PRACA SOCJALNA W ORGANIZACJACH SPOŁECZNYCH
FUNKCJE ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH
Przyjęcie określonej koncepcji społeczeństwa warunkuje wyodrębnienie funkcji pracy socjalnej, które uszczegóławiane są w postaci: celów, zadań do realizacji oraz odnoszą się do rezultatów, efektów rzeczywistych w działalności organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną. Realizacja pracy socjalnej wiąże się również z założeniami statutowymi organizacji społecznych.
Organizacje społeczne tworzą jednostki, które, w organizacyjnej formie stowarzyszeń czy fundacji oraz placówek prowadzonych przez te organizmy, realizują pomoc w rozwoju sobie samemu, swojej rodzinie i innym. To realizatorzy pracy socjalnej, wytyczają kierunek działalności, są wspólnie redaktorami statutu, wyznaczającego cele i zadania szczegółowe, które stanowią podstawę do wyłonienia funkcji założonych organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną.
Jedną z propozycji opisu organizacji społecznych jest dokonanie ich charakterystyki poprzez przypisanie im funkcji społecznych.
Funkcję instytucji można traktować jako ogół rzeczywistych skutków wywołanych przez działalność instytucji, jako sposób zaspokajania potrzeb, wyrażający się w realizacji podejmowanych działań. Pojęcie funkcji społecznej, w odniesieniu do organizacji społecznych, obejmuje w pedagogice dwa składniki: funkcję założoną i rzeczywistą. Pierwsza z wymienionych odnosi się do celów i zamierzeń danego stowarzyszenia, które są zawarte w statucie, aktach normatywnych i zarządzeniach. Druga z wymienionych, która odpowiada funkcjom ukrytym systemu / elementu systemu, jakim są w tym przypadku organizacje społeczne, i która obejmuje rezultaty wynikające z realizacji celów statutowych oraz rezultaty nieokreślone przez statut i akty normatywne, przypisuje się większe znaczenie.
Funkcje założone organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną ujmuje się w kilka rodzajów:
Po pierwsze wyróżnia się funkcje związane z pomocą jednostce, rodzinie, grupie, społeczności, nakierowane na wspomaganie wszechstronnego rozwoju jednostki, podnoszenie sprawności fizycznej, upowszechnianie sportu, wdrażanie do systematycznego uprawiania rekreacji (np. turystyki), wdrażanie do wychowania wczasowania, a także nakierowanie na realizację celów i zadań z zakresu opieki, w tym rodzinach zastępczych i adopcyjnych.
Wśród tej kategorii wyodrębnia się kategorie szczegółowe, tj.:
funkcję wspieranie rozwoju biosocjokulturowego jednostek w normie rozwojowej;
funkcję kompensowania braków i wspierania w rozwoju jednostek z dysfunkcjami,
chorobami, problemami uniemożliwiającymi i/lub utrudniającymi funkcjonowanie im i ich rodzinom;
funkcję adaptacyjną polegającą na podejmowaniu działań przystosowawczych na
rzecz osób z trudnościami w funkcjonowaniu społecznym oraz działań na rzecz adaptacji środowiska społecznego, pod katem osób i ich dysfunkcji, uniemożliwiających bądź utrudniających funkcjonowanie w społeczeństwie;
1.4 funkcję profilaktyczną polegającą na uświadamianiu problemu, np. przeciwdziałanie patologii wśród młodzieży poprzez rozwijanie różnych form pomocy młodzieży bezrobotnej, prowadzenie biur pośrednictwa pracy dla młodzieży, badania rynku pracy i prowadzenie działań z zakresu profilaktyki zdrowotnej;
1.5 funkcję animacji środowiska lokalnego - polegającą na aktywizowaniu społeczności lokalnej poprzez organizowanie różnego rodzaju festynów, imprez sportowych, majówek, które dają możliwość upowszechniania celów i zadań statutowych organizacji, możliwość nagłośnienia problemu i kształtowania postaw społecznych względem drugiego człowieka i pokazanie, jak można atrakcyjnie i aktywnie spędzić czas wolny (animacja edukacyjna ), ale także rozwijanie umiejętności, zdolności do udziału w poczynaniach zespołowych dzięki różnym formom gier i zabaw zespołowych, wykorzystywanych podczas imprez i związana z tym animacja komunikacyjna, a więc pomoc w nawiązaniu kontaktu z innym człowiekiem, często o innym sposobie poruszania się, wyrażania swoich uczuć i myśli.
