01.Definiowanie zdrowia, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. I


Definiowanie zdrowia profesjonalne i potoczne

Profesjonalne definicje zdrowia

Granicą oddzielającą medyczne ujęcie zdrowia od współczesnych jego koncepcji było sformułowanie G. Sigerista (1941), że zdrowie jest stanem, który nie ogranicza się tylko do braku chorób, to jest coś pozytywnego, to pełne radości i ochoty wypełnianie obowiązków, które życie nakłada na człowieka.

Propozycja G. Sigerista była podstawą definicji zdrowia, zawartej w Konstytucji WHO (1946):

Zdrowie jest stanem pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego,

a nie wyłącznie braku choroby lub niedomagania (ułomności)

Nowe elementy tej definicji to:

Definicja WHO (1946) jest od wielu lat przedmiotem krytyki.

„Zarzuty”

Zainteresowanie zdrowiem wśród przedstawicieli nauk społecznych zaowocowało wyodrębnieniem: psychologii i socjologii zdrowia. Podjęto próby definiowania zdrowia z perspektywy zdrowia publicznego i promocji zdrowia.

Zdrowie to stan, w którym jednostka wykazuje optymalną umiejętność efektywnego pełnienia ról

i zadań wyznaczonych jej przez proces socjalizacji

Zdrowie występuje w doktrynie Kościoła katolickiego w wymiarze teologicznym (zdrowie jest darem Boga) i praktycznym (Kościół określa reguły postępowania człowieka wobec własnego ciała i wobec zdrowia bliźnich) (Libiszowska-Żółtkowska, 1997).

„Zdrowie” należy do pojęć abstrakcyjnych i bardzo trudnych do zdefiniowania. Udział przedstawicieli różnych dyscyplin nauki rozszerzył dotychczasowy zakres biomedycznego ujmowania zdrowia o sferę psychofizycznego i duchowego funkcjonowania człowieka, ale równocześnie bardzo skomplikował jego definiowanie (różne podejścia, akcenty terminologia). Istnieje ponad 300 definicji zdrowia.

Mimo trudności w sformułowaniu uniwersalnej definicji zdrowia istniej zgodność, że:

Zdrowie:

  • jest odrębną kategorią niż choroba

  • jest kategorią pozytywną, oznacza dobrostan, sprzyja dobrej jakości życia i życiu twórczemu

  • jest pojęciem wielowymiarowym

Poznanie, jak ludzie definiują zdrowie, pozwala lepiej rozumieć ich zachowania,

gotowość o troski o swoje zdrowie, w tym kształtowania zachowań mu sprzyjających

Koncepcja zdrowia dzieci i młodzieży

Modele zdrowia

  1. Biomedyczny (medyczny) model zdrowia

stanowi podstawę współczesnej medycyny. Jego założenia zostały opracowane przez F. Caprę (1987). Model ten ukształtował się pod wpływem mechanistycznej teorii przyrody (życia) Kartezjusza i nadal jest często wykorzystywany w naukach medycznych. Istotą tej teorii były m.in. następujące założenia.

Podział na duszę i ciało spowodował, że lekarze zaczęli zajmować się głównie ciałem, niedoceniając psychicznych, społecznych i środowiskowych uwarunkowań zdrowia i choroby.

Niektóre elementy biomedycznego podejścia do zdrowia są nadal aktualne i komplementarne do nowego, holistycznego podejścia do zdrowia.

  1. Holistyczne (całościowe) podejście do zdrowia

Wywodzi się z koncepcji holizmu - „całościowości” (gr. holos - cały, całkowity). Termin ten odnosi się do kierunków filozoficznych i metod ujmujących i wyjaśniających zjawiska w sposób całościowy.

Podstawę teoretyczną holistycznego pojmowania istoty zdrowia stanowi ogólna teoria systemów, której twórcą jest L. von Bertalanffy (1984) (hierarchia systemów, z których każdy jest jednocześnie częścią większego i zbiorem systemów podrzędnych, każdy system stanowi jednocześnie całość i część).

  1. Społeczno-ekologiczny model zdrowia

Stanowi zaplecze teoretyczne dla promocji zdrowia i zakłada, że:

Mandala zdrowia” - model ekosystemu człowieka opracowany w Departamencie Zdrowia Publicznego Miasta Toronto (Hancock, 1990).

Holistyczny model zdrowia (Simovska i in., 2006) - jednostkę („mniejszą całość”) z jej pięcioma wymiarami zdrowia (fizyczny, psychiczny, emocjonalny, duchowy, społeczny, seksualny) otacza zdrowie społeczeństwa i środowiska.

wartości i praktyki, które mogą być „zdrowe” i „niezdrowe” (trudno być zdrowym w chorym społeczeństwie, które nie zaspokaja podstawowych potrzeb biologicznych i psychicznych jednostek, np.: ograniczona dostępność do żywności, mieszkań, pracy, opieki zdrowotnej, dóbr kulturalnych, lekceważone są prawa człowieka, itp.).

WHO „zawiera te aspekty zdrowia człowieka, łącznie z jakością życia, które są zdeterminowane przez czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne, społeczne i psychiczne środowiska. Obejmuje założenia teoretyczne i praktykę w zakresie oceny, eliminacji i zapobiegania obecności w środowisku tych czynników, które mogą oddziaływać negatywnie na zdrowie obecnego i przyszłych pokoleń.” (D. Jarosińska, 1998).

  1. Model salutogenezy A. Antonovsky'ego

Koncepcja i model salutogenezy zostały opracowane w końcu lat 70. XX w., przez socjologa medycyny Aarona Antonovsky'ego (2005).

W podejściu patogenetycznym podstawowym pytaniem jest: Co jest przyczyną chorób i jakie są czynniki ich ryzyka?

1664

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
UE szczepienia i racjonalne stosowanie antybiotyków, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska -
06.Edukacja zdrowotna a profilaktyka, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I se
4.Pytania R.I. PZP, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. III
Epidemia może kosztować ZUS i pracodawców 300 mln zł, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska
06d.Różnice między prewencją i promocją, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I
08.Aktywność fizyczna, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. I
Wolność Oddechu, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. III
Nowy program Owoce w szkołach(2), Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, c
C.60 lat WHO, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. I
12.Szkoła promująca zdrowie -siedlisko, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I
A2.Kształć się na zdrowie, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. I
O związkach uczonych, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. III
04.Zachowania zdrowotne, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. I
06c.Na czym polega promocja i profilaktyka zdrowia, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska -
11.Kobieta o kwasie foliowym, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz.
Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ś
9 września Światowy Dzień FAS, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz.
B.90 lat dla zdrowia Europy, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. I
ONZ o znaczeniu mycia rąk, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska - ĆWICZENIA I sem, cz. III

więcej podobnych podstron