowej kategorii społecznej ludzi, np. manager, finansiści, sportowcy, artyści i naukowcy, których życie i praca oderwane jest od konkretnego miejsca

- rola i znaczenie środków masowego komunikowania się.

Konsekwencje globalizacji:

- uniformizacja świata - upodabnianie się

- homogenizacja

- powstanie nowych form świadomości zbiorowej:

* świadomość wspólnoty regionalnej

* świadomość światowa

* „mentalność plemienna” - wiele ludzi wraca do tożsamości lokalnej, etnicznej

- imperializm mediów.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---