Temat I

Logika wyboru ekonomicznego i przedmiot badawczy mikroekonomii

Podstawowe pojęcia i zagadnienia

Przedmiot i metoda badawcza mikroekonomii: gospodarowanie, analiza modelowa, krótki i długi okres analizy; rachunek marginalny (na przykładzie kosztu krańcowego); trzy poziomy analizy mikroekonomicznej: podmioty rynkowe (konsumenci, producenci, właściciele czynników produkcji), rynki izolowane, związki miedzy rynkami; pojęcie rzadkości; koszt alternatywny; krzywa możliwości produkcyjnych; krańcowa stopa transformacji; ekonomiczne postulaty racjonalności działania.

1. Mówiąc o koszcie alternatywnym określonego przedsięwzięcia, myślimy wyłącznie o:

a) wartości nakładów finansowych ponoszonych na to przedsięwzięcie;

b) wartości utraconych korzyści z wszystkich niewykorzystanych zastosowań posiadanych zasobów;

c) wartości utraconych korzyści z najlepszej niewykorzystanej możliwości innego rozdysponowania posiadanych zasobów;

d) żadne z powyższych.

2. Oszacuj pieniężny wymiar kosztu alternatywnego wieczoru w teatrze. Wpisz w tabelę elementy kalkulacyjne tego kosztu.

Lp.	Elementy składowe kosztu alternatywnego	Wartość w j.p.
Razem:

1. Czy przedstawiony w zadaniu problem mieści się Twoim zdaniem w ramach przedmiotu badawczego ekonomii?

2. Czy zdarzyło Ci się wcześniej kalkulować koszty alternatywne podejmowanych decyzji? Jeśli tak, to w jakich sytuacjach i jak głęboką analizę elementów składowych kosztu alternatywnego przeprowadziłeś?

3. Czy w analizowanym przykładzie dostrzegasz wpływ zjawiska rzadkości na wysokość elementów składowych kosztu alternatywnego?

4. W jaki sposób (w całości lub w części) włączyć do kalkulacji pieniężnego wymiaru kosztu alternatywnego następujące elementy poniesionych nakładów finansowych:

• wizyta u fryzjera

• zakup kreacji

• zakup biletu na spektakl teatralny

• przejazd własnym samochodem

• kolacja po zakończonym spektaklu

1. Załóżmy, że dwie osoby identycznie skalkulowały pieniężny wymiar kosztu alternatywnego wyjścia do teatru. Jedna z nich w oparciu o dokonaną analizę pozostała w domu. Jak sądzisz dlaczego?

2. Jakie można by uwzględnić niepieniężne elementy kalkulacyjne kosztu alternatywnego wyjścia do teatru?

3. Wymień przychody (korzyści) wynikające z obejrzenia spektaklu teatralnego. Co sądzisz o możliwości nadania im wymiaru pieniężnego?

4. Czy i na ile podane przez Ciebie w tabeli elementy składowe kosztu alternatywnego są uwarunkowane społecznie?

5. Czy w analizowanym przykładzie możliwe jest obliczenie wyniku ekonomicznego (różnica przychodów całkowitych i kosztów całkowitych)?

6. W oparciu o jaką regułę decyzyjną (pełnej racjonalności działania, czy ograniczonej racjonalności działania) podejmowane są realne decyzje?

3. Koszt alternatywny studiowania na wyższej uczelni nie dotyczy:

a) kosztu zakupu podręczników;

b) kosztu zakwaterowania w akademiku;

c) utraconych dochodów z tytułu niepodjęcia pracy zarobkowej;

d) kosztu wyżywienia.

4. Konsument kupił w zeszłym roku sprzęt elektroniczny za cenę 1500 j.p. Aktualnie sprzęt tej klasy

kosztuje 1200 j.p. Gdyby konsument chciał go dziś sprzedać, otrzymałby za niego 800 j.p.

Uwzględniając jedynie wartości pieniężne podane w zadaniu odpowiedz na pytania.

a) Jaki był pieniężny wymiar kosztu alternatywnego zakupu sprzętu elektronicznego w zeszłym roku? Co możesz powiedzieć o rzeczowym wymiarze tego kosztu?

b) Jaki jest pieniężny wymiar kosztu alternatywnego posiadania tego sprzętu?

c) Jaki byłby pieniężny wymiar kosztu alternatywnego zakupu nowego urządzenia przy jednoczesnej sprzedaży używanego?

