OBLIGACJE SAMORZĄDOWE / KOMUNALNE - obligacje emitowane przez samorządy terytorialne

1. ogólne - zabezpieczone dochodami budżetu lokalnego i zaufaniem inwestorów do emitenta (prawem do ustanawiania podatków oraz zdolnością emitenta do ich egzekwowania od podatników)

• najszerzej stosowana przez samorządy forma zabezpieczenia mało ryzykownych przedsięwzięć inwestycyjnych

• zazwyczaj zawierają klauzulę, że w celu dokonania ich spłaty mogą zostać nałożone nowe podatki lub zwiększone obecne

• wymagają akceptacji obywateli

• cieszą się lepszą opinią nabywców

• projekty z nich finansowane posiadają zazwyczaj cechy monopolu naturalnego

2. przychodowe - zabezpieczone przyszłymi wpływami z inwestycji finansowanej emisją

• emitowane przez przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (szpitale, uniwersytety, przedsiębiorstwa drogowe, itp.)

• nie wymagają akceptacji obywateli

• posiadają dodatkowy element ryzyka wynikający z konkurencji innych projektów (finansowany projekt zazwyczaj nie jest jedynym przedsięwzięciem oferującym dane usługi)

• niższy (w porównaniu do o.ogólnych) stopień bezpieczeństwa wynikający z zabezpieczenia spłaty z jednego tylko źródła finansowego

hybrydowe - łączą walory obligacji ogólnych i przychodowych; obligacje o podwójnym źródle spłaty; ich zabezpieczeniem są dochody z inwestycji oraz opłaty i podatki lokalne

PODMIOTY UPRAWNIONE: gminy, powiaty, województwa, związki komunalne, oraz miasto stołeczne W-wa

PRZESŁANKI EMISJI (ZALETY OS):

• koszty emisji i wykupu przy spełnieniu określonych warunków są niższe niż koszty kredytu bankowego

• bezpieczeństwo - regulacje ustawy o obligacjach chronią inwestorów

• elastyczność - dopasowanie wielkości emisji do potrzeb kapitałowych emitenta, elastyczność kształtowania warunków programu w tym okresów zapadalności, możliwość oferowania dodatkowych świadczeń niefinansowych (połączenie ich wykupu ze sprzedażą mienia komunalnego)

• emisja obligacji podnosi prestiż i promuje emitenta

• możliwość zaprezentowania realizowanych projektów inwestycyjnych opinii publicznej; przyciągnięcie uwagi mieszkańców do działań podejmowanych przez emitenta

• jednostka samorządu terytorialnego zaciąga zobowiązanie wobec obligatariuszy we własnym imieniu i na własny rachunek

• umożliwiają jednorazowe zaciągnięcie zobowiązania u wielu wierzycieli na okres znacznie dłuższy niż okres kredytowania

• umożliwiają pożyczenie większej kwoty niż wynikająca z kredytu

• mogą pomóc jednostce w ubieganiu się o pomoc z UE (mogą posłużyć na finansowanie zadań refundowanych dopiero po ich wykonaniu)

RYZYKO INWESTYCYJNE W OBLIGACJACH KOMUNALNYCH

1. ryzyko płynności - są mniej płynne niż obligacje skarbowe z czego wynika duża rozpiętość cenowa między ceną zakupu i sprzedaży

2. ryzyko wcześniejszego wykupu - większość emisji zawiera klauzule pozwalające na wcześniejszy wykup obligacji więc inwestorzy są narażeni na takie niebezpieczeństwo w przypadku spadku stóp procentowych

3. ryzyko stopy procentowej - rynkowe ceny obligacji komunalnych bardzo gwałtownie reagują na zmiany stóp procentowych (im dłuższy termin zapadalności tym większa elastyczność na zmiany stóp procentowych)

4. w przypadku niewypłacalności jednostki komunalnej - długa procedura likwidacyjna i trudność w odzyskaniu przynajmniej części zainwestowanych środków

5. mała płynność majątku trwałego samorządu (nawet o dużej wartości księgowej) będącego ewentualnym zabezpieczeniem emisji

6. dochody jednostek samorządowych nie są podatne na wahania koniunktury, ale często ich dochody i wydatki są ściśle określone w ustawach więc samorządy nie mają na nie dużego wpływu (nie mogą znacznie zredukować wydatków lub zwiększyć dochodów)

7. na jednostki samorządu szybko przenoszą się napięcia polityczne co w połączeniu z dużą biurokracją może utrudnić racjonalną działalność gospodarczą

REGULACJE PRAWNE EMISJI OBLIGACJI KOMUNALNYCH:

• ust. z 26.11.1998 o finansach publicznych - jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe

• ust. z 05.06.1998 o samorządzie województwa

• ust. z 05.06.1998 o samorządzie powiatowym

• ust. z 29.06.1995 o obligacjach - regulacja emisji obligacji samorządowych

• ust. z 08.03.1990 o samorządzie gminnym

BANK JAKO ORGANIZATOR I AGENT EMISJI:

