Agata Balcerzak

Sprawozdanie z praktyk studenckich 2007/08

W marcu 2008 roku rozpoczęłam swoje pierwsze praktyki studenckie, odbywały się one w trzech różnych instytucjach i polegały na szeroko pojętej pracy z ludźmi. Instytucją w której rozpoczęła się moja praca jest Ośrodek Pomocy Społecznej dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawa mieszczącego się na ul. Żurawiej. W filii ośrodka mieszczącej się na ulicy Brackiej, wraz z grupą moich koleżanek ze specjalizacji poznałyśmy Panią Grażynę, która została główną koordynatorką naszych praktyk. Nasze pierwsze wspólne zadanie polegało na określeniu swoich możliwości, uzdolnień i umiejętności co miało pomóc pracownikom ośrodka przy przydzielaniu nas do różnych zadań. Miałam już wcześniej do czynienia z pracą wolontariusza więc nie miałam żadnych uprzedzeń w związku z żadną grupą, zobowiązałam się że mogę pracować zarówno z dziećmi, dorosłymi jak i starszymi ludźmi. Zapotrzebowanie na wolontariat jak same widziałyśmy było bardzo duże więc każda mogła wybrać sobie pole działania, w którym czułaby się najlepiej. Ja zdecydowałam się na praktyki w trzech miejscach: w filii OPS-u na Brackiej, w Dziale Pomocy Środowiskowej na Kruczej oraz w Przedszkolu na Nowogrodzkiej - DPŚ oraz Przedszkole prowadzą ścisła współpracę z OPS-em. W swojej pracy postaram się przedstawić pracę tych instytucji oraz moją pracę w nich.

Ośrodek Pomocy Społecznej poznałam stanowczo najbardziej z wszystkich trzech miejsc moich praktyk, zapewne dlatego że to w nim spędziłam najwięcej czasu ale również dlatego że to tu miałam najczęstszy kontakt z pracownikami socjalnymi. Ośrodek ten jak każda instytucja posiada pewną organizację:

Wg ustawy o pomocy społecznej OPS udziela świadczeń w szczególności z powodu:ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, bezradności w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, alkoholizmu i narkomanii, trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Działalność OPS-u to głównie: pomoc materialna, usługowa oraz praca socjalna. Każdy pracownik socjalny ma swój rejon opiekuńczy- poszczególne ulice i numery domów, tam przeprowadza wywiady środowiskowe mające na celu identyfikację problemów społecznych. OPS współpracuje miedzy innymi ze:

-szkołami (z nauczycielami i rodzicami)

-Przedszkolami

-Sądem

-Kuratorium

-Fundacjami pożytku publicznego

Dział Pomocy Specjalistycznej na Brackiej realizuje szeroko pojętą pracę socjalną z rodziną problemową oraz na rzecz klientów indywidualnych w zakresie: bezrobocia, uzależnień od alkoholu, przemocy w rodzinie, trudności szkolno wychowawczych, zaburzeń psychicznych, jak również udziela porad prawnych i prowadzi grupy wsparcia. Jedna z takich grup jest Klub Pracy- powstał on przy współpracy Ośrodka Pomocy Społecznej, Urzędu Pracy i Urzędu Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy. W ramach tego klubu realizowana jest szeroka oferta pomocy na rzecz bezrobotnych mieszkańców Śródmieścia. Wraz ze specjalistami ds. bezrobotnych stażystami i moimi koleżankami miałam okazję współprowadzić w klubie zajęcia komputerowe oraz uczestniczyć w dyżurze klubu. Podczas dyżuru klubu bezrobotnym udzielane było wszechstronne poradnictwo w zakresie poszukiwania pracy, profesjonalna pomoc przy pisaniu CV oraz listów motywacyjnych, udostępniana była prasa z ofertami pracy,oraz możliwość korzystania z internetu i telefonu przy poszukiwaniu pracy. Podczas zajęć komputerowych moje zadanie polegało na aktywizacji ludzi: nauka obsługi komputera, zapoznawanie z nowym oprogramowaniem, oraz nauka sprawnego korzystania z zasobów internetu. Ponadto w Klubie Pracy specjaliści prowadzili warsztaty aktywnego poszukiwania pracy i udzielali poradnictwa prawnego i psychologicznego. W kwietniu rozwiązana została umowa o współpracy między OPS-em i Urzędem Pracy, w związku z czym Klub Pracy objął tylko dzielnicę Śródmieście (wcześniej mogli uczestniczyć w jego działaniach również osoby z innych części Warszawy) oraz zmienił swoją nazwę na: Klub Aktywności Zawodowej. Obecnie Śródmiejski Ośrodek Pomocy Społecznej na wzór tego typu instytucji z innych państw zobligowany jest realizować projekty unijne. Jednym z nich prowadzonym od tego roku jest program „Otwarci na jutro”- jest to program aktywności lokalnej aktywizujący rodziny wieloproblemowe. Ponadto OPS prowadzi stałą współpracę z organizacją La Strada- zajmującą się pomocą materialną i psychologiczną kobietom poszkodowanym przez handlarzy żywym towarem, oraz z Centrum Praw Kobiet.