Po drugie, wyodrębnia się funkcję progresywną czyli ukierunkowanie na rozwój organizacji poprzez ekstensyfikację działalności, np. nawiązywanie współpracy z instytucjami sektora publicznego i pozarządowego w kraju i poza granicami oraz poprzez inicjowanie, organizowanie i prowadzenie prac badawczych w danej dziedzinie, a także organizowanie własnych oddziałów terenowych oraz kształcenie permanentne pracowników (kursy wewnętrzne i zewnętrzne, szkolenia, sympozja, konferencje, warsztaty i rekolekcje).
Po trzecie wyróżnia się funkcję doskonalenia zawodowego. Dotyczy ona realizatorów pracy socjalnej. Jest to dążenie zarówno do uzupełniania wykształcenia, jak i podnoszenia kwalifikacji zawodowych dzieci i młodzieży niesłyszącej i z uszkodzonym słuchem oraz dzieci rodziców niesłyszących, ale również do podnoszenia kwalifikacji osób pracujących z odbiorcami.
Po czwarte, jest to funkcja ochrony praw i interesów podopiecznych polegająca na przeciwdziałaniu dyskryminacji i upowszechnianiu tolerancji i poszanowania odrębności jednostek wyróżniających się z ogółu ze względu na określoną cechę (dysfunkcję, chorobę, inny problem), przeciwdziałanie stygmatyzacji, postawą unikania i wycofania w stosunku do odbiorców działań, zmianie wyobrażeń o ludziach z problemem - koncentracja uwagi społeczeństwa nie na ich ograniczeniach, słabościach, ale przede wszystkim podkreślenie ich możliwości, odnalezienie i uaktywnienie potencjału jednostki, sił tkwiących w jednostce.
Po piąte, istotne znaczenie w założeniach statutowych przypisuje się funkcji regulacyjnej -polegającej na inicjowaniu i opiniowaniu regulacji prawnych w danej kwestii.
Po szóste, funkcja informacyjno - wydawnicza (propagandowa) - informująca o działalności organizacji - pozwala na upowszechnienie celów i zadań organizacji, jej dorobku poprzez współpracę z mediami, broszury, plakaty, ulotki, imprezy plenerowe., ale także wydawanie i kolportaż podręczników, pomocy dydaktycznych (np. zabawek, czasopism i innych wydawnictw pismem punktowym, powiększonym drukiem lub na kasetach dźwiękowych lub innych - PZN).
Po siódme, wyróżnia się funkcję religijno - etyczną. Prowadzona działalność opiera się z założenia na określonym systemie wartości, np. zgodnym z nauką Kościoła rzymskokatolickiego i obowiązującymi normami społecznymi.
Po ósme, jest to funkcja ekonomiczna, która zapewnia realizację wyżej wymienionych funkcji, w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej przez organizacje oraz pozyskiwania z innych źródeł środków na realizację celów i zadań statutowych.
W obrębie wyżej wymienionych ośmiu funkcji wyłania się nam dychotomiczny podział funkcji złożonych organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną na funkcje: integracyjną i ekonomiczną (która zapewnia organizacjom środki na działalność).
Funkcje od 1 do 7 można określić mianem funkcji integracyjnej. Wskazują one bowiem na ścisłe i wzajemne zależności między jednostką, z jakichś powodów dysfunkcyjną, ale także w stanie normy rozwojowej a środowiskiem lokalnym - społecznością lokalną. Sposób funkcjonowania środowiska lokalnego, poszczególnych jego elementów jest gwarantem integracji odbiorców organizacji ze środowiskiem lokalnym.
Utworzenie środowiska, w którym jednostka ma zapewnione optymalne warunki do rozwoju biosocjokulturalnego jest gwarantem funkcjonowania społeczeństwa otwartego na innych i na ich problemy. Organizacje społeczne zorientowane na pracę z rodziną realizują w rzeczywistości swoje funkcje założone w różnym zakresie.
