04:01 04:01
1
Resuscytacja
krążeniowo -
oddechowa
czyli
OŻYWIANIE
Dr n. med. Stanisław Kulawiak
KW PSP Szczecin
04:01 04:01
1
Resuscytacja
krążeniowo -
oddechowa
czyli
OŻYWIANIE
Dr n. med. Stanisław Kulawiak
KW PSP Szczecin
04:01 04:01
2
Siedem moich zadań w
zakresie ratownictwa
medycznego
1. Dojechać na miejsce zdarzenia
2. Zabezpieczyć teren
3. Dotrzeć do poszkodowanego
4. Udzielić mu pierwszej pomocy
medycznej
5. Zrobić dostęp dla lekarza pogotowia
6. Ewakuować poszkodowanego w razie
konieczności, potem pomóc
7. Dbać o bezpieczeństwo pracy
04:01 04:01
3
Pytania zadawane
osobie przytomnej
•
co się stało ?
•
co boli ?
•
czy krwawi ?
•
czy może się ruszać?
•
czy na coś choruje ?
04:01 04:01
4
Ogólne zasady
postępowania z
poszkodowanym
1. Włóż rękawiczki lateksowe
2. Oceń stan fizyczny poszkodowanego
3. Udziel mu pierwszej pomocy medycznej
4. Zawiadom pogotowie ratunkowe
5. Zapewnij mu komfort cieplny
6. Wspieraj go psychicznie
7. Nie podawaj mu niczego doustnie
8. Nie przemieszczaj go bez potrzeby
04:01 04:01
5
Strażakowi -
ratownikowi PSP
NIE WOLNO MÓWIĆ,
ani nawet MYŚLEĆ, o:
•
stwierdzaniu zgonu
•
prowadzeniu segregacji
poszkodowanych
•
transporcie poszkodowanych
ZAMIAST TEGO...
04:01 04:01
6
strażak - ratownik PSP :
•
rozpoznaje zatrzymanie krążenia
•
ustala kolejność udzielania
pierwszej pomocy wielu
poszkodowanym
•
ewakuuje poszkodowanych ze
strefy bezpośredniego zagrożenia
04:01 04:01
7
Łańcuch ocalenia
(ratunkowy
)
•
Co to jest? - Charakterystyczna
kolejność postępowania z
poszkodowanym
w celu
ocalenia mu życia
•
Etapy:
1. Pierwsza pomoc
na miejscu
wypadku
2.
Transport do szpitala 3.
Szpitalny oddział ratunkowy
04:01 04:01
8
Organizacja
ratownictwa
medycznego w KSR-G
2
3
Zd
arz
e-
nie
99
9
998
1
powiadamia
nie
Alarmowanie
i dysponowanie
997
1.
Ratown. med., tech., chem., ekol.
Gaszenie pożarów
2.
Ratown. med. w czasie transportu
3.
Ratown. med. w szpitalu
04:01 04:01
9
Złota godzina (golden
hour)
•
Co to jest? - jest to czas, jaki upływa
od
momentu urazu do momentu
udzielenia pomocy ratującej życie.
•
Złota godzina jest różnie długa - nie
jest
równa zwykłym 60 minutom.
•
Inaczej - to czas, który jest
przeznaczony poszkodowanemu, a
nam dany dla udzielenia mu
pomocy.
04:01 04:01
10
Istotne pojęcia
medyczne
Trzy układy
ważne dla życia:
–
oddechowy
–
krążeniowy
–
nerwowy
(centralny)
Nagłe
zatrzymanie
krążenia (NZK)
Drożność
górnych dróg
oddechowych
(GDO)
Śmierć:
–
kliniczna (ŚK)
–
mózgowa (ŚM)
–
biologiczna (ŚB)
04:01 04:01
11
Nagłe zatrzymanie
krążenia (NZK)
•
może spotkać każdego,
nieoczekiwanie, wszędzie
•
objawy: - brak tętna na dużych
tętnicach - utrata przytomności po
10 sek
od momentu NZK -
spłycenie oddechu i jego zanik w
czasie kilkunastu sek.
