381


Wykład 5

7 maja 2010 r.

Encyklopedie i słowniki jako źródło informacji piśmienniczej

Historia encyklopedii w Polsce i na świecie

Enkyklios paideia - tworzący całkowity krąg wykształcenia.

W starożytnej Grecji encyklopedia oznaczała pewien program nauczania dający człowiekowi to, co obecnie nazywamy wykształceniem ogólnym. Dopiero znacznie później zaczęto odnosić ten termin do specjalnego rodzaju dzieł traktujących o całej wiedzy ludzkiej, czy też o jej poszczególnych gałęziach.

Encyklopedia - jest uporządkowanym spisem o rzeczach w szerokim rozumieniu tego słowa.

Słownik - określony rejestr słów (bądź ich połączeń) oraz opis ich znaczeń.

Historia Encyklopedii na świecie

Starożytność

Demokryt z Abdery

Arystoteles ze Stagiry (384-322 p.n.e.):

Marcus Porcius Cato (Katon):

Marek Terencjusz Warron (ok. poł. I w. p.n.e.):

Łącznie Waron był autorem 74 dzieł o charakterze encyklopedycznym, źródłowym, informacyjnym.

Pliniusz Starszy

I: dedykacja, przedmowa, spis treści, bibliografia

II: kosmologia - koncepcja całości świata

III-VI: geografia opisowa i administracyjna państwa rzymskiego

VII-XI: świat istot żywych: najpierw człowiek, później zwierzęta, na końcu - wynalazki

XII-XIX: botanika

XX-XXXII: medycyna

XXXIII-XXXVI: przyroda nieożywiona, w tym historia sztuki.

Chiny (ok. 220 r.)

Średniowiecze

Święty Augustyn

Początek VII w.

Izydor, biskup Sewilli

Raban Maur

Dżahis [wiki: Al-Dżahiz. Autor m.in. traktatu o retoryce oraz 7-tomowego wydania encyklopedycznego Kitab al-chajwan (Księga zwierząt , IX w.)]

Wincenty de Beauvais

Roger Bacon z Verulanum [doctor mirabilis]

XIII w.

Alexander Neckham: O naturze rzeczy (De naturis rerum),

Barthelemy: O właściwościach rzeczy (De proprietati- bus rerum),

Tomasz z Canrimpre,

koniec XVI w.

koniec XVII w.

Noel Chomet: Słownik Ekonomiczny, 1709 r.,

Savary-Desbrulos: Słownik Uniwersalny Handlu

Johann Heinrich Zedler: Wielkie kompletny leksykon uniwersalny wszystkich nauk i sztuk, 1732-1750

Micropaedia (10 tomów) - hasła ułożone w porządku alfabetycznym,

Macropaedia (19 tomów), czyli wiedza pogłębiona

Propaedia (1 tom), czyli „cała wiedza ludzka w niewiarygodnym jednotomowym zarysie”.

Friedrich Arnold Brockhaus: Leksykon Konwersacyjny albo zwięzły słownik podręczny,

bracia Grimm: Wielki słownik języka niemieckiego.

Pierre Athanaise Carousse: Wielki słownik uniwersalny XIX w. (20 tomów) - jedna z ostatnich encyklopedii (1865 r.),

Rola Encyklopedii

Starożytność: encyklopedie miały uczynić człowieka wszechstronnie wykształconym, ażeby mógł się wznieść na wyżyny filozofii.

Średniowiecze: encyklopedie miały uczynić człowieka dobrym chrześcijaninem.

XVIII w.: encyklopediom stawia się zadanie szybkiej, łatwo dostępnej informacji spełniającej warunki: kompetencji, obiektywności i wiarygodności. Służą one poszukiwaniom informacji i syntezy, a nie systematycznym studiom.

Historia encyklopedii w Polsce

Definicje encyklopedii i słowników, typy słowników

Encyklopedia - wydawnictwo informacyjne zawierające zbiór wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy (encyklopedie ogólne, uniwersalne, powszechne) lub jednej dziedziny, dotyczące jednej epoki, jednego terytorium itp. (encyklopedie specjalistyczne, tematyczne) w układzie alfabetycznym lub rzeczowym - w wersji książkowej lub elektronicznej. Hasła są ułożone w pewnym logicznym porządku, zazwyczaj alfabetycznie.

Słownik - dawniej dykcjonarz, rodzaj publikacji obejmującej wykaz wyrazów (również nazw osobowych, geograficznych z objaśnieniami), zwykle w układzie alfabetycznym lub rzeczowym, wraz z objaśnieniami.

Typy słowników:

Słowniki małe, wielkie, kieszonkowe.

Polskie i obce informatory osobowe

Współcześnie Polscy Pisarze i Badacze Literatury. Słownik Biograficzny, Warszawa 1994

Słownik Współczesnych Pisarzy Polskich, Warszawa 1963

Słownik Pseudonimów i kryptonimów, Kraków 1936

Słownik Pseudonimów Pisarzy Polskich, Warszawa 1994

Współcześnie uczeni polscy (żyjący), Warszawa 1998

Kto to jest?

Czy wiem kto to jest? pod red. S. Łoza (jeden z pierwszych), Warszawa 1938

Kto kim był w drugim obiegu (słownik pseudonimów), Warszawa 1995

6



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
381
380 381
PPK02 modelowanie matinf id 381 Nieznany
2003 styczen podst model id 381 Nieznany (2)
381
381
Domek drewniany narzedziowy 381 Nieznany
381 Manuskrypt przetrwania
2003 styczen rozsz model id 381 Nieznany (2)
381
381
Źle z języków obcych Argumenty, nr 40(381), 1965
Domek drewniany narzedziowy 381 Nieznany (2)
MPLP 380;381 30.07.;11.08.2013

więcej podobnych podstron