04:01 04:01

1

Resuscytacja

krążeniowo -

oddechowa

czyli

OŻYWIANIE

Dr n. med. Stanisław Kulawiak

KW PSP Szczecin

04:01 04:01

2

Siedem moich zadań w

zakresie ratownictwa

medycznego

1. Dojechać na miejsce zdarzenia
2. Zabezpieczyć teren
3. Dotrzeć do poszkodowanego
4. Udzielić mu pierwszej pomocy

medycznej

5. Zrobić dostęp dla lekarza pogotowia
6. Ewakuować poszkodowanego w razie

konieczności, potem pomóc

7. Dbać o bezpieczeństwo pracy

04:01 04:01

3

Pytania zadawane

osobie przytomnej

•

co się stało ?

•

co boli ?

•

czy krwawi ?

•

czy może się ruszać?

•

czy na coś choruje ?

04:01 04:01

4

Ogólne zasady

postępowania z

poszkodowanym

1. Włóż rękawiczki lateksowe
2. Oceń stan fizyczny poszkodowanego
3. Udziel mu pierwszej pomocy medycznej
4. Zawiadom pogotowie ratunkowe
5. Zapewnij mu komfort cieplny
6. Wspieraj go psychicznie
7. Nie podawaj mu niczego doustnie
8. Nie przemieszczaj go bez potrzeby

04:01 04:01

5

Strażakowi -

ratownikowi PSP

NIE WOLNO MÓWIĆ,

ani nawet MYŚLEĆ, o:

•

stwierdzaniu zgonu

•

prowadzeniu segregacji
poszkodowanych

•

transporcie poszkodowanych

ZAMIAST TEGO...

04:01 04:01

6

strażak - ratownik PSP :

•

rozpoznaje zatrzymanie krążenia

•

ustala kolejność udzielania

pierwszej pomocy wielu

poszkodowanym

•

ewakuuje poszkodowanych ze

strefy bezpośredniego zagrożenia

04:01 04:01

7

Łańcuch ocalenia

(ratunkowy

)

•

Co to jest? - Charakterystyczna
kolejność postępowania z
poszkodowanym

w celu

ocalenia mu życia

•

Etapy:

1. Pierwsza pomoc

na miejscu

wypadku

2.

Transport do szpitala 3.
Szpitalny oddział ratunkowy

04:01 04:01

8

Organizacja

ratownictwa

medycznego w KSR-G

2

3

Zd
arz
e-
nie

99
9

998

1

powiadamia
nie

Alarmowanie
i dysponowanie

997

1.

Ratown. med., tech., chem., ekol.

Gaszenie pożarów

2.

Ratown. med. w czasie transportu

3.

Ratown. med. w szpitalu

04:01 04:01

9

Złota godzina (golden

hour)

•

Co to jest? - jest to czas, jaki upływa

od

momentu urazu do momentu

udzielenia pomocy ratującej życie.

•

Złota godzina jest różnie długa - nie

jest

równa zwykłym 60 minutom.

•

Inaczej - to czas, który jest

przeznaczony poszkodowanemu, a

nam dany dla udzielenia mu

pomocy.

04:01 04:01

10

Istotne pojęcia

medyczne

Trzy układy

ważne dla życia:

–

oddechowy

–

krążeniowy

–

nerwowy
(centralny)

Nagłe

zatrzymanie
krążenia (NZK)

Drożność

górnych dróg
oddechowych

(GDO)

Śmierć:

–

kliniczna (ŚK)

–

mózgowa (ŚM)

–

biologiczna (ŚB)

04:01 04:01

11

Nagłe zatrzymanie

krążenia (NZK)

•

może spotkać każdego,

nieoczekiwanie, wszędzie

•

objawy: - brak tętna na dużych

tętnicach - utrata przytomności po

10 sek

od momentu NZK -

spłycenie oddechu i jego zanik w

czasie kilkunastu sek.

