Filozofia analityczna
Bertrand Russel (1872-1970) - brytyjski arystokrata, logik, matematyk, literat. Uczony, który czynnie uczestniczył w debatach społeczno-politycznych, występując m.in. przeciwko zbrojeniom atomowym. W 1950 roku otrzymał literacką nagrodę Nobla.
Jego ambicją było poszukiwanie ostatecznych składników wiedzy o świecie, elementarny składnik wiedzy ujmował w postaci logicznych atomów. Początkowo do składników wiedzy zaliczał byty fizyczne, stany umysłu oraz pojęcia ogólne i byty fikcyjne (np. postaci mitologiczne), następnie ograniczył je do danych zmysłowych (barwa, dźwięk, smak, zapach). Zastanawiając się nad naturą tych rzeczy (umysłowe? fizyczne?), doszedł do wniosku, że są one neutralne.
Ludwig Wittgenstein (1889-1951) - uczeń Russela, logik, wiejski nauczyciel, profesor akademicki, portier. Jego Traktat logiczno-filozoficzny wywarł ogromny wpływ na kształtowanie się filozofii języka. Twierdził m.in., że „świat jest wszystkim, co jest faktem”, „granice mego języka są granicami poznania”, „sens świata musi leżeć poza nim”, „etyki nie da się wypowiedzieć”, „nie to, jaki jest świat, jest tym, co mistyczne, lecz to, że jest”, „o czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”.
Poprawna metoda filozofii byłaby właściwie taka: Nie mówić nic poza tym, co się da właściwie powiedzieć, czyli poza zdaniami nauk przyrodniczych - a więc nic poza tym, co z filozofią nie ma nic wspólnego; a gdyby potem ktoś chciał powiedzieć coś metafizycznego, wykazać mu, że pewnym znakom nie nadał w swoich zdaniach żadnego znaczenia, byłaby to dla niego metoda niezadowalająca - nie miałby poczucia, że uczymy go filozofii - ale jedynie ściśle poprawna.
Tezy moje wnoszą jasność przez to, że kto mnie rozumie, rozpozna je w końcu jako niedorzeczne; gdy przez nie - po nich - wyjdzie ponad nie (musi niejako odrzucić drabinę, uprzednio się po niej wspiąwszy). (L. Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa 2000)