ŚWIAT POLITYKI A NAUKA.

• System demokratyczny sprawia, iż sfera polityki jest powszechnie dostępna. Publicznie toczone debat, spory odsłaniają mechanizmy polityki. Najważniejsze decyzje (często, aczkolwiek nie zawsze) są podejmowane na oczach całego społeczeństwa. Obrady komisji sejmowych potrafią konkurować w rankingach oglądalności z najpopularniejszymi serialami i programami telewizyjnymi. System demokratyczny umożliwia angażowanie się w życie polityczne zarówno jako polityk, ale również pozostawia możliwość wpływu na tą sferę życia każdemu (czy to dziennikarzom, czy zwykłym obywatelom).

• Świat polityki jest wielowymiarową przestrzenią, która stanowi przedmiot analizy wielu nauk. Często granice między nimi są trudne do ostrego rozdzielenia. We współczesnym obrazie rozwoju nauk dostrzegamy też tendencję do odchodzenia od wąsko dyscyplinarnych analiz na rzecz ujęć interdyscyplinarnych.

• Polityka jest zjawiskiem społecznym związanym z życiem człowieka, może przybierać wiele form. Obejmuje wiele zagadnień - bezpieczeństwo publiczne, problemy rodzin, i rodziców, szkolnictwo od podstawowego do wyższego, gospodarkę, relacje międzynarodowe…

SOCJOLOGIA POLITYKI

• W polskiej literaturze przedmiotu obowiązuje też nazwa - socjologia stosunków politycznych.

• Nauka na styku socjologii i politologii. Te dwie nauki zbliża podejmowana problematyka: zachowań wyborczych, przywództwa politycznego, socjalizacji politycznej, władzy, państwa, legitymizacji czy szeroko rozumianej kultury.

• Socjologia polityki kładzie nacisk na świadomość i ogniskuje swoje rozważania wokół postaw, opinii, wartości.

• Jedna z nauk politycznych, mieści się w rodzinie dyscyplin, badających politykę.

• Ma wielkie znaczenie w budowaniu nauki o polityce. Integruje różne punkty widzenia na sferę polityki, korzystając przy tym nie tylko z socjologicznego, ale i prawniczego, ekonomicznego i historycznego punktu widzenia.

• Wiedza na temat jak jednostki lub grupy społeczne zdobywają, sprawują, wykorzystują i tracą władzę.

• Dziedzina istotna dla każdego, kto chciałby poznać dynamikę współczesnego społeczeństwa, ponieważ pomaga wyjaśniać nasze życie dzięki lepszemu rozumieniu procesów politycznych i umieszczaniu ich w szerszym kontekście działań społecznych. Pozwala zauważyć, w jaki sposób władza kształtuje i wpływa na nasze życie.

• Problem z podaniem precyzyjnej definicji.

• Subdyscyplina socjologii i zarazem jedna z nauk pomocniczych politologii.

• Gałąź socjologii poświęcona przyczynom i skutkom społecznego podziału władzy wewnątrz i pomiędzy społeczeństwami i konfliktom społecznym i politycznym, które prowadzą do zmian władzy.

• Teoria socjologiczna objaśniająca całokształt wszelkich procesów zachodzących w sferze makrostruktury.

• Wg Reinharda Bendixa i Seymoura Lipseta socjologia polityki, podobnie jak inne nauki o polityce, zajmuje się rozdziałem wykonywaniem władzy w społeczeństwie, ale nie w odniesieniu do jej instytucjonalnych form, lecz traktuje je jako dane.

• Politologia wychodzi od państwa i bada, jak wpływa ono na społeczeństwo, socjologia polityki odwrotnie - bada w jaki sposób społeczeństwo wpływa na państwo.

• Szuka społecznych podstaw zjawisk walki o władzę i jej sprawowania. Analizuje wpływ tych zjawisk na życie społeczeństwa.

• Socjologia polityki:

1. Lokalizuje rozpatrywane zjawiska polityczne jako elementy pewnych konkretnych, historycznie danych struktur;

2. Charakteryzuje te zjawiska ze względu na ich funkcjonalne związki z innymi elementami struktur;

3. Szuka wpływu, jaki wywierają na zjawiska polityczne różnorodnie działające w społeczeństwie czynniki.

PRZEDMIOT I ZAKRES BADAŃ

• Społeczeństwo i polityczne aspekty jego funkcjonowania, jako obiekt badań.

• Podstawowe pojęcia: władza, panowanie (przywództwo), państwo, rywalizacja (konflikt).

• Wg Symoura Lipseta głównym przedmiotem badań - analiza warunków społecznych sprzyjających demokracji. Co w społeczeństwie demokratycznym budzi najwyższe emocje, co się dzieje z obywatelami , instytucjami państwa, organizacjami społecznymi.

• Wiedza o mechanizmach i prawidłowościach społecznych, rządzących sferą polityki w społeczeństwach demokratycznych.

• Lepsze rozumienie mechanizmów rządzących życiem publicznym pozwala na refleksję umożliwiającą stworzenie „przyjaznego państwa”, czy zaaranżowania zmian, pozwalających na powstanie „przyjaznego społeczeństwa i dobrego w nim życia”.

• Umiejętność analizowania społecznych mechanizmów życia politycznego oraz umiejętność postrzegania zjawisk politycznych w szerokim kontekście społeczno-Kulturowym.

PRZEDMIOT I ZAKRES BADAŃ WG JERZEGO WIATRA

• Część ogólno-teoretyczna - pozwala na określenie społecznych podstaw i skutków zinstytucjonalizowanej władzy w społeczeństwie. Prawa i hipotezy wyjaśniające zależności genetyczne i funkcjonalne między niepolitycznymi zjawiskami społecznymi, a zjawiskami politycznymi.

• Część szczegółowa:

1. Socjologia ruchów politycznych i partii politycznych;

2. Socjologia państwa i jego poszczególnych instytucji;

3. Socjologia zachowania politycznego;

4. Socjologia międzynarodowych stosunków politycznych.

TREŚĆ KSZTAŁCENIA Z ZAKRESU SOCJOLOGII POLITYKI

• Socjologiczne pojęcie państwa, władzy i polityki

• Społeczne podstawy funkcjonowania państwa

• Patrie polityczne, ruchy polityczne, grupy interesów

• Społeczne podstawy demokracji, zachowania polityczne i ich determinanty

• Socjalizacja polityczna i kultura polityczna

• Konflikty, rozłamy i podziały społeczno-polityczne

• Socjologia wyborów

• Interesy i ich polityczna reprezentacja

• Elity polityczne

• Społeczeństwa obywatelskie

• Opinia publiczna

SOCJOLOGIA POLITYKI A INNE NAUKI O POLITYCE

• Rozdzielenie jest niezwykle trudne ze względu na interdyscyplinarność socjologii polityki. Jest subdyscypliną, wchodzącą w zakres zarówno socjologii, jak i szeroko pojętych nauk o polityce.

LITERATURA

• Crick B., W obronie polityki, Warszawa 2004

• Fromm E., Ucieczka od wolności, tłum. O. i A. Ziemińscy, wstęp E. Wnuk-Lipiński, Warszawa 2007

• Fukuyama F., Budowanie państwa. Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, Poznań 2005

• Potulski J., Socjologia polityki, Gdańsk 2007

• Rothert A., Cybernetyczny porządek polityczny, Warszawa 2005

• Skarżyńska K., Człowiek a polityka, Warszawa 2005

• Wiatr J., Socjologia polityki, wyd. 4, Warszawa 1999

• Wojtaszczyk K. A., Jakubowski W. (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007

• Żyto T., Wstęp do politologii, Warszawa 2006