Plan przedsięwzięcia gospodarczego

Po co pisać biznes plan

Obecna sytuacja gospodarcza zmusza wielu rolników do poszukiwania źródeł dochodów w działalnościach pozarolniczych. Rozpoczynanie działalności gospodarczej na własny rachunek wiąże się często z sięganiem po obcy kapitał - zaciąganiem kredytów i pożyczek bankowych. Gdy zdecydujemy się na skorzystanie z kredytu musimy złożyć w banku wniosek o jego przyznanie. W zależności od rodzaju kredytu oraz charakteru podmiotu gospodarczego występującego o kredyt bank określa jakie informacje i dokumenty powinny być dołączone do wniosku. Coraz częściej wymagany jest plan przedsięwzięcia (tzw. biznes plan).

Plan przedsięwzięcia gospodarczego powinien być uwieńczeniem wszystkich rozważań, dyskusji, rachunków i analiz, jakie winniśmy wykonać, zanim rozpoczniemy realizację każdego większego przedsięwzięcia. Rzetelnie i dokładnie sporządzony plan przedsięwzięcia powinien pokonać nieufność dysponentów potrzebnego nam kapitału i zachęcić ich do powierzenia gotówki w nasze ręce. Z drugiej strony taki biznes plan będzie miał także nieocenioną wartość dla nas samych. Pozwoli nam lepiej zaplanować i przygotować realizację naszego przedsięwzięcia. Może się również okazać, że opracowując biznes plan sami przekonamy się o nierealności naszego pomysłu co uchroni nas przed stratą pieniędzy i czasu.

Jak pisać biznes plan

Przy planowaniu działalności, kiedy zapoznamy się z wymaganiami określającymi, jaka ma być treść planu, powinniśmy dokładnie zastanowić się nad tym, jakie musimy jeszcze zebrać informacje, aby nasz pomysł na biznes przedstawić zgodnie z tymi wymaganiami. Każde przedsięwzięcie gospodarcze różni się od pozostałych, a żaden wzorzec biznes planu nie jest uniwersalny. W naszym przypadku może się więc okazać, że niektóre punkty wyszczególnione we wzorcu nie dotyczą naszego przedsięwzięcia; może się też okazać, że w naszym biznes planie warto omówić zagadnienia, o których wzorzec nawet nie wspomina.

Pamiętajmy, że układ i treść naszego biznes planu zależą od nas. To my będziemy jego autorami i od nas zależy, czy spełni on swe zadania, a zwłaszcza, czy przekona potencjalnych inwestorów o wartości naszego zamierzonego przedsięwzięcia. Poszczególne tytuły części składowych sami będziemy wypełniać treścią. Zdanie po zdaniu będziemy pisać wszystko, co uważamy za istotne. Większa część biznes planu ma charakter opisowy i od naszych umiejętności i wiedzy fachowej zależeć będzie ostatecznie jego zawartość i forma.

Przy sporządzaniu biznes planu możemy oczywiście korzystać z pomocy innych osób, na przykład przy zbieraniu informacji o rynku lub konkurentach, czy też przy profesjonalnym opracowaniu części opisowej. Niemniej wszystko, co najważniejsze w planie, to założenia inwestora, czyli nas samych. Tylko w ten sposób zdobędziemy taką znajomość całości jak i wszystkich szczegółów zagadnienia, które pozwoli nam właściwie zaprezentować biznes plan, odpowiedzieć na wszystkie pytania i obronić przed zarzutami, które mogą być wysunięte pod adresem naszych zamierzeń.

Nasz biznes plan powinien od początku robić dobre wrażenie na czytelnikach. Jeżeli jest taka potrzeba, poprośmy kogoś o dokonanie korekty pod względem językowym. Zadbajmy o to, aby był on estetycznie wydrukowany, gdy piszemy go na komputerze, lub przepisany na maszynie o ładnej i czystej czcionce oraz o to, by w tekście nie było poprawek - skreśleń, zakrzyżykowanych wyrazów, ręcznych dopisków itp. Powinien on być także powielony w wystarczającej liczbie egzemplarzy i w trwały sposób oprawiony w estetyczne okładki z wydrukowanym tytułem.

Co powinien zawierać biznes plan

Z wyjątkiem szczególnych przypadków biznes plan powinien zawierać następujące części:

1. Strona tytułowa - nazwa i adres naszej firmy (lub nasze nazwisko i adres), tytuł biznes planu, data jego opracowania (miesiąc i rok).

2. Spis treści - tytuły i podtytuły poszczególnych części i dopowiadające im numery stron.

3. Streszczenie - przedstawiona w skróconej formie informacja o istocie przedsięwzięcia i jego najważniejszych zaletach; powinna wzbudzić zainteresowanie czytelnika i zachęcić go do przeczytania pozostałych części.

