Rehabilitacja w porażeniach
Przyczyny: udar niedokrwienny, wylew, nadciśnienie, tętniaki, urazy czaszki, przyczyny okołopadaczkowe
Wczesne objawy udaru mózgu
Każdy udar jest zagrożeniem dla życia, dlatego chory powinien szybko trafić do szpitala na oddział udarowy, najlepiej w ciągu godziny od pojawienia się objawów choroby. Najczęstsze z nich to:
osłabienie siły mięśni (niedowład) jednej połowy ciała (hemiplegia); w skrajnych przypadkach dochodzi do paraliżu kończyn;
krótkotrwałe zaburzenia widzenia objawiające się niedowidzeniem połowicznym (chory dostrzega tylko lewą lub prawą stronę pola widzenia) albo też zaniewidzeniem (najczęściej na jedno oko), oczopląs (drgania oscylacyjne gałek ocznych)
Charakterystyka najczęściej spotykanych objawów ogniskowych
Objawy ruchowe:
- osłabienie lub niesprawność pojedynczej kończyny (łac. Monoparesis
- obu kończyn po tej samejstronie ciała (hemiparesis)
- trzech kończyn (triparesis)
- wszystkich kończyn (quadriparesis)
- zaburzenia/utrata czucia w obrębie jednej lub większej liczby kończyn (analogicznie do zaburzeń ruchowych)
- zaburzenia widzenia: zaniewidzenie jednooczne, obuoczne, podwójne widzenie
- trudności: * w rozumieniu mowy — afazja czuciowa
* w doborze słów — afazja ruchowa
* w artykulacji słów — dyzartria
* zamęt ruchowy - apraksja
* w orientacji otoczenia - agnozja (wzrokowa, słuchowa)
* zaburzenia w czytaniu/pisaniu/liczeniu
* w samoobsłudze — ubieraniu się, myciu, jedzeniu
- dezorientacja czasowo-przestrzenna
- zaburzenia pamięci, zwłaszcza świeżej
- trudności w przyjęciu i utrzymaniu postawy pionowej
- zaburzenia przyłykania.
Przykładowy test na objawy udaru:
Jeżeli dostrzeżesz takie zmiany u drugiej osoby, poproś, aby:
uśmiechnęła się - jeśli widzisz, że podnosi tylko połowę ust, druga część twarzy może być porażona
jednocześnie podniosła nad głowę obie ręce - gdy nie może tego zrobić, masz dowód, że niedowład objął połowę ciała
powtórzyła proste zdanie, np. dziś jest ładna pogoda - jeśli mówi niewyraźnie lub wcale nie może wykrztusić słowa - natychmiast wezwij pogotowie.
Rehabilitacja poudarowa
Problemy i potrzeby osoby unieruchomionej
- wielochorobowość (u osób starszych; RZS, demencja, ch. Altzheimera, ch. Parkonsona, osteoporoza, nadciśnienie, niewydolność płuc np. POCHP, astma, cukrzyca, miażdżyca itp.)
- zmiany w układzie krążenia i narządu ruchu
- tendencje do patologicznych ustawień kończyn
- zagrożenia dermatologiczne
- higiena ciała
- profilaktyka odleżyn i odparzeń
- zaburzenia mowy
Rehabilitacja i opieka pielęgnacyjna
- higiena osobista i otoczenia
- zmiana ułożenia pacjenta ( co 2 godziny)
- ułożenia drenażowe, oklepywanie w fazie wydechu
- ćwiczenia oddechowe
- masaże: klasyczny, drenażowy, relaksacyjny
- ćwiczenia ( kinezyterapia) - liczbę i rodzaj wykonywanych ćwiczeń określa specjalista. Duże znaczenie ma osoba, która zajmuje się pielęgnacją chorego z porażeniem. Ona też powinna zostać poinstruowana o rodzajach i rytmie ćwiczeń.
Przed kinezyterapią należy stosować zabiegi cieplne i masaże (ułatwiają wykonanie ćwiczeń)
Stosuje się:
- elektroterapię ( w zależności od rodzaju porażenia, np. elektrostymulacja mięsni osłabionych po długiej nieuczynności, natomiast nie stosuje się np. prądu stałego, czyli galwanicznego w przypadku porażenia spastycznego)
- hydroterapię
- magnetoterapię i magnetostymulację
- krioterapię ogólna miejscową
- ciepłolecznictwo
- światłolecznictwo ( czasami)
- ruchy bierne w pozycji leżącej (ćwiczenia)
- ruchy bierno-czynne w pozycji leżącej
- ćwiczenia w odciążeniu
- ruchy czynne
- ćwiczenia oporowe
- ćwiczenia koordynacji ( wychodzenie z ataksji - niezborności ruchowej)
- ćwiczenia równoważne
- nauka siadania
- nauka chodzenia
- usprawnianie manualne - ćwiczenia motoryki małej, czyli ćwiczenia nadgarstków, dłoni i palców
- nauka chodzenia ( ksero chodów)
- terapia mowy: ćwiczenia mimiczne z samokontrolą w lustrze, ćwiczenia logopedyczne
- terapia zajęciowa - wspomagająca motorykę małą:( zajęcia rysunku, w glinie, plastelinie)