•
Skutek bezpośredni: śmierć
kliniczna
04:01 04:01
12
Funkcje życiowe w
czasie
Bodziec
szkodliwy
NZ
K
Ś
K
ŚM
ŚB
Czas
F. Ż
100%
3-
5
mi
n
04:01 04:01
13
Podstawowa zasada
szkolenia
RÓB, JAK JA MÓWIĘ;
RÓB, JAK JA ROBIĘ
04:01 04:01
14
Ocena stanu
przytomności
Słowna - zadaję 3 pytania:
1. Jak się pan/pani czuje ?
2. Jak się pan/pani nazywa ?
3. Jeśli mnie pan/pani słyszy,
proszę
zamrugać powiekami
Reakcja bólowa - szczypię skórę
okolicy dekoltu lub w mięsień
najszerszy grzbietu
WYNIK OCENY: przytomny/ nieprzytomny
04:01 04:01
15
Ocena oddychania
•
wyczuwam prąd powietrza
wydychanego
•
słyszę szmer oddechowego
•
widzę ruchy oddechowe klatki
piersiowej
(ważne tylko w
trakcie resuscytacji)
WYNIK OCENY: oddycha/nie oddycha
04:01 04:01
16
Ocena krążenia
(szukam tętna)
Nieprzytomny
dorosły:
-na tętnicy szyjnej
wspólnej
-na tętnicy udowej
Nieprzytomny nowo-
rodek i niemowlę:
-na tętnicy ramiennej
- na tętnicy udowej
Przytomny:
-
na dowolnej tętnicy,
np. nadgarstkowej
WYNIK OCENY:
krążenie/tętno
zachowane
brak krążenia/tętna
04:01 04:01
17
Poszkodowany
nieprzytomny
•
Widzę
: leży nieruchomo lub drga,
blada lub sina skóra, źrenice
szerokie, nie reagują na światło
•
Czuję dotykiem
:prąd wydychanego
powietrza lub nie, obecność
tętna lub brak, wiotkie mięśnie
•
Czuję węchem
: zapach alkoholu,
owoców, rozpuszczalników
04:01 04:01
18
Procedura nr
1
(zmodyfikowana)
Czy jest
przytomny?
TAK
NIE
Jakie
ma
obrażeni
a?
Czy
oddycha?
TAK
NI
E
Czy ma
tętno?
Czy ma
tętno?
TAK
NIE
TAK
NI
E
R e s u s c y t a
c j a
krążenia oddec
hu
pełn
a
Pozycja
bezpiecz
na
04:01 04:01
19
Melduję lekarzowi
pogotowia
•
Poszkodowany nieprzytomny,
ma krążenie/tętno i oddech -
ułożony w pozycji bezpiecznej
•
Poszkodowany nieprzytomny,
bez krążenia/tętna i oddechu -
jest/był resuscytowany
04:01 04:01
20
Podstawowe zasady
udzielania pierwszej
pomocy
NIE SZKODZIĆ !
ROBIĆ TYLKO TYLE,
ILE KONIECZNE W
DANEJ SYTUACJI!
04:01 04:01
21
Pozycja bezpieczna
(boczna ustalona)
KOGO UKŁADAMY ?
Nieprzytomnego z zachowanym
krążeniem i oddechem z
wyjątkiem poszkodowanego z
urazem kręgosłupa
04:01 04:01
22
Pozycja bezpieczna
(boczna ustalona)
PO CO UKŁADAMY ?
Dla zapewnienia drożności
górnych dróg oddechowych
Dla uniknięcia zachłyśnięcia się
04:01 04:01
23
Pozycja bezpieczna
(boczna ustalona)
I CO DALEJ ?