•

Skutek bezpośredni: śmierć

kliniczna

04:01 04:01

12

Funkcje życiowe w

czasie

Bodziec
szkodliwy

NZ
K

Ś
K

ŚM

ŚB

Czas

F. Ż
100%

3-
5
mi
n

04:01 04:01

13

Podstawowa zasada
szkolenia

RÓB, JAK JA MÓWIĘ;
RÓB, JAK JA ROBIĘ

04:01 04:01

14

Ocena stanu

przytomności

Słowna - zadaję 3 pytania:

1. Jak się pan/pani czuje ?
2. Jak się pan/pani nazywa ?
3. Jeśli mnie pan/pani słyszy,

proszę

zamrugać powiekami

Reakcja bólowa - szczypię skórę

okolicy dekoltu lub w mięsień

najszerszy grzbietu

WYNIK OCENY: przytomny/ nieprzytomny

04:01 04:01

15

Ocena oddychania

•

wyczuwam prąd powietrza
wydychanego

•

słyszę szmer oddechowego

•

widzę ruchy oddechowe klatki
piersiowej

(ważne tylko w

trakcie resuscytacji)

WYNIK OCENY: oddycha/nie oddycha

04:01 04:01

16

Ocena krążenia

(szukam tętna)

Nieprzytomny

dorosły:

-na tętnicy szyjnej

wspólnej

-na tętnicy udowej

Nieprzytomny nowo-

rodek i niemowlę:

-na tętnicy ramiennej
- na tętnicy udowej

Przytomny:
-

na dowolnej tętnicy,

np. nadgarstkowej

WYNIK OCENY:
krążenie/tętno

zachowane

brak krążenia/tętna

04:01 04:01

17

Poszkodowany

nieprzytomny

•

Widzę

: leży nieruchomo lub drga,

blada lub sina skóra, źrenice

szerokie, nie reagują na światło

•

Czuję dotykiem

:prąd wydychanego

powietrza lub nie, obecność

tętna lub brak, wiotkie mięśnie

•

Czuję węchem

: zapach alkoholu,

owoców, rozpuszczalników

04:01 04:01

18

Procedura nr

1

(zmodyfikowana)

Czy jest
przytomny?

TAK

NIE

Jakie
ma
obrażeni
a?

Czy
oddycha?

TAK

NI
E

Czy ma
tętno?

Czy ma
tętno?

TAK

NIE

TAK

NI
E

R e s u s c y t a
c j a

krążenia oddec

hu

pełn
a

Pozycja
bezpiecz
na

04:01 04:01

19

Melduję lekarzowi

pogotowia

•

Poszkodowany nieprzytomny,

ma krążenie/tętno i oddech -

ułożony w pozycji bezpiecznej

•

Poszkodowany nieprzytomny,

bez krążenia/tętna i oddechu -

jest/był resuscytowany

04:01 04:01

20

Podstawowe zasady

udzielania pierwszej

pomocy

NIE SZKODZIĆ !

ROBIĆ TYLKO TYLE,

ILE KONIECZNE W

DANEJ SYTUACJI!

04:01 04:01

21

Pozycja bezpieczna

(boczna ustalona)

KOGO UKŁADAMY ?

Nieprzytomnego z zachowanym

krążeniem i oddechem z

wyjątkiem poszkodowanego z

urazem kręgosłupa

04:01 04:01

22

Pozycja bezpieczna

(boczna ustalona)

PO CO UKŁADAMY ?

Dla zapewnienia drożności

górnych dróg oddechowych

Dla uniknięcia zachłyśnięcia się

04:01 04:01

23

Pozycja bezpieczna

(boczna ustalona)

I CO DALEJ ?