Organizacje społeczne, oprócz funkcji określonych celami i zamierzeniami statutowymi, przywołując trychotomię funkcji rzeczywistych A. Kamińskiego, pełnią po pierwsze
funkcję sąsiedztwa z wyboru - czyli zaspakajają potrzebę przynależności do grupy ludzi podobnych pod jakimś względem (dla odbiorców może to wiązać się z negatywnym wartościowaniem, ze stygmatyzacją, naznaczeniem ich jako gorszych, niebezpiecznych, niewygodnych dla pozostałej części społeczeństwa np. bezrobotnych, bezdomnych, schizofreników itp.)
Po drugie, kreują życie społeczne (środowiska lokalnego), próbują dokonywać zmian poprzez nowe sposoby artykułowania potrzeb określonych kategorii obywateli, są rzecznikami wyłączonych z życia społecznego i zagrożonych wyłączeniem społecznym. Łączą jednostkę ze społeczeństwem (szerszym środowiskiem). Sygnalizują również niedomogi w funkcjonowaniu organizacji państwowych i samorządowych.
Po trzecie pełnią funkcję ekspresyjną. Ekspresja, a więc fakt ujawniania tego co „drzemie” w jednostce, jest różnie uzewnętrzniana przez realizatorów pracy socjalnej. Od tradycyjnego rozumienia, gdy sprowadza się do pewnych konkretnych wytworów - dzieł (obrazy, rzeźby, wiersze, eseje, listy itp.),które mają na celu wywołanie reakcji u odbiorcy (wzbudzenie uczuć), po ekspresję ciała ludzkiego (ruch, gesty, mimika), która umożliwia jednostce wyrażać swoje przeżycia, komunikować je innym i za ich pomocą komunikować się z innymi. Formy ekspresji realizatorów pracy socjalnej, szczególnie odbiorców, są różnorodne. Możemy wymienić między takie formy ekspresji jak: taniec, muzyka, ruch, słowo, gest, mimika (wykorzystywane przez np. grupy teatralne, teatry tańca), śpiew, wieczory taneczne, zajęcia plastyczne, zajęcia rzeźbiarskie, różne formy ekspresji słownej (kluby dyskusyjne).
Podsumowując, wyodrębnione funkcje założone i rzeczywiste organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną można określić mianem szeroko pojętej funkcji addytywnej. Jest ona charakterystyczna dla organizacji powstających dzięki jednostkom, które świadomie i celowo łączą swoje wysiłki, aby osiągnąć wynik grupowy, jakiego nie mógłby osiągnąć żaden z nich działając indywidualnie.
FUNKCJE PRACY SOCJALNEJ I ICH REALIZACJA
Możemy wymienić trzy główne funkcje pracy socjalnej: ochronną, kontestującą i mediacyjną.
FUNKCJA OCHRONNA
Realizowana jest przez pracowników organizacji społecznych, którzy pełnią rolę koordynatorów w rozwiązaniu problemów społecznych, ich zadaniem jest normować, stabilizować zmiany w życiu społecznym w obliczu zachodzących transformacji.
FUNKCJA KONTESTUJĄCA
Realizacja tej funkcji przez organizacje społeczne polega na:
reprezentowaniu interesów, obronie praw określonych wspólnot, jednostek, niekiedy wyłączonych lub zagrożonych wyłączeniem społecznym;
przygotowaniu jednostki do zmian;
łagodzeniu skutków zmian;
eliminowaniu lub zapobieganiu pewnym zdarzeniom, zjawiskom niepożądanym;
inicjowaniu i opiniowaniu regulacji prawnych w określonej kwestii;
Realizatorzy funkcji kontestującej pracy socjalnej podejmują działania w skali makro i mezo skierowane na adaptację do konkretnych warunków społecznych. Wyrażają sprzeciw w ważnych kwestiach społecznych, w imieniu tych, których reprezentują, dążą do niwelowania niedogodności i utrudnień.
FUNKCJA MEDIACYJNA
Jej realizacja przejawia się w:
towarzyszeniu, pośredniczeniu i wspomaganiu jednostki i/lub rodziny w procesie rozwiązywania trudności;
opracowaniu projektu rozwiązania sytuacji trudnej wspólnie z jednostką.