W ramach Działu Pomocy Środowiskowej, na ulicy Kruczej działa Klub Młodzieży, organizujący zajęcia z zakresu socjoterapii oraz „pogotowie lekcyjne”, w których to zajęciach również miałam okazję uczestniczyć. Działalność Klubu opiera się na współpracy Ośrodka Pomocy Społecznej ze Stowarzyszeniem Pedagogów DEZYDERIA. Stowarzyszenie to składa się ze specjalistów i liderów do spraw prowadzenia zajęć z dziećmi i młodzieżą z zakresu socjoterapii, którzy realizują swoje działania poprzez zabawę i twórcze aktywności motywujące dzieci do nauki i poznawania świata. Dzieci należące do Klubu podzielone są na dwie grupy- młodszą i starszą, które swoje zajęcia mają oddzielnie. Zajęcia mają dwojaki charakter. Podczas zajęć głównych dzieci uczą się przez zabawę, mają różne zadania do wykonania, wszystko ukierunkowane jest na wzajemne poznanie siebie oraz poznanie siebie samego. Dzieci uczą się jak panować nad sobą, jak umieć nawiązywać kontakty z rówieśnikami, a pośrednio uczą się również metod aktywnego przyswajania wiedzy. Jednym z przykładów doskonale ilustrujących działania Klubu jest nietypowa „Lekcja Historii”, w której miałam przyjemność uczestniczyć wraz z prowadzącymi i dziećmi. Dzieci zostały podzielone na dwie drużyny, każda z drużyn miała książkę do historii, tematem lekcji był Starożytny Egipt, a zadaniem dzieci było namalowanie Egiptu kolorową kredą na betonie (koordynatorka grupy po środku miejsca wyznaczonego do rysowania namalowała niebieską wstęgę symbolizująca Nil). Dzieci były zachwycone, bardzo zaangażowane w pracę, dla mnie pomoc przy rysowaniu była wielką frajdą. W czasie zabawy dzieci czytały teksty z książki i rysowały to o czym one opowiadały- Piramidy, faraonów, zwierzęta, pustynię. Następnym zadaniem dla dzieci było wymyślenie sposobu na przedostanie się na „druga stronę Nilu” co miały zilustrować samymi znakami, hieroglifami, bez użycia słów ale tak by druga drużyna mogła odgadnąć jaki jest ich sposób. Dzieci współpracowały ze sobą, wymieniając się pomysłami i dzieląc miedzy siebie pracę- ta zabawa uczyła porozumiewania z innymi i pracy w grupie. Drugi rodzaj zajęć to tzw „pogotowie lekcyjne” w ramach którego ja i moje koleżanki uczyłyśmy dzieci konkretnej wiedzy szkolnej z danych przedmiotów. Każda z nas miała swojego podopiecznego z którym indywidualnie ustalała terminy spotkań i temat zajęć. Ja prowadziłam zajęcia z dwiema przesympatycznymi dziewczynkami, siostrami- Kiarą i Matyldą. Kiarze pomagałam głównie w języku polskim i matematyce, z racji tego że jest dopiero w trzeciej klasie, nasza wspólna nauka polegała głównie na nauce prostych rachunków liczbowych oraz doskonaleniu umiejętności czytania. Matylda jest w klasie piątej, ma spore kłopoty z nauką, pomagałam jej głównie w języku polskim i języku angielskim, praca z nią była bardzo przyjemna ale również dosyć trudna gdyż sama przyznała że ciężko jest jej się skupić na nauce, jednak doskonale dawała sobie radę nawet gdy byłą już trochę zmęczona powtarzaniem materiału czy dłuższym czytaniem. Z Matyldą często prowadziłam również rozmowy osobiste, w których przyznała się że miewa trudności w kontaktach z ludźmi, że rówieśnicy nie lubią jej bo bywa nieprzyjemna i czasem bije innych, sama przyznała również że uważa że gdyby tego nie robiła miałaby więcej znajomych. W klubie uczy się panować nad sobą, kontrolować swoje emocje i budować poprawne relacje z innymi. Czasami w Klubie (głównie dla starszej grupy ale nie tylko) odbywały się seanse filmowe. Organizowała je Pani Marta- prowadząca starszą grupę. Podczas seansów prezentowane są głównie filmy ambitne z przesłaniem do młodych ludzi, opowiadające historie młodych ludzi uczących się radzić sobie w życiu, dorastających w trudnych warunkach i pokonujących przeciwności losu (miedzy innymi prezentowane były filmy „Juno”- o młodej dziewczynce, która dorasta przedwcześnie na skutek zajścia w ciąże i musi dokonać wyboru między aborcją a urodzeniem dziecka, „Wszystko będzie dobrze”- Film o chłopcu którego największą pasją jest bieganie, biegnie do Częstochowy prosząc Matkę Boską o cud i uratowanie chorej matki).

