Niedokrwistość w awitaminozach
Witaminy jako koenzymy uczestniczą w licznych przemianach enzymatycznych zachodzących w układzie krwiotwórczym, wzmaganie się erytropoezy po podaniu witamin pozwala przypuszczać, że niektóre niedokrwistości zwierząt mogą powstawać na skutek hipowitaminoz. Są to zwykle niedokrwistości wywołane polihipowitaminozami z przewagą jednej witaminy. Może występować niedokrwistość makrocytowa w niedoborach witamin B12 i kwasu foliowego oraz normocytowa niedokrwistość niedobarwliwa w niedoborze pirydoksyny lub witaminy C.
Niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego
Witaminy te należą do ważniejszych katalizatorów niezbędnych do prawidłowego przebiegu erytropoezy. Niedobór ich prowadzi do powstania niedokrwistości makrocytowej, u ludzi megalocytowej. Kwas foliowy jest koenzymem syntezy zasad purynowych z prostych związków azotu i węgla, witamina B12 zaś stanowi koenzym syntezy nukleozydów z zasad purynowych i pirymidynowych oraz z rybozy i deoksyrybozy. Utworzone kwasy nukleinowe są zasadniczymi składnikami zarówno macierzystych komórek krwinek, jak i samych krwinek.
Niedobór pirydoksyny ( witaminy B6 )
Obserwuje się niedokrwistość niedobarwliwą. Pirydoksyna uczestniczy we włączeniu żelaza do pierścieni pirogowych i tworzeniu hemu, z hemu zaś- po połączeniu z białkiem- globiną, powstaje hemoglobina.
Niedobór kwasu askorbinowego ( witaminy C )
Hipowitaminoza C powoduje niedobór składników niezbędnych do wytworzenia krwinek czerwonych i hemoglobiny. Mianowicie, bez kwasu askorbinowego kwas foliowy nie jest redukowany do postaci czynnej, a bez niego nie zachodzi synteza kwasów nukleinowych. Ponadto kwas askorbinowy uczestniczy w redukcji trójwartościowego żelaza pokarmów do dwuwartościowego, łatwo wchłanianego i wiązanego z apoferrytyna.
Niedokrwistość spowodowana zmniejszeniem przestrzeni w narządzie krwiotwórczym
Objawia się zmniejszeniem liczby granulocytow i następuje przesunięcie obrazu krwi w lewo oraz zmniejsza się liczba krwinek płytkowych. W szpiku znika utkanie erytro-, granulocyto-, i megakariocytowe, a rozrasta się utkanie siateczkowo-śródbłonkowe i limfocytowe, powstaje więc niedokrwistość aplastyczna.
Uszczuplenie przestrzeni krwiotwórczej u zwierząt powodowane jest najczęściej odwracalnym uszkodzeniem szpiku przez procesy zapalne wywołane czynnikami zakaźnymi, toksycznymi lub alergicznymi. Może się również zdarzyć nieodwracalne zniszczenie mechaniczne szpiku uszkadzać i niszczyć może postępujący rozrost utkania patologicznego, co obserwuje się np. w białaczce limfatycznej. Również mechanicznie niszczą szpik nowotwory, których niepohamowany rozrost uciska nań, upośledzając jego czynność krwiotwórczą.
Niedokrwistości spowodowane niewydolnością narządow krwiotwórczych
Zarazki oraz ich toksyny mogą bezpośrednio upośledzać erytropoezę, wywołując jej czynnościową niedomogę. Objawia się to okresowąnormo- lub niedobarwliwą niedokrwistością normocytową lub mikrocytową. Może również nastąpić trwałe uszkodzenie, a nawet zanik szpiku. Co prowadzi do niedokrwistości plastycznej. Zmniejsza się wówczas nie tylko liczba krwinek czerwonych, lecz również granulocytów i krwinek płytkowych. Poza tym zarazki oraz ich toksyny mogą powodować rozmaite zmiany w krwinkach czerwonych krwi obwodowej do rozpadu ich włącznie.
Do pogłębienia niedokrwistości mogą w pewnym stopniu przyczyniać się również wtórne zaburzenia chorobowe np. utrata łaknienia, upośledzenie wchłaniania, krwotoczność.
Niedokrwistości te powstają w przebiegu:
- chorób wirusowych
-chorób bakteryjnych
Schorzeniami wirusowymi są np.:
- grypa prosiąt
- influenza koni
-księgosusz
-nosówka
-ospa
-pryszczyca
Chorobami bakteryjnymi są
-głównie posocznice gronkowcowe i paciorkowcowe
-bruceloza
-gruźlica
Choroby te prowadzą do niedobarwliwej lub nadbarwliwej niedokrwistości niejednokrotnie z anizopoikilocytozą, gdyż zarazki uszkadzają układ erytroblastyczny szpiku. A poza tym, zarazki i ich toksyny mogą hemolizować krwinki czerwone. Następstwem może być pojawienie się erytroblastów i dużych krwinek nad barwliwych w krwi obwodowej.
Przy schorzeniach tych opad krwinek jest zawsze przyspieszony.