Różni się od poprzednich rodzajem relacji. Kontakt między realizatorami pracy socjalnej jest bezpośredni, oparty na interakcji między pracownikiem organizacji a odbiorcą (jednostką, rodziną). Jest to relacja pomocy. Sposób jej realizacji choć nie zawsze odpowiada założeniom modelowym jest pracą w środowisku otwartym, z rodziną, z jednostką usytuowaną w kontekście, której celem jest wytworzenie, uzdrowienie relacji jednostki ze środowiskiem szerszym. Funkcja mediacyjna pracy socjalnej realizowana jest przede wszystkim za pomocą metody indywidualnego przypadku np. praca z rodziną, w której występuje problem uzależnienia dziecka od narkotyków. Równie często wykorzystywana jest praca grupowa.
Organizacje społeczne odgrywają znaczną rolę w realizacji funkcji pracy socjalnej, odciążają instytucje państwa, podejmują się pracy z rodzinami wyłączonymi bądź zagrożonymi wyłączeniem społeczny, przez co realizują ideę społeczeństwa egalitarnego - włączającego.
CELE UKIERUNKOWUJĄCE DZIAŁANIE
Pracownicy organizacji społecznych zorientowanych na prace z rodziną wiążą cel z realizacją zadań statutowych lub wynikających z realizacji przyjętego programu pracy. Pozostali określają swój cel bardziej szczegółowo, rozróżniają: „cel na teraz” - to, do czego zmierzają bądź to, co chcą osiągnąć w przyszłość.
Wyodrębniono, kilka kategorii „celów na teraz”:
1. Cele zorientowane na siebie, swoją osobę, na kształcenie osobowości, doskonalenie się.
2. Cele zorientowane na innych - odbiorców działań.
3. Cele zorientowane na organizację pomocową. Artykułują je osoby, które przewodniczą organizacji: przewodniczący, prezesi, dyrektorzy, kierownicy.
Ponadto możemy wyodrębnić plany: osobiste i zawodowe (rozumiane jako związane z wykonywaną obecnie w organizacji pracą) pracowników organizacji społecznych zorientowanych na prace z rodziną. Należy podkreślić, że dla niektórych pracowników cel pracy i plany na przyszłość są tożsame, zwłaszcza gdy podjęty cel jest długofalowy.
KIERUNKI DZIAŁANIA
Główną formą pracy w organizacjach społecznych zorientowanych na pracę z rodziną jest pomoc, którą pedagogika społeczna tłumaczy jako pomoc w rozwoju. Przejawia się ona w podejmowaniu zarówno działań ratowniczych, kompensacyjnych i profilaktycznych. Pomoc w rozwoju, we włączaniu społecznym, dokonuje się dzięki wchodzeniu w relacje społeczne.
Relacja społeczna (relacja pomocy, relacja opieki) jest nie tylko kategoria pojęciową (relacyjny model pracy socjalnej), ale także sposobem pracy stron interakcji: pracownika organizacji społecznej zorientowanej na pracę z rodziną i odbiorcy działań, aktywnie uczestniczącego, poszukującego wyjścia z sytuacji trudnej.
Ich celem wspólnym, ogólnie sformułowanym jest pomoc we wchodzeniu w relacje z samym sobą, z innymi, ze środowiskiem.
Zadaniem pracownika organizacji jest takie zmobilizowanie i uaktywnienie podopiecznego, jak i siebie - wykorzystanie kompetencji własnych i oczekującego pomocy, aby doprowadzić do rozwiązania sytuacji problemowej. Istotą relacji w przywołanym modelu jest więc aktywność podmiotów relacji: pracownika i oczekującego pomocy.
Działania podejmowane przez pracowników organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną, w tym przez ochotników/ wolontariuszy, można podzielić na trzy główne kategorie:
pomoc
opiekę
działania (prace administracyjno - biurowe)
Pomoc wg H. Radlińskiej, to działalność zorganizowana, planowa i obejmująca, obok wymienionych już kierunków, także szeroko rozumiane poradnictwo, np. porady specjalistów tj.: psycholog, pedagog, prawnik, ale także porady przyjaciela, współstowarzyszonego (grupy wsparcia). Pomoc jest specyficzną formą pracy opartą na relacji między dwoma jej podmiotami: pomagającym i oczekującym pomocy, odbierającym pomoc. W relacji tego typu warto zwrócić uwagę na aktywność obu stron w rozwiązywaniu trudnej sytuacji, a także na dobrowolność uczestnictwa w niej.