4. Informacje podstawowe - jedna lub dwie strony zawierająca wyciąg podstawowych informacji dotyczących planowanego przedsięwzięcia. Przede wszystkim powinny one obejmować następujące dane:

• nazwa firmy, która ma realizować przedsięwzięcie,

• numer telefonu, telefaxu i adres firmy,

• rodzaj działalności (branża przemysłu, rodzaj usług),

• forma organizacyjno - prawna przedsięwzięcia (np. indywidualne gospodarstwo rolne, przedsiębiorstwo prywatne zarejestrowane w ewidencji działalności gospodarczej, spółka cywilna, spółka z o.o. itp.; podać numer w ewidencji działalności gospodarczej lub numer w rejestrze sądowym),

• główny produkt (usługa)

• zarejestrowane patenty, znaki towarowe,

• liczba i nazwiska inwestorów (np. wspólników lub głównych akcjonariuszy w przypadku spółki już istniejącej, założycieli - w przypadku spółki projektowanej itp.),

• czas istnienia firmy, która ma realizować przedsięwzięcie,

• obecny i/lub planowany udział w rynku,

• fundusze zainwestowane dotychczas,

• fundusze brakujące,

• w przypadku zaciągania kredytów planowane warunki i terminy ich spłaty, czas zwrotu kapitałów itp., proponowane zabezpieczenie,

• ogólna wartość przedsięwzięcia,

• nazwy banków, w których posiadamy zadłużenie i planujemy zaciągnięcie kolejnych kredytów,

• nazwy firm doradczych, prawniczych, biur rachunkowych itp. zaangażowanych w opracowanie planu.

5. Opis firmy (lub osoby prowadzącej działalność gospodarczą), która występuje o środki na realizację przedsięwzięcia. Jeżeli jest to grupa osób (np. założyciele spółki), należy zaprezentować dane dotyczące działalności ich wszystkich. Szczególnie należy przedstawić następujące informacje:

• opis ogólny (historia, rodzaj działalności, lokalizacja, rozmiary działalności, jej specyfika, majątek itp.),

• sytuacja bieżąca (marketingowa, finansowa, przyczyny strat, jeżyli występują, uzasadnienie wysokich zysków itp.),

• perspektywy.

6. Opis branży, w której funkcjonować ma projektowane przedsięwzięcie. Przede wszystkim należy przedstawić:

• charakterystykę ogólną (rozmiary sprzedaży w całej branży, jej aktualną sytuację, osiąganą rentowność, sezonowość itp.),

• głównych producentów/usługodawców (ich udział w rynku, historię, aktualną kondycje, perspektywy, silne i słabe strony itp.)

• perspektywa branży.

7. Produkt / usługa - przede wszystkim należy przedstawić:

• opis ogólny (czym jest, czym różni się od innych produktów/ usług, jakie ma zalety, dla kogo jest przeznaczony itp.),

• patenty, znaki towarowe itp. prawa związane z produktem (już posiadane lub te, które zamierzamy nabyć)

• ograniczenia (normy, świadectwa, zezwolenia itp.),

• prace rozwojowe (już realizowane i planowane).

8. Analiza rynku - najczęściej najtrudniejsza część biznes planu, ale jednocześnie jedna z najważniejszych. Prawie wszystkie elementy planu działań marketingowych i planu finansowego będą wywodzić się z szacunku sprzedaży wynikającego z analizy rynku. Ocena tej części będzie rzutować często na ocenę wiarygodności całego biznes planu. Analiza rynku powinna opierać się na badaniach marketingowych - zarówno naszych jak i publikowanych w prasie specjalistycznej itp.

Część ta powinna zawierać przynajmniej następujące elementy:

• określenie rynku, na jakim chcemy działać i możliwości jego podziału na segmenty,

• ocena wielkości rynku i jego poszczególnych segmentów (w sztukach, tonach oraz/lub w złotówkach) - dane aktualne, z lat poprzednich i prognozy na lata następne,

• oszacowanie naszej sprzedaży oraz udziału w rynku i jego poszczególnych segmentach w okresie co najmniej trzech lat (w tej części powinniśmy posłużyć się wynikami badań).

9. Plan działań marketingowych - informujący o tym, jak zamierzamy osiągnąć oszacowaną wielkość sprzedaży i planowany udział w rynku. W tej części powinny być omówione przynajmniej następujące zagadnienia:

• ceny (ich poziom, kalkulacja, przewidywane bonifikaty dla nabywców, porównanie z cenami konkurentów),

• plan sprzedaży (metody, kanały, ich przewidywana efektywność, pośrednicy, przedstawiciele handlowi, personel własny, nazwy głównych odbiorców itp.),

• promocja (metody, zasięg, czas, koszty, spodziewane efekty),

• program gwarancyjny (organizacja, planowane koszty obsługi gwarancyjnej).