Przedszkole na ul. Nowogrodzkiej jest przedszkolem w pewnym stopniu integracyjnym, współpracuje z OPS-em, kuratorium i Sądem Rodzinnym. Do tej placówki uczęszczają normalne, zdrowe dzieci z okolicznych osiedli, jak również dzieci przydzielone przez pracowników OPS-u, są to głównie dzieci z rodzin problemowych (patologie, znęcanie się nad dziećmi, ubóstwo) jak również dzieci z lekkim upośledzeniem oraz dzieci które z innych powodów nie zostały przyjęte do swoich macierzystych osiedlowych placówek. Przedszkole to funkcjonuje jak każde inne: dzieci spędzają tu czas od ranka do godziny ok.16-18, kiedy to wracający z pracy rodzice lub opiekunowie odbierają je. Dzieci uczestniczą wspólnie w zabawach lub indywidualnie, jak również biorą udział w zabawach organizowanych przez Panie Przedszkolanki i opiekunki (których rolę pełniłam ja i moje koleżanki w czasie praktyki). Moje zadanie polegało na obserwacji dzieci, ich zachowań w grupie, tego jak budują relacje między sobą, pilnowaniu by podczas zabawy nie zrobiły krzywdy sobie bądź innemu dziecku, pomaganiu w ubieraniu po leżakowaniu, oraz organizowaniu wspólnych zabaw rytmicznych (typu „stary niedźwiedź mocno śpi”) i zabaw twórczych (np. wspólne rysowanie). Dzieci w tym przedszkolu są bardzo żywe, często nadpobudliwe (np. chłopczyk z problemami wychowawczymi Bartek- który najprawdopodobniej ma lekkie ADHD i choć jest bardzo miłym i sympatycznym chłopczykiem, nie potrafi usiedzieć w miejscu i bardzo często przeszkadza Opiekunom i innym dzieciom), czasem bardzo zamknięte w sobie (jak Julek- cichy chłopczyk z lekkim autyzmem, rzadko nawiązujący kontakty z otoczeniem, prawie nie mówiący), czy też nad wyraz wystraszone (jak Julka, która najprawdopodobniej na skutek obserwowanych w domu napięć między rodzicami i braku zainteresowania z ich strony często się moczy i przytula do wszystkich w około). Niektóre z dzieci są pod ochroną ustanowioną przez Sąd Rodzinny a niektórzy z rodziców mają przypisanego kuratora, ale dzięki takiemu miejscu jak to dzieci z takich i podobnych rodzin mogą zacząć prawidłowo się rozwijać i przebywać z innymi rówieśnikami.

Na zakończenie swojej pracy chciałabym dodać że moje praktyki były niezwykle ciekawe, dzięki nim powoli uczę się metod trafnego rozpoznawania problemów społecznych i metod radzenia sobie z nimi jak również metod przeciw działania im. Dzięki przebywaniu wśród ludzi z problemami rozwijam swoją wrażliwość, spostrzegawczość jak również kreatywność i wiele się od tych ludzi uczę. Jestem przekonana że zdobyte przeze mnie podczas tej praktyki (jak również kolejnych) doświadczenia okażą się niezwykle pomocne w dalszym toku moich studiów jak również w późniejszej pracy zawodowej.

---