Pomoc jest kategorią szeroką i dominującą formą pracy w działalności organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną. Pośród kierunków pomocy najrzadziej realizowane jest ratownictwo, czyli pomoc doraźna, która udzielana jest w sytuacji nagłej utraty środków do życia lub „ wytrącenia poza środowisko”. W sytuacjach uprawniających działania ratownicze jednostki otrzymują wsparcie od organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną, choć nie jest to dominujący profil ich działalności.
Jednostki i rodziny dotknięte zdarzeniem losowym , jakim jest np., pożar mieszkania otrzymują pomoc doraźną w formie: prowiantu, ubrania, koców, pościeli, a niekiedy ratowania życia poprzez stosowanie niezbędnych zabiegów medycznych.
Relacja poszczególnych kierunków pomocy, ich zakresu zależy od charakteru działalności organizacji, a w organizacjach społecznych ukierunkowanych na pracę z rodziną przeważają działania kompensacyjno - adaptacyjne.
Kompensacja to kolejny kierunek pomocy. W pedagogice oznacza celowe wyrównywanie braków, uzupełnianie lub zastępowanie niepomyślnych składników sytuacji osobistej jednostki lub sytuacji grupowej i stwarzanie warunków życia uznawanych za normalne, przez wprowadzanie określonych wartości środowiska obiektywnego, wzmacnianie słabych pomocą silnych, przez nawiązywanie nowych więzi. Kompensacja społeczna powinna spożytkowywać i wspomagać zjawiska samorzutnej kompensacji psychologicznej, zapobiegając jednocześnie nadkompensacji. Kompensacji podlega nie tylko człowiek, jego psychika, stan fizyczny jego organizmu, ale także sytuacja, w jakiej się znajduje, warunki w jakich żyje.
Pedagogika społeczna rozumie kompensację szeroko. Postrzega ją jako celowy proces, ukierunkowany na wyrównanie braków, niwelowanie niedomogów, np. ubóstwa, niewydolności wychowawczej i różnych innych sytuacji trudnych, bądź też jako proces samorzutny. W pierwszym ujęciu bywa traktowana jako funkcja działań o charakterze opieki i pomocy. W drugim - samorzutna kompensacja może być wspierana przez instytucjonalne, celowo zorganizowane działania. Zdarza się, że przybiera postać niepożądaną nadkompensacji lub działań społecznie nieakceptowanych, np. chuligańskie wybryki, zachowania brutalne, agresywne, niezgodne z ogólnie obowiązującymi normami społecznymi. W praktyce celowo zorganizowane działania kompensacyjne łączą się z działaniami ratowniczymi (są ich następstwem) oraz opiekuńczymi (towarzyszą im).
Równie bogaty jest zakres działań profilaktycznych proponowanych przez organizacje społeczne zorientowane na pracę społeczna. Sam termin profilaktyka odnosi się do ogółu działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu ludzi.
W. Okoń pisze, że „w pewnym znaczeniu każde pożądane oddziaływanie pedagogiczne jest jednocześnie działaniem profilaktycznym, wytwarzając bowiem jakieś wartościowe cechy, jednocześnie zapobiega powstaniu cech niepożądanych lub ich utrwalaniu.”
H. Radlińska, pisząc o profilaktyce społecznej jako szczególnego typu działalności, związanej z neutralizowaniem wpływu czynników powodujących potencjalne zagrożenia, postuluje, aby objęła ona zapobieganie klęskom społecznym i wykolejeniom jednostek, tj.: alkoholizm, prostytucja, przestępczość, bezdomność, choroby zakaźne.
Podstawą działań profilaktycznych jest więc organizowanie środowiska, tzn. wytwarzanie bodźców wychowawczo wartościowych oraz kompensowanie wpływów ujemnych. W pedagogice społecznej, w tradycyjnym ujęciu, wyróżnia się dwa rodzaje działań profilaktycznych:
działania o charakterze pomocy wspierającej pomyślny rozwój, których celem jest pobudzanie aktywności człowieka w dziedzinach pożądanych, a tym samym uprzedzenie pojawiania się zachowań niekorzystnych;
działania hamujące, powstrzymujące czynniki stwarzające potencjalne zagrożenie;
W nowszym ujęciu profilaktyka jest postrzegana w znaczeniu antycypowania zdarzeń, skutków zdarzeń, które nie mają jeszcze miejsca, ale które mogą nastąpić.
