ZAKAŻENIA ROTAWIRUSOWE
Rotawirusy odgrywają istotną rolę w etiologii biegunek prosiąt noworodków oraz biegunek w okresie odsadzeniowym. Wywołują ostre zapalenie żołądka i jelit z towarzyszącym zanikiem kosmków jelitowych.
Etiologia:
rotawirus świń
7 serotypów G i 2 serotypy R
- najczęściej występującymi serotypami wśród prosiąt są G-4 i G-5
- często działają synergistycznie w infekcjach mieszanych, wikłając zakażenia bakteryjne, szczególnie enteropatogennymi szczepami E. coli.
Występowanie:
- na wszystkich kontynentach jako drobnoustroje ubikwitarne
- w większości stad świń w formie enzootii
- maciory w okresie okołoporodowym mogą być siewcami tych wirusów.
Wrota: per os
Patogeneza:
ostra infekcja jelita cienkiego
- krótki okres inkubacji
- brak apetytu, ospałość, wodnista biegunka
- zakażenie występuje głównie u prosiąt w pierwszych dniach życia (brak odporności swoistej i wysoka †)
- jeśli brak jest przeciwciał siarowych, większość zakażeń rotawirusowych przebiega enzootycznie
zakażenie kosmków nabłonka jelit cienkich → namnażanie wir. → złuszczanie nabłonka → zniszczenie kosmków jelitowych → zaburzenia funkcji wydzielniczej, upośledzenie trawienia i resorbcji → biegunka i odwodnienie
przy infekcji mieszanej z E.coli - b. silna biegunka i wysoka †
Objawy kliniczne:
u prosiąt ssących - już 18-24 godz. po zakażeniu: depresja, zanik łaknienia, biegunka (kał wodnisty, barwy kremowej do szarej), szybki ubytek wagi
po 24-72 godz. łaknienie powraca, jednakże biegunka może się utrzymywać nawet do 7-10 dni
u prosiąt starszych: objawy mniej nasilone.
- biegunka może ujawniać się u prosiąt odsadzonych
- przy braku powikłań - zahamowanie przyrostów, nie stwierdza się natomiast padnięć.
AP:
zmiany ograniczone do jelit cienkich
u prosiąt w między 1 - 14 dniem życia:
- skrócenie i degeneracja kosmków jelitowych.
- w żołądku - obecność pokarmu
- połowa lub 2/3 końcowego odcinka jelit cienkich, wypełniona mocno rozwodnioną treścią pokarmową koloru żółtego lub szarego.
u prosiąt powyżej 21. dnia życia:
- brak zmian sekcyjnych
Bad. laboratoryjne:
do badań wirusologicznych przesyła się próbki kału pobrane od prosiąt z objawami biegunki lub odcinki jelit czczych pobrane od świeżo padłych prosiąt (przesyłać w stanie schłodzonym lub zamrożonym)Zapobieganie i zwalczanie:
Odporność jest związana z odpornością miejscową, czyli z obecnością przeciwciał w świetle jelit. Może ona rozwijać się aktywnie po infekcji wirusem lub być przekazywana biernie z siarą i mlekiem uodpornianych samic.
- umożliwienie pobrania przez prosięta odpowiedniej ilości bogatej w przeciwciała swoiste siary, bezpośrednio po urodzeniu
- niedopuszczalne jest ogrzewanie siary, ponieważ inaktywuje ono przeciwciała
- ograniczenie możliwości zakażenia noworodków (utrzymanie należytej higieny i unikanie nadmiernego zagęszczenia zwierząt oraz przeprowadzanie skutecznej dezynfekcji, najlepiej preparatami jodoforowymi)
- dwukrotną immunizację loch 5 i 2 tyg. przed porodem (5ml)(szczepionka Rotavac-S zawierająca żywy, atenuowany szczep rotawirusa świńskiego)
- szczepienie prosiąt:
pochodzące od loch nie szczepionych - doustnie na 2. dzień po urodzeniu
urodzone przez lochy szczepione - kilka dni przed odsadzeniem (1 ml per os lub 2 ml i.m.)
szczepienie per os lepiej wpływa na odporność miejscową
Leczenie:
- uzupełnianie elektrolitów (dootrzewnowo 1-3% r-r glukozy, Solfin lub inne doustnych preparatów nawadniające, np. Hydrodiar)