charakteru form, za pomocą których administracja realizuje swoje kompeten­cje. W ujęciu orientacyjnym sam przedmiot ochrony jest jakby dwoisty. Chroni się i pewne dobra (życie, zdrowie, mienie) i pewne stany (bezpieczeństwo porządek i spokój publiczny). Mimo, iż nierzadko wartości te występują jako nierozdzielne, uchwytna w ich ochronie różnica obrazuje różne nasilenie ele­mentów interesu publicznego, różny zasięg i znaczenie zagrożeń płynących dla tych wartości, znaczenie dla wyróżnionych stanów zasad współżycia społecz­nego, norm moralnych czy obyczajowych i złączonych z tym oceniających wypowiedzi organów ochronnych opartych zazwyczaj na normach uznaniowych, a także refleksy utrudnień w ochronie procesowej opartej na takich normach. Mimo zatem objęcia ramami pewnej sfery działania, przedmiot oddziaływania policji administracyjnej nie rysuje się jednorodnie. Naturalniej znajduje to wyraz w problematyce form ingerencji.

Stosunek policji do reglamentacji nie jest całkowicie obcy zainteresowania nauki polskiej. Jest więc policja albo utożsamiana zakresem z reglami mentacją, albo stanowi pewną, wyróżnioną jej część, albo wreszcie traktowali, jest jako funkcja osobna i równorzędna reglamentacji. I w policji, i w reglamentacji mamy do czynienia z ograniczeniami formułowanymi w interesie publicznym i - zgodnie z przyjętym założeniem - tym samym katalogiem form władczych. Przedmiot i cele natomiast są różne. W szczególności policja mi na celu zagwarantowanie nienaruszalności dotychczasowego stanu porządku mienia i niektórych, poddanych ochronie administracyjnoprawnej dóbr osobie tych człowieka. Reglamentacja natomiast pełni też funkcje kreatywne w zako­sie celowego kształtowania działalności gospodarczej. Inne z ważniejszy różnic, mających znaczenie dla prawnych form działań, obrazują częstotliwość i różny kształt konstrukcji normy uznaniowej (w reglamentacji uznanie objęta jest treść decyzji, w policji zaś - interpretacja prawnego warunku rozstrzygnięcia np. pojęcia porządku publicznego), a także różną rolę polityk , wobec administracji i polityki w administracji, niejednakową stabilność pódl staw prawnych, sposób powstawania sytuacji prawnych, skuteczność i zasięgi zabezpieczenia procesowego, wreszcie czasowe ramy trwania sytuacji wyznaczonych formami władczymi,

Rozdział bezpośredniej aktywności administracji oparty na kryteriach uzgodnionych z przedmiotem oddziaływania nie rysuje się dychotomicznie z dwóch co najmniej powodów. Po pierwsze, nie sprzyja mu budowa obowiązujących współcześnie aktów normatywnych, z których wiele ma charakter kompleksowy, nie konstruowany przecież z myślą o sensie wyróżnienia policji i reglamentacji, zwłaszcza w kontekście problematyki form działania admini­stracji. Po drugie, obydwie te sfery nie wyczerpują całości ingerencji admini­stracji wobec obywatela w ujęciu przedmiotowym. Jeśliby zatem posługiwać się wyłącznie zakresami policji i reglamentacji, to przedmiot reglamentacji, |

242

widziany jako prowadzenie działalności gospodarczej, musiałby ulec poszerzeniu zachowań obywatela, poddane ingerencji bezpośredniej i władczej. Jednak z powodu możliwości oznaczenia tych innych sfer, działalności należące do policji administracyjnej niekoniecznie muszą mieścić się w reglamentacji. Poza tym współczesne nachodzenie na siebie zakresów policji i reglamentacji nie oznacza nic innego nad to, że zakresy te kształtowały się historycznie i w tym sensie niezależnie od siebie, w jakim policja wyprzedzała reglamentację i w jakim reglamentacja pochłaniała policję.

W aktualnym rozwoju krajowym i europejskim zasięg i znaczenie policji będą się niewątpliwie gruntować, natomiast zasięg i znaczenie reglamentacji będą się zwężać.

Reglamentacja

Sfera druga obejmuje działania polegające na reglamentacji. Zamęt w ustalaniu (w dotychczasowej literaturze) sfer działania administracji i w usta­laniu pojęcia czy zakresu reglamentacji jest znaczny. Jego probierzem wstęp­nym jest np. nazywanie reglamentacji funkcją, metodą, instrumentem, sposo­bem, rodzajem, wreszcie sferą działalności administracji. Nie wszyscy autorzy wyróżniają reglamentację, koncentrując się na rozbudowaniu teorii form dzia­łania administracji. Ale właśnie związanie między poszczególnymi formami a określonymi i swoiście wyróżnionymi dziedzinami przedsięwzięć admini­stracji dawałoby okazję nowym ustaleniom. Na tym tle znaczne uporząd­kowanie omawianych kwestii dają A. Chełmoński i T. Kocowski. W ich rozumieniu reglamentacja oznacza różnorodną sferę działalności administracji, której istotą jest ograniczenie w dziedzinie wykorzystania składników procesu wytwarzania, świadczenia usług i obrotu towarowego, swobody działal­ności podmiotów gospodarujących w imię szeroko pojętego interesu społecznoekonomicznego.

243

---