To podejście podkreśla nie tylko wagę gotowości do podejmowania działań, ale i umiejętność przewidywania zdarzeń przyszłych, jak również przygotowanie się do nich poprzez zajęcie określonej postawy, przygotowanie projektu planu postępowania lub uczestniczenie w procesie wdrażania w życie określonego planu profilaktycznego.
Profilaktykę rozumie się zatem jako działalność szczególnego rodzaju, związaną z neutralizowaniem wpływu czynników powodujących choćby potencjalne zagrożenie, poprzez organizowanie środowiska, a więc wytwarzanie bodźców wychowawczo wartościowych oraz kompensowanie wpływów ujemnych oraz jako działanie zachowawcze, podejmowane w momencie wystąpienia, zaistnienia sytuacji niekorzystnych oraz w sensie predykcyjnym, a właściwie szerzej antycypującym - praca z grupami rozwojowo - wychowawczymi.
Działania pomocowe, zarówno ratownicze, kompensacyjne, jak i profilaktyczne, pozwalają jednostce na lepszą adaptacje do środowiska, do warunków społecznych - przeciwdziałają izolacji, sprzyjają włączeniu społecznemu.
Nieostrość granic między omawianymi kategoriami, zacieranie się, wzajemne przenikanie się zakresów pojęciowych kierunków pomocy w rozwoju - powoduje trudność we wskazaniu typów czystych. Działania pomocowe dzieli się więc na inne kategorie, które pozwalają zaprezentować je w sposób bardziej przejrzysty. Wyodrębnia się zatem działania skierowane na:
osoby bezpośrednio dotknięte problemem;
osoby pośrednio doświadczające sytuacji trudnej, tj. rodzice, opiekunowie, nauczyciele, wychowawcy, specjaliści z różnych dziedzin, instytucje i organizacje społeczne;
różne grupy społeczne, społeczności lokalne, społeczeństwo, w celu „nagłośnienia” problemu, uświadomieniu jego istoty, zmiany myślenia o nim o kreowania postaw społecznych.
Wśród działań pierwszej kategorii skierowanych na osoby bezpośrednio dotknięte problemem, dominują zorientowane bezpośrednio na jednostkę, jej ciało, usprawnienie lokomocji, dbałość o kondycję fizyczną, usprawnienie komunikacji werbalnej, na poprawę warunków i sytuacji życiowej oraz na usprawnienie i doskonalenie relacji ze środowiskiem społecznym, z innymi ludźmi, także przedmiotami martwymi (np. obsługa różnych urządzeń).
Oferta działań skierowana do osób pośrednio doświadczających sytuacji trudnej (druga kategoria) - spotyka się z coraz większym zainteresowaniem ze strony adresatów, czyniąc rzeszę odbiorców coraz liczniejszą, zmotywowaną i świadomie wybierającą to, co z oferty jest najbardziej przydatne w pracy wychowawcy nieprofesjonalnego (rodzic) i profesjonalnego (wychowawcy świetlicy, pedagoga, nauczyciela, psychologa), czy też w pracy realizatorów wychowania pośredniego i towarzyszącego (lekarza, prawnika, dziennikarza, przedstawiciela samorządu lokalnego itp.).
Trzecia kategorię stanowią działania skierowane na różne grupy społeczne, społeczność lokalną, przedstawicieli samorządu lokalnego, społeczeństwo. Wśród tych działań można mówić o tych, których celem jest:
pozyskiwanie zwolenników i współpracowników wśród osób prywatnych, jak i różnego typu instytucji jako współrealizatorów określonych programów
propagowanie idei, celów organizacji;
edukacji społeczności, społeczeństwa w zakresie określonej problematyki.
Wyróżnione kategorie szczegółowe działań, w praktyce są realizowane często za pomocą metody organizowania środowiska lokalnego (festyny, imprezy plenerowe, hepeningi, parady), celem zgromadzenia dużego grona odbiorców. Niekiedy są to wydarzenia o zasięgu ogólnokrajowym, czasami podejmowane poza granicami kraju.
KU PROFESJONALNOŚCI
Kategoria pojęciowa „kompetencje” jest istotna dla zrozumienia terminu „pracownik organizacji społecznej zorientowanej na pracę z rodziną”, którego traktuje się przede wszystkim jako osobę podejmującą działania profesjonalne, profesjonalistę w określonej dziedzinie działania społecznego.