Zostaję przy poszkodowanym
oraz kontroluję oddech i tętno
co 2 - 3 minuty
Po 2 godzinach zmieniam
pozycję (bok) poszkodowanego
04:01 04:01
24
Resuscytacja
krążeniowo -
oddechowa
(według schematu Safara)
A
- air ways (drogi oddechowe)
B
- breathing (oddychanie)
C
- circulation (krążenie)
04:01 04:01
25
A - air ways (drogi
oddechowe)
•
oczyszczam jamę ustną palcem
i/lub ssakiem
•
udrożniam drogi oddechowe:
- bezprzyrządowo (maksymalne
odgięcie głowy poszkodowanego
do tyłu
i/lub wysunięcie
żuchwy)
- z pomocą rurki ustno-gardlanej
04:01 04:01
26
B - breathing
(oddychanie
)
•
robię dwa sztuczne oddechy:
- bezprzyrządowo (metodą usta-
usta, usta-nos, usta- usta/nos)
- przyrządowo (worek
samorozprężalny typu „Ambu”)
- powietrzem własnym,
atmosferycznym,
czystym tlenem
04:01 04:01
27
C - circulation
(krążenie)
•
jeśli jestem sam, uciskam 15 razy
mostek
poszkodowanego a następnie wyko-
nuję 2 oddechy co 15 uciśnięć mostka
•
jeśli jest nas dwóch, jeden uciska mostek
co 1 sekundę, a drugi wykonuje
sztuczny oddech co 5. uciśnięcie
•
po 1 minucie (prowadzący sztuczny
oddech liczy cykle) sprawdzam, czy
powrócił oddech i tętno
04:01 04:01
28
Fizjologia oddychania
dorosłego w spoczynku
•
Częstość oddechów: 12 - 16/min
•
objętość oddechowa: 0,5l
•
przestrzeń martwa: 150 ml
•
wydech trwa 2x dłużej niż wdech
•
stężenie tlenu w powietrzu -
wdech. 21%
- wydech. 17%
•
stężenie CO2 w powietrzu -
wdech. 0%
- wydech. 4%
04:01 04:01
29
Częstość i objętość
sztucznego oddechu
•
DOROSŁY I MŁODZIEŻ:
12 -
20/min, 0,5 - 0,8l
•
DZIECKO STARSZE:
20 -
25/min, 250 - 500 ml
•
DZIECKO MAŁE: 25 - 30/min,
100 - 250ml
•
NOWORODEK I NIEMOWLĘ:
30 - 40/min, 50 - 100ml
04:01 04:01
30
Miejsce przyłożenia rąk
na mostku
•
DOROŚLI I MŁODZIEŻ: granica 2/3
górne i 1/3 dolne - obie dłonie
•
DZIECKO STARSZE:jak wyżej, obie
lub 1 dłoń
•
DZIECKO MAŁE: jak wyżej, 1 dłoń
lub 2 palce
•
NIEMOWLĘ I NOWORODEK: w
połowie wysokości mostka, 2 palce
(kciuki)
04:01 04:01
31
Częstość i głębokość
uciśnięć mostka przez 1
ratownika
•
DOROSŁY I MŁODZIEŻ:
80 -
100/min,
(60 - 80/min przy 2
ratown.)
3 - 5 cm
•
DZIECKO STARSZE: częstość
jak wyżej, 3 - 4cm
•
DZIECKO MAŁE: 100 - 120/min,
2- 3cm
•
NOWORODEK I NIEMOWLĘ:
120 - 140/min, 1 - 2cm
04:01 04:01
32
Proporcje oddechów i
masaży serca
•
DOROŚLI, MLODZIEŻ I DZIECI
STARSZE:
•
1 ratownik:
2 oddechy : 15
masaży = 1 cykl trwa 10 - 12
sek, 5 - 6 cykli/min
•
2 ratowników:
1 oddech : 5
masaży = 1 cykl trwa 4 - 5
sek, 12 - 15 cykli/min
04:01 04:01
33
Proporcje oddechów i
masaży serca
•
DZIECI MAŁE, NIEMOWLĘTA,
NOWORODKI:
zawsze
1 oddech : 5 masaży
= 1 cykl
trwa 2 -
3sek, 20 - 30 cykli/min
04:01 04:01
34
Podstawowe zasady
udzielania pierwszej
pomocy
NIE SZKODZIĆ !