Zostaję przy poszkodowanym

oraz kontroluję oddech i tętno

co 2 - 3 minuty

Po 2 godzinach zmieniam

pozycję (bok) poszkodowanego

04:01 04:01

24

Resuscytacja

krążeniowo -

oddechowa

(według schematu Safara)

A

- air ways (drogi oddechowe)

B

- breathing (oddychanie)

C

- circulation (krążenie)

04:01 04:01

25

A - air ways (drogi

oddechowe)

•

oczyszczam jamę ustną palcem
i/lub ssakiem

•

udrożniam drogi oddechowe:

- bezprzyrządowo (maksymalne

odgięcie głowy poszkodowanego
do tyłu

i/lub wysunięcie

żuchwy)

- z pomocą rurki ustno-gardlanej

04:01 04:01

26

B - breathing

(oddychanie

)

•

robię dwa sztuczne oddechy:

- bezprzyrządowo (metodą usta-

usta, usta-nos, usta- usta/nos)

- przyrządowo (worek

samorozprężalny typu „Ambu”)

- powietrzem własnym,

atmosferycznym,
czystym tlenem

04:01 04:01

27

C - circulation

(krążenie)

•

jeśli jestem sam, uciskam 15 razy
mostek
poszkodowanego a następnie wyko-
nuję 2 oddechy co 15 uciśnięć mostka

•

jeśli jest nas dwóch, jeden uciska mostek

co 1 sekundę, a drugi wykonuje

sztuczny oddech co 5. uciśnięcie

•

po 1 minucie (prowadzący sztuczny
oddech liczy cykle) sprawdzam, czy
powrócił oddech i tętno

04:01 04:01

28

Fizjologia oddychania

dorosłego w spoczynku

•

Częstość oddechów: 12 - 16/min

•

objętość oddechowa: 0,5l

•

przestrzeń martwa: 150 ml

•

wydech trwa 2x dłużej niż wdech

•

stężenie tlenu w powietrzu -

wdech. 21%

- wydech. 17%

•

stężenie CO2 w powietrzu -

wdech. 0%

- wydech. 4%

04:01 04:01

29

Częstość i objętość

sztucznego oddechu

•

DOROSŁY I MŁODZIEŻ:

12 -

20/min, 0,5 - 0,8l

•

DZIECKO STARSZE:

20 -

25/min, 250 - 500 ml

•

DZIECKO MAŁE: 25 - 30/min,

100 - 250ml

•

NOWORODEK I NIEMOWLĘ:

30 - 40/min, 50 - 100ml

04:01 04:01

30

Miejsce przyłożenia rąk

na mostku

•

DOROŚLI I MŁODZIEŻ: granica 2/3
górne i 1/3 dolne - obie dłonie

•

DZIECKO STARSZE:jak wyżej, obie
lub 1 dłoń

•

DZIECKO MAŁE: jak wyżej, 1 dłoń
lub 2 palce

•

NIEMOWLĘ I NOWORODEK: w
połowie wysokości mostka, 2 palce
(kciuki)

04:01 04:01

31

Częstość i głębokość

uciśnięć mostka przez 1

ratownika

•

DOROSŁY I MŁODZIEŻ:

80 -

100/min,

(60 - 80/min przy 2

ratown.)

3 - 5 cm

•

DZIECKO STARSZE: częstość

jak wyżej, 3 - 4cm

•

DZIECKO MAŁE: 100 - 120/min,

2- 3cm

•

NOWORODEK I NIEMOWLĘ:

120 - 140/min, 1 - 2cm

04:01 04:01

32

Proporcje oddechów i

masaży serca

•

DOROŚLI, MLODZIEŻ I DZIECI

STARSZE:

•

1 ratownik:

2 oddechy : 15

masaży = 1 cykl trwa 10 - 12

sek, 5 - 6 cykli/min

•

2 ratowników:

1 oddech : 5

masaży = 1 cykl trwa 4 - 5

sek, 12 - 15 cykli/min

04:01 04:01

33

Proporcje oddechów i

masaży serca

•

DZIECI MAŁE, NIEMOWLĘTA,
NOWORODKI:

zawsze

1 oddech : 5 masaży

= 1 cykl

trwa 2 -

3sek, 20 - 30 cykli/min

04:01 04:01

34

Podstawowe zasady

udzielania pierwszej

pomocy

NIE SZKODZIĆ !