Potocznie osoba kompetentna to taka, która potrafi umiejętnie łączyć posiadaną wiedzę z doświadczeniem i skutecznie, trafnie rozwiązywać problemy, zadania, które przed nią stają. Kompetencje jak wspomniano, nie istnieją w oderwaniu od jednostki. Są właściwościami jednostki, które nabywa w toku działań celowych i przypadkowych. Jednostki nabywają kompetencje w procesie socjalizacji, wychowania, w toku wrastania w grupy społeczne, poszerzania kręgów środowiskowych, uczestniczenia w różnych formach kształcenia permanentnego. E. Marynowicz - Hetka uważa, że kompetencje nabywa się m.in. w procesie kształcenia.
Ze względu na posiadane kompetencje i motywację A. Kamiński dzieli personel stowarzyszenia na profesjonalistów - kwalifikowanych pracowników społecznych i na działaczy społecznych (współcześnie wolontariuszy). Te dwie kategorie osób stanowią filar organizacji społecznych zorientowanych na pracę z rodziną. Pracownicy społeczni według autora, to osoby, które nabywają kwalifikacji potrzebnych do kierowania pracą socjalną w toku studiów bądź w toku „uczenia się przywarsztatowego”, podczas wszelkiego rodzaju czynności w stowarzyszeniu, pod okiem kompetentnych kolegów. Działaczy społecznych zaś określa jako ochotników, o których można powiedzieć, że są amatorami pracy socjalnej.
Pracownicy organizacji wskazują zasadniczo na kilka etapów/ dróg w dążeniu ku profesjonalności.
Po pierwsze mówią o predyspozycjach osobistych - rozumianych jako określone, wrodzone skłonności, zdolności w określonej dziedzinie np. umiejętność komunikacji, łatwość w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych, intuicja.
Po drugie, doświadczenie nabywane w różnych sytuacjach i okolicznościach (np. doświadczenie zawodowe, doświadczenia z pracy w organizacjach młodzieżowych i innych organizacjach społecznych) oraz doświadczanie, a więc celowo podjęta aplikacja w obszarze pracy socjalnej. Pracownicy socjalni świadomie i celowo doświadczają określonej rzeczywistości społecznej. Stają się specjalistami poprzez działanie z innymi, dla innych i poprzez innych.
Po trzecie, wśród innych sposobów wzbogacania umiejętności należy wyodrębnić kolejną z dróg - kształcenie nieformalne, rozumiane jako „świadoma oraz zorganizowana działalność kształcąco - wychowująca, prowadzona poza ustanowionym formalnym systemem szkolnym, umożliwiająca określonej grupie uczestników osiągnięcie założonych celów kształcenia”. Jest ono realizowane przez pracowników organizacji przez uczestnictwo w różnego rodzaju kursach, szkoleniach wewnętrznych, seminariach, konferencjach.
Po czwarte, ostatnią z możliwości nabywania kompetencji jest kształcenie formalne. Przyjmując za W. Okoniem, opiera się ono na stałych pod względem czasu i treści nauki formach, jest systemem kształcenia prowadzącym od szkoły początkowej do uniwersytetu i włączającym, obok kursów wykształcenia ogólnego, wiele programów specjalnych oraz instytucji stacjonarnego kształcenia technicznego i zawodowego.
Pracownicy organizacji podkreślają wagę praktyki, która pozwala zaistnieć ich kompetencjom oraz wykorzystać wiedzę teoretyczną, ale równie często wspominają o nabytych kompetencjach formalnych, które z reguły są wynikiem kształcenia formalnego.
Wskazując na sposób nabywania i rodzaj posiadanych kompetencji, odnoszą ich przydatność zawsze do pracy z innymi, dla innych i poprzez innych. O posiadanych kompetencjach pracownicy mówią poprzez pryzmat ich przydatności w relacjach z drugim człowiekiem, w dążeniu do realizacji zadań. Indywidualne cechy jednostki, wrodzone lub nabyte, staja się kompetencjami społecznymi poprzez odniesienie ich do innego człowieka, poprzez fakt zaistnienia w działaniu, a także dlatego, że wywierają pewne określone skutki społeczne. Posiadane kompetencje, ich pogłębianie i nabywanie nowych pozwala na profesjonalne wywiązywanie się z zadań.