ROBIĆ TYLKO TYLE,
ILE KONIECZNE W
DANEJ SYTUACJI!
04:01 04:01
35
Skutki uboczne
resuscytacji dla
poszkodowanego
•
ODDECHOWEJ:
powietrze w żołądku -
skutek dalszy: - odruch wymiotny, -
zachłyśnięcie
- pęknięcie żołądka
•
KRĄŻENIOWEJ:
złamanie żeber i
wyrostka mieczykowatego mostka -
skutek dalszy: - odma płucna -
krwotok wewnętrzny - uraz żołądka
i wątroby
04:01 04:01
36
Skutki uboczne
resuscytacji
oddechowej dla
ratownika
•
Zespół hiperwentylacyjny
(przewenty-
lowania)
•
możliwość zarażenia się
chorobą zakaźną
•
możliwość zatrucia się
środkami ochrony
roślin i
truciznami wziewnymi
04:01 04:01
37
Najczęstsze błędy w
resuscytacji
oddechowej
•
za słabe odgięcie głowy do tyłu
•
nieszczelne objęcie ust/nosa
•
za duża/mała objętość oddechowa
•
zbyt wolne wykonywanie
sztucznych oddechów
•
za długo trwający wdech
•
nieodliczanie na głos oddechów
(cykli)
04:01 04:01
38
Najczęstsze błędy w
resuscytacji
krążeniowej
•
brak twardego podłoża
•
złe ułożenie dłoni na mostku
•
ręce ugięte w łokciach i ułożone nie
pionowo
•
za wolna/częsta akcja resuscytacyjna
•
za długie przerwy na sztuczny
oddech
•
nieodliczanie na głos ucisków
04:01 04:01
39
Moment zakończenia
resuscytacji
Resuscytuję tak długo, aż:
•
poszkodowany odzyska przytomność
lub
•
w czasie 30 - 40 minut nie stwierdzę
ani
jednej oznaki powrotu funkcji
życiowych, np. zwężenia źrenic,
powrotu oddechu lub tętno
•
przekażę go lekarzowi pogotowia lub
•
sam padam ze zmęczenia
04:01 04:01
40
Resuscytacja a
reanimacja
•
TO SAMO
w sensie wykonywanych
czynności.
•
RÓŻNE
w sensie wyniku tych
czynności:
jeśli pacjent
odzyskał przytomność
mówię, że jest
wyreanimowany
,
jeśli wrócił tylko oddech lub
krążenie mówię, że jest
zresuscytowany
.
04:01 04:01
41
Szanse na skuteczną
reanimację
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0min
3min
4min
5min
10min
0
0
0
% szans
Upływający czas od momentu
NZK
04:01 04:01
42
Ciało obce w drogach
oddechowych -
zadławienie
•
widzę charakterystyczne objawy
•
oceniam sytuację: -
czy poszkodowany
przytomny, czy nie
- w jakim jest wieku
- czy to kobieta w ciąży
•
co robię
: - usuwam ciało obce, jeśli je
widzę - wykonuję zabieg
Heimlicha
- resuscytuję na
przemian z zabiegiem Heimlicha
04:01 04:01
43
Kilka sławnych nazwisk
•
Schemat
Safara
- określa kolejność i rodzaj
czynności w resuscytacji
•
Rękoczyn
Esmarcha
- do otwarcia jamy
ustnej u osoby nieprzytomnej
•
Rurki
Guedela
- ustnogardłowe do pomocy w
utrzymaniu drożności górnych dróg oddech.
•
Zabieg
Heimlicha
- do wywołania kaszlu i
usunięcia ciała obcego z dróg oddechowych
•
Chwyt ratowniczy
Rauteka
- do ewakuacji
poszkodowanego ze strefy bezpośr.
zagrożenia