5. Jesteś pracownikiem działu sprzedaży pewnego przedsiębiorstwa. W związku z pozytywnymi wynikami pracy zmienna część Twojego wynagrodzenia została określona w postaci możliwych do wyboru zachęt finansowych i pozafinansowych. Zaproponowane warianty:

a) wycieczka do Tunezji — cena 3000 j.p.;

b) roczny kurs języka angielskiego — cena 2400 j.p.;

c) gotówka (jednorazowa wypłata) — kwota 2000 j.p.;

d) tygodniowy, zimowy obóz narciarski w Alpach włoskich dla dwóch osób — cena 3800 j.p.

Spośród przedłożonych propozycji wybierz najlepszy z wariantów i określ jego koszt alternatywny, przyjmując za kryterium:

I. wartość pieniężną proponowanych nagród,

II. aspekt pozafinansowy proponowanych nagród.

6. Przejazd pociągiem z miasta A do miasta B trwa 6 godzin i kosztuje 300 j.p. Przejazd autobusem trwa 10 godzin i kosztuje 200 j.p. Który środek transportu wybierze podróżny, kierując się wyłącznie kryterium finansowym, jeżeli koszt alternatywny jego jednej godziny (będący elementem składowym łącznego, pieniężnego wymiaru kosztu alternatywnego) wynosi:

a) 10 j.p., b) 25 j.p., c) 30 j.p.

7. Poniższa tabela opisuje możliwości produkcje w zakresie wytwarzania dóbr X i Y. Uzupełnij tabelę i odpowiedz na postawione pytania.

X	0	1	2	3	4	5	6
Y		55	48		30
MRTYX		5		8		12	18

Na podstawie tabeli oblicz:

a) jaki jest koszt alternatywny wyprodukowania:

a.1. drugiej jednostki dobra X;

a.2. piątej jednostki dobra X;

a.3. szóstej jednostki dobra X;

b) jaki jest łączny koszt alternatywny wyprodukowania:

b.1. dwóch jednostek dobra X;

b.2. sześciu jednostek dobra X;

b.3. czterdziestu ośmiu jednostek dobra Y ;

c) ile wynosi koszt alternatywny zwiększenia produkcji dobra X z 1 do 4 jednostek.

d) Jaki miałaby kształt krzywa możliwości produkcyjnych wykreślona na podstawie danych zawartych w tabeli?

e) Jak zmieni się położenie krzywej możliwości produkcyjnych pod wpływem następujących zdarzeń:

e.1. wzrost liczby pracowników;

e.2. postęp techniczny;

e.3. wzrost poziomu wykształcenia pracowników;

e.4. naprawa uszkodzonych maszyn;

e.5. złomowanie technicznie uszkodzonych maszyn.

f) Jak sądzisz, w jakiej sytuacji punkt o współrzędnych 2X i 40Y mógłby być korzystny dla producenta?

8. Maksymalne możliwości producentów I i II w zakresie wytwarzania dóbr X i Y (ceteris paribus) przedstawia tabela. Obaj producenci są tak samo wyposażeni w czynniki produkcji. Zakładamy doskonałą substytucyjność czynników produkcji wykorzystywanych do wytwarzania dóbr X i Y oraz ich doskonałą podzielność.

Tabela 8.1




Wykorzystując dane z tabeli:

a) który z producentów efektywniej wykorzystuje posiadane zasoby;

b) w oparciu o dane zawarte w tabeli 8.1 oblicz koszty alternatywne produkcji jednostki X i jednostki Y (MRT_YX i MRT_XY ) producentów I i II; wyniki wpisz w tabelę 8.2;

Tabela 8.2




c) oceń, który producent jest efektywniejszy w produkcji X, a który w produkcji Y ;

d) załóżmy, że możliwości produkcyjne producenta I wynoszą 20X lub 80Y, zaś producenta II 10X lub 150Y. Jak w takiej sytuacji ocenisz efektywność wykorzystania posiadanych zasobów?

e) uwzględniając dane zawarte w tabeli 8.1 uzupełnij tabelę 8.3, wpisując brakujące wartości współrzędnych punktów produkcji.

Tabela 8.3

Producent I		Producent II
X	Y	X	Y
6		21
	28		33

1

---