ETYMOLOGIA NAZWY EKONOMIA:z gr OIKONOMIKOS, zapoczątkował Arystoteles w VII w., ekonomią zaczęto nazywać nie tylko gospodarstwo domowe ale także państwo- ekonomia narodowa, ekonomia polityczna, społeczna, narodowa-koniec XVIII Smith- zapoczątkował ekonomie klasyczną(„zbiór pojęć ekonomicznych” ,ekonomia historyczna-stworzyli ja historycy-negowali jakiekolwiek analogie, prawa ekonomiczne, .MARSHALL - dzieło zasady ekonomiki od tej pory została przyjęta ta nazwa na stale w Stanach, w Polsce w okresie międzywojennym i później do okresu transformacji figurowało pojecie ekonomii politycznej (Marksistowska) w XX w John M Keynes dokonał przełomu w naukach ekonomicznych zaproponował narzędzie interwencjonizmu ekonomicznego dowiódł ze nie ma mechanizmu który doprowadziłby do równowagi rynku.EKONOMIA-nauka o spolecznyc prawach rządzących produkcja i podzialem srodkow zaspokajania potrzeb EKONOMIA-nauka badajaca jak ludzie radza sobie z rzadkością w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym co jak dla kogo i jakimi metodami wytwarzac EKONOMIA-nauka zajmujaca się badaniem zachowan podmiotow gospodarczych w dziedzinie wykorzystania ograniczonych srodkow które mogą być w rozmaity sposób zastosowane w sferze produkcji, podzialu, wymiany i konsumpcji EKONOMIA-(prof.A Marshall)-jest badaniem rodzaju ludzkiego w jego codziennym zyciu gospodarczym bada ona te strone dzialanosci indywidualnej i społecznej która najściślej zwiazana jest z osiągnięciem i uzytkowaniem rzeczy materialnych niezbędnych do dobrobytu EKONOMIA KLASYCZNA- nauka o społecznych prawach rządzących produkcją i podziałem środków zaspokajania potrzeb. EKONOMIA POZYTYWNA- wyjaśnia zjawiska ekonomiczne, jest oparta na obiektywnej wiedzy o rzeczywistości. Bada zjawiska gospodarcze takie, jakimi są. EKONOMIA NORMATYWNA- jej funkcją jest doradzanie, świadome przekształcanie rzeczywistości według własnych poglądów badacza, formułuje twierdzenia, oparte na subiektywnym systemie wartościowania. PRAKSEOLOGIA- nauka o racjonalnym działaniu. MIKROEKONOMIA- zajmuje się analizą zachowań podstawowych podmiotów gospodarczych oraz badaniem kategorii i prawidłowości składających się na mechanizm funkcjonowania tych podmiotów. MAKROEKONOMIA- bada prawidłowości funkcjonowania i rozwoju wielkich agregatów gospodarczych tj, gospodarka krajowa, gosp. Międzynarodowa .ASPEKTY DZIALALNOSCI GOSPODARCZEJ: aspekt społeczny człowiekrzecz człowiek (oddziaływanie ludzi na siebie za pomoca rzeczy, symboli , przekazow, idei) aspekt techniczny człowiek<->rzeczy materialne, aspekt przyrodniczy człowiek<-> przyroda PRACA-swiadome uczestnictwo w społecznym wytwarzaniu dobr i usług polegające na celowym wydatkowaniu energii PODZIAL PRACY: I wielki podzial pracy-wyodrebnienie plemion pasterskich w rolnictwie II wielki podzial pracy-oddzielenie się rzemiosła od rolnictwa III wielki podzial pracy-wyodrebnienie handlu KLASYFIKACJA GOSPODARKI wg kryterium skali-mikro-gosp. podmiot mezo-analiza rynku,regionu makro-gosp. narodowa, swiatowa , wg stopnia otwartości otwarta zamknieta, wg sposobu rozprowadzania towaru naturalna-gdy wytworca wytwarza tylko dla siebie, towarowa-producent wytwarza w celu sprzedazy aby osiągnąć zysk