ROBIĆ TYLKO TYLE,

ILE KONIECZNE W

DANEJ SYTUACJI!

04:01 04:01

35

Skutki uboczne

resuscytacji dla

poszkodowanego

•

ODDECHOWEJ:

powietrze w żołądku -

skutek dalszy: - odruch wymiotny, -
zachłyśnięcie

- pęknięcie żołądka

•

KRĄŻENIOWEJ:

złamanie żeber i

wyrostka mieczykowatego mostka -
skutek dalszy: - odma płucna -
krwotok wewnętrzny - uraz żołądka
i wątroby

04:01 04:01

36

Skutki uboczne

resuscytacji

oddechowej dla

ratownika

•

Zespół hiperwentylacyjny
(przewenty-

lowania)

•

możliwość zarażenia się
chorobą zakaźną

•

możliwość zatrucia się
środkami ochrony

roślin i

truciznami wziewnymi

04:01 04:01

37

Najczęstsze błędy w

resuscytacji

oddechowej

•

za słabe odgięcie głowy do tyłu

•

nieszczelne objęcie ust/nosa

•

za duża/mała objętość oddechowa

•

zbyt wolne wykonywanie

sztucznych oddechów

•

za długo trwający wdech

•

nieodliczanie na głos oddechów

(cykli)

04:01 04:01

38

Najczęstsze błędy w

resuscytacji

krążeniowej

•

brak twardego podłoża

•

złe ułożenie dłoni na mostku

•

ręce ugięte w łokciach i ułożone nie

pionowo

•

za wolna/częsta akcja resuscytacyjna

•

za długie przerwy na sztuczny

oddech

•

nieodliczanie na głos ucisków

04:01 04:01

39

Moment zakończenia

resuscytacji

Resuscytuję tak długo, aż:

•

poszkodowany odzyska przytomność

lub

•

w czasie 30 - 40 minut nie stwierdzę

ani

jednej oznaki powrotu funkcji

życiowych, np. zwężenia źrenic,

powrotu oddechu lub tętno

•

przekażę go lekarzowi pogotowia lub

•

sam padam ze zmęczenia

04:01 04:01

40

Resuscytacja a

reanimacja

•

TO SAMO

w sensie wykonywanych

czynności.

•

RÓŻNE

w sensie wyniku tych

czynności:

jeśli pacjent

odzyskał przytomność

mówię, że jest

wyreanimowany

,

jeśli wrócił tylko oddech lub
krążenie mówię, że jest

zresuscytowany

.

04:01 04:01

41

Szanse na skuteczną

reanimację

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0min

3min

4min

5min

10min

0
0
0

% szans

Upływający czas od momentu
NZK

04:01 04:01

42

Ciało obce w drogach

oddechowych -

zadławienie

•

widzę charakterystyczne objawy

•

oceniam sytuację: -

czy poszkodowany

przytomny, czy nie

- w jakim jest wieku

- czy to kobieta w ciąży

•

co robię

: - usuwam ciało obce, jeśli je

widzę - wykonuję zabieg

Heimlicha

- resuscytuję na

przemian z zabiegiem Heimlicha

04:01 04:01

43

Kilka sławnych nazwisk

•

Schemat

Safara

- określa kolejność i rodzaj

czynności w resuscytacji

•

Rękoczyn

Esmarcha

- do otwarcia jamy

ustnej u osoby nieprzytomnej

•

Rurki

Guedela

- ustnogardłowe do pomocy w

utrzymaniu drożności górnych dróg oddech.

•

Zabieg

Heimlicha

- do wywołania kaszlu i

usunięcia ciała obcego z dróg oddechowych

•

Chwyt ratowniczy

Rauteka

- do ewakuacji

poszkodowanego ze strefy bezpośr.

zagrożenia