Psychologia rozwoju człowieka

Wykład 1

24..02.2011

1. Historia psychologii rozwojowej.

W XIX wieku psychologię tworzyli pedagodzy, którzy zwracali uwagę na to, że możliwości rozwojowe, emocjonalne dziecka są zupełnie inne od możliwości osób dorosłych.

• Jan Pastolozzi - walczył o dopasowanie systemu oświaty do możliwości rozwojowych dziecka. Początek badań kompetencji (intelektualnych).

• John Locke - tabula raza (biała, niezapisana karta). Dziedziczność nie ma wpływu na rozwój. Podkreśla wartość środowiska na rozwój.(środowisko rodzinne).

• J.J. Roussesu - twierdził, że dziecko nie jest miniaturą człowieka dorosłego. Sposób przeżywania świata zewnętrznego, jest odmienny u dziecka niż u osoby dorosłej. Stwierdził, że dziecko do 12 r.ż. nie potrafi rozumować, a rozum i wola pojawia się po 12 r.ż.

Podstawy psychologii rozwoju to przełom XIX/XX wieku, kiedy badacze badali rozwój dziecka (prowadzono dzienniczki obserwacji rozwoju dziecka do lat 70. XX wieku)

Pastolozzi i Darwin również prowadzili dzienniczki obserwacji. Darwin chciał udowodnić, że przestawanie przebywania z osobnikiem lepiej rozwiniętym ewolucyjnie polepsza rozwój. (doświadczenie na jego synu i szympansie). Dziecko rozwojało się, bo naśladowało szympansa.

• Stanley Holl - jest określany mianem ojca amerykańskiej psychologii. Jest uważany za pioniera badań dojrzałości szkolnej. Opracował pierwsze narzędzie do badania wiedzy dziecka rozpoczynającego szkołę (134 pytania).

• A. Binet - twórca pierwszego narzędzia badającego iloraz inteligencji. (opracowany na badaniach na swoich córkach). Obliczono iloraz inteligencji dzieląc liczbę punktów uzyskanych przez dziecko przez jego wiek.

• J. Tetens - jako pierwszy zaczął głosić, że rozwój trwa do końca życia. Określał związek między rozwojem fizycznym i psychicznym. Istnieją granice w optymalizacji rozwoju, czyli rozwój można przyspieszać, intensyfikować, ale jeśli przesadzimy to rozwój zostanie wyhamowany, spowolni się. Każdy jest autorem własnego rozwoju i rozwija się, o ile chce. To co człowiek musi to odruchy i funkcje fizjologiczne.

Zmiana - rozwój definiowany jest jako zmiana zachodząca w czasie.

PODZIAŁ ZMIAN:

1. zmiany progresywne i regresywne

• progresywne - na plus; sprawiają,że jakaś zdolność staje się lepsza np. pamięć krótkotrwała

• regresywne - dotyczą przede wszystkim starości (pogarsza się zdolność widzenia, rozróżniania barw)

2. zmiany adaptacyjne i dezadaptacyjne

• adaptacyjne (przystosowawcze) - zmiany, które ułatwiają nasze codzienne funkcjonowanie (np. im więcej rozwoju zdolności logicznych, tym więcej można zapamiętać materiału)

• dezadaptacyjne (nieprzystosowawcze) - sprawiają, że człowiek funkcjonuje gorzej (np.nieśmiałość).

3. zmiany filogenetyczne, antropogenetyczne i ontogenetyczne

• filogenetyczne - zmiany, które zachodzą i zaszły na przestrzeni całej ewolucji np. różnica w budowie układu nerwowego u płazińców i człowieka

• antropogenetyczne - zmiany w funkcjonowaniu psychicznym na przestrzeni ewolucji gatunku ludzkiego (od prymitywnych przodków do homo sapiens)

• ontogenetyczne - zmiany zachodzące w funkcjonowaniu jednostki ludzkiej od poczęcia do śmierci.

4. zmiany uniwersalne, wspólne i indywidualne

• uniwersalne - zmiany powszechne w rozwoju każdego człowieka w danym wieku (np. wyżynanie się ząbków mlecznych, pierwsze słowo, krok)

• wspólne - zmiany występujące w grupach osób podzielających podobne doświadczenia (dzielą się pod wpływem wydarzeń zewnętrznych) np. syndrom stanów lękowych pod wpływem obozów koncentracyjnych

• indywidualne - zmiany wyjątkowe, jednostkowe i traktowane jako odstępstwo od normy np. otrzymanie spadku milionowego w wieku 2 lat.

Stabilność - występowanie cech niezmiennych.

1. stabilności absolutne - jednostkowe cechy stałe, niepodlegające zmianom (np. kolor tęczówki, płeć, kolor skóry)

2. stabilności ipsatywne - względnie niezmienne cechy jednostkowe np. nasze preferencje, uzdolnienia, orientacja seksualna.

3. Stabbilności normatywne - cechy, które wyznaczają w miarę stabilną pozycję jednostki w grupie. (np. iloraz inteligencji)

Np.

I klasa: 93, 98, 102, 112, 116, 121, …

II klasa: 97, 102, 105, 118, 122, 127,…

Iloraz inteligencji wzrasta, ale pozycja w grupie się nie zmienia.