1. przygotowanie emisji

• przygotowanie optymalnej koncepcji emisji obligacji

• przygotowanie projektu uchwały rady jednostki komunalnej o emisji obligacji

• opracowanie koncepcji uplasowania emisji na rynku

• uzyskanie w imieniu jednostki wszystkich niezbędnych opinii

• przygotowanie niezbędnych dokumentów

• opracowanie memorandum informacyjnego (emisja publiczna - prospekt emisyjny)

2. przeprowadzenie emisji

• organizacja i przeprowadzenie spotkań z potencjalnymi inwestorami

• skierowanie propozycji nabycia do potencjalnych inwestorów

• zorganizowanie sprzedaży obligacji

• rozliczenie emisji z emitentem

1. obsługa emisji

• zorganizowanie obrotu wtórnego, obustronne kwotowania

• wypłata obligatariuszom należnego oprocentowania

• realizacja wykupu obligacji

NAJWAŻNIEJSI ORGANIZATORZY EMISJI OBLIGACJI KOMUNALNYCH:




• PKO Bank polski

• Pekao SA (gł dla dużych miast)

• Bank Ochrony Środowiska

• Bank Gospodarstwa Krajowego

• BRE Bank (gł dla dużych miast)

• BZ WBK

• Bank Milenium




EMISJE OBLIGACJI SAMORZĄDOWYCH W PL PRZED 1995R

• 1896r - obligacje Miasta W-wa na sfinansowanie sieci kanalizacyjnej, dodatkowe świadczenie: prawo do składania obligacji jako kaucji przy umowach zawieranych z Magistratem Miasta W-wa

• 32 emisje w tym 11 warszawskich (Poznań. Kraków, Lublin Lwów)

• 1945-1992 - nie ma na PL rynku obligacji samorządowych

• 1992-1995 - gł obligacje mieszkaniowe - na finansowanie problemu mieszkaniowych zasobów komunalnych

• 1993 - masto Płocka na inwestycje

EMISJE DOKONANE NA PODSTAWIE USTAWY O OBLIGACJACH Z 1995R DO 2000R

• głównie emisje niepubliczne

• niska płynność

• dominowały emisje ok 20mln PLN

• jedyna publiczna - Ostrów Wielkopolski na CeTO

• tendencja do przeznaczania pozyskanych środków na szeroko pojęty system transportowy

EMISJE W PL W LATACH 2000-2005

• rynek OSm jest w fazie dynamicznego rozwoju

• udział OSm w całości rynku na poziomie 12%

• 2005 - pierwsza w Europie Środkowej emisja obligacji przychodowych; konsorcjum Banku Pekao SA i Citibanku Handlowego wygrało przetarg na przygotowanie i przeprowadzenie Programu Emisji Obligacji Przychodowych Przedsiębiorstwa Komunalnego „Miejskie Wodociągi i Kanalizacje” w Bydgoszczy; zabezpieczenie: przychody z opłat za wodę i odprowadzanie ścieków (20 lat)

• zadłużenie województw największe: Wielkopolskie (¹/₄ całego); Dolnośląskie; Kujawsko-Pomorskie;

• zadłużenie województw najmniejsze: Opolskie, Podlaskie, Świętokrzyskie

• 2002 -emisja publiczna (pierwsza w PL) Rybnik (CeTO)

• 2003-2006 - czteroletni program emisji publicznej Poznań (CeTO)

INWESTORZY NA RYNKU PL OSM




• banki (78%)

• podmioty zagraniczne (12%)

• towarzystwa ubezpieczeniowe

• fundusze emerytalne

• przedsiębiorstwa

• inne instytucje finansowe




PERSPEKTYWY ROZWOJOWE RYNKU OSM

• brak długofalowej wizji rozwojowej tego segmentu rynku kapitałowego

• zbyt ostrożne podejście jednostek samorządu terytorialnego do wykorzystywania obligacji

• niewielkie rozmiary emisji - przeważają emisje o wielkościach nieznacznie przekraczających wielkości uznane za opłacalne

• emisje niepubliczne

• niska płynność - obligacje komunalne w zasadzie nie funkcjonują w obrocie wtórnym

• obligacje stanowią substytut kredytu

• Polska Agencja Finansowania Gmin SA - będzie specjalizowała się w oferowaniu długoterminowych produktów finansowych dla gmin; będzie emitowała własne obligacje i z pozyskanych środków udzielała długoterminowych pożyczek i poręczeń oraz kupowała emitowane przez gminy obligacje komunalne i przychodowe; ma być pierwszą w PL i jedyną instytucją finansową kompleksowo i w sposób zindywidualizowany obsługującą zapotrzebowanie gmin na dług

1

OBLIGACJE SAMORZĄDOWE

Utworzony przez Ania Marzec

---