10. Plan produkcji /usług - należy w nim przekonać czytelników, że wiemy wszystko na temat uzyskania produktu / świadczenia usługi) najwyższej jakości, że znamy najlepsze źródła zaopatrzenia, że mamy lub będziemy mieć najlepszy personel itd.

Należy omówić wszystko to, co jest ważne dla procesu produkcyjnego: lokalizacja, pomieszczenia, maszyny i urządzenia, zaopatrzenie w wodę, energię, zatrudnienie, kooperacja, magazynowanie, odpady, specjalne wymagania (np. z zakresu ochrony środowiska, bezpieczeństwa itp.). Ważne jest także, aby udowodnić, że potrafimy przewidzieć i panować nad kosztami produkcji.

11. Zarząd - nazwiska, kwalifikacje, doświadczenie i dotychczasowe osiągnięcia osób, które będą zarządzały przedsięwzięciem, przewidywane zasady ich wynagradzania i motywowania, w przypadku większej firmy także jej planowana struktura organizacyjna.

12. Harmonogram - najważniejsze etapy przedsięwzięcia, czas ich rozpoczęcia i zakończenia, wielkość nakładów w każdym etapie oraz źródła ich pokrycia, rozwiązania przewidywane na wypadek ewentualnych opóźnień poszczególnych kluczowych etapów.

13. Problemy i elementy ryzyka - już występujące oraz przewidywane, a także środki, jakie możemy podjąć w celu ich wyeliminowania lub zmniejszenia ich skutków.

14. Plan finansowy - jego treść oraz jakość jego sporządzenia będą najbardziej rzutować na ostateczną ocenę naszego biznes planu. Jego najważniejsze elementy to:

• sytuacja bieżąca (jeżeli firma mająca realizować przedsięwzięcie już istnieje, należy zamieścić jej bilanse, rachunki wyników oraz analizę przepływów pieniężnych, w miarę możności za ostatnie trzy lata; jeżeli firma nie prowadzi ksiąg rachunkowych - co jest dozwolone przy mniejszych przedsięwzięciach prowadzonych przez osoby fizyczne należy zamieścić wszystkie najważniejsze dane o przychodach, kosztach, zyskach, stratach, majątku, zapasach itp., które wynikają z takich dokumentów jak podatkowa księga przychodów i rozchodów, arkusze inwentaryzacyjne, roczne zeznania podatkowe, rejestry itp.; jeżeli firma mająca realizować przedsięwzięcie jeszcze nie istnieje należy to napisać).

• założenia wstępne (przewidywana wielkość funduszy / kapitałów ogółem oraz ich źródła, szczegółowy plan przychodów i kosztów ich osiągnięcia - dla pierwszego roku w rozbiciu na miesiące, dla pierwszego roku w rozbiciu na miesiące, dla drugiego i trzeciego kwartalnie lub rocznie; zakładana struktura kosztów w poszczególnych okresach, zakładane stawki ceł, podatków, oprocentowania kredytów, depozytów itp.; wszystkie elementy założeń wstępnych mogą być przedstawione wariantowo - np. "optymistycznie" i "pesymistycznie")

• prognozy finansowe (przygotowane na podstawie przyjętych założeń przynajmniej na okres trzech lat - ewentualnie także wariantowo; powinny składać się z następujących projektowanych dokumentów:

• bilans aktywów i pasywów

• rachunek zysków i strat,

• analiza przepływów pieniężnych,

• analiza punktów granicznych - tzn. określenie wielkości sprzedaży niezbędnych dla pokrycia kosztów stałych i zmiennych.

Ponadto można przedstawić te spośród projektowanych wskaźników rentowności, produktywności, rotacji, płynności finansowej, zwrotu kapitału itp., które będą istotne dla czytelnika; osoby nie prowadzące ksiąg rachunkowych przy opracowaniu tej części powinny skorzystać z pomocy dobrego księgowego).

15. Załączniki - mogą to być kopie ważnych dokumentów, jak i sporządzone przez nas tabele, zestawienia, rysunki itp. (np. kopie sprawozdań finansowych, zeznań podatkowych, wyciągów z rejestrów sądowych, umów, świadectw, zezwoleń patentów, dokładne życiorysy zawodowe członków zarządu, zestawienia nazw potencjalnych klientów, dostawców, schematy organizacyjne, opinie i raporty na temat badania rynku, listy referencyjne, kopie ważnych artykułów prasowych itp.; powinno się oczywiście załączyć spis załączników; jeżeli załączników jest dużo, można je oprawić w formie oddzielnego tomu).

Krystyna Wojtyto
DWODR Oddział Piotrowice

---