PODMIOTY DZIALALNOSCI GOSPODARCZEJ- panstwo, przedsiębiorstwo, konsument, cel panstwa-stabilna i wyskoka stopa wzrostu produktu społecznego w dlugim okresie czasu, cel przedsiębiorstwa-maksymalizacja zysku przy osiagniecie nadwyżki ekonomicznej cel konsumenta-maksymalizacja satysfacji PODMIOT GOSPODARCZY-każdy aktywny uczestnik procesu gospodarczego STREFA REALNA-produkcja-przedsiebiorstwo konsument STREFA REGULACJI-zarzad panstwotworza warunki dla produkcji ZASADA RACJONALNEGO DZIALANIA-zasada największej wydajności (maksymalizacja efektow) przy minimalnych nakładach OGRANICZONOSC ZASOBOW GOSP:zjawisko uniwersalne konsekwencja tego jest konieczność ich ciągłej rozbudowy i racjonalnego wykorzystania istniejących zasobow ALOKACJA-rozdzial srodkow pomiedzy rozne konkurujace ze soba cele GOSPODAROWANIE-wszelkie kwestie ekonomiczne związane sa bezpośrednio bądź pośrednio z koniecznością produkowania dobr przy uzyciu ograniczonych zasobow, nastepnie przedmiotem analizy jest podzial efektow miedzy rozne grupy społeczne w celu zaspokajania potrzeb, (oznacza dokonywanie wyborow ekonomicznych czyli decydowanie na co przeznaczyc ograniczone w stosunku do potrzeb zasoby jakie mamy do dyspozycji oraz jakie potrzeby zaspokoic decyzje gospodarcze maja zawsze dwa aspekty:pozytywny i negatywny ASPEKT NEGATYWNY-rezygnacja z innych celow , strata z tytulu nie podjecia pewnych działań gospodarczych ASPEKT POZYTYWNY-dokonanie wyboru skonkretyzowanie celow oraz określenie zasobow przeznaczonych na osiagniecie celow, korzyści osiagane w rezultacie podjecia działań gospodarczych PRODUKCJA-dzialalnosc ludzka przystosowujaca zasoby i sily przyrody do potrzeb ludzkich jest działalnością swiadoma i celowa, skalda ie z roznego rodzaju czynności które nazywamy praca poprzez prace człowiek oddzialywuje na przyrode,przeksztalca ja stosownie do wlasnych potrzeb SRODKI PRODUKCJI-materialne przedmioty którymi człowiek posluguje się w procesie pracy. SRODKI PRACY-srodki produkcji które sluza do przekształcania przedmiotow pracy np. maszyny,urzadzenia narzędzia PRZEDMIOTY PRACY-przerobione w procesie pracy srodki produkcji np. bogactwa naturalne, ziemia, rośliny,zwierzeta PRZYCHOD-ilosc pieniędzy pozyskana ze sprzedaży w określonym czasie DOCHOD-przychod minus koszty materialne ZYSK-dochod minus koszty osoboweNADWYZKA EKONOMICZNA-jest źródłem akumulacji wzrostu gospodarczego stanowi najważniejsze źródło zasilania, powiekszenia zasobow gospodarczych i produkcji RODZAJE(FORMY) NADWYZEK:bezwzgledna- uzyskiwana poprzez zwiekszenie intensywności pracy lub przedłużenie czasu pracy, wzgledna-uzyskiwana poprzez wieksza efektywność pracy, skracanie czasu pracy, wprowadzenie postepu technicznego nadzwyczaja- roznica miedzy wartością dodatkowa wytworzona przez robotnika w przedsiębiorstwie stosującym bardziej wydajan technike i organizacje a wartością dodatkowa wytworzenie w przedsiębiorstwie o przeciętnej technice i lokalizacji GOSPODARKA-zespol komercyjnych działań człowieka wraz z bezpośrednim otoczeniem organizacyjnym, instytucjonalnym,technicznym i przyrodniczym głównym kryterium analizy gospodarki jest jej efektywność czyli ekonomiczna sprawność RZADKOSC-zjawisko polegające na tym ze zapotrzebowanie ludzi na dobra jest wieksze od ilości dobr które ludzie sa w stanie wyprodukowac KOSZT ALTERNATYWNY-(koszt utraconych korzyści)utrata wartości jaka można byloby uzyskac w wyniku przeznaczenia ograniczonych zasobow do wytworzenia lub zakupu innych dobr lub usług, wartość najcenniejszej niewykorzystanej możliwości utraconej w wyniku dokonania wyboru ZASOBY-przedstawiaja wartości pewnych wielkości ekonomicznych w danym momencie Zasoby-ziemia, praca,technologie, akpital.STRUMIENIE- wartość roznych wartości ekonomicznych w pewnym okresie np. inwestycje IZOKWANTA- krzywa jednakowego produktu, przedstawia tę samą wielkość produktu wytwarzaną przy użyciu różnych kombinacji nakładów czynników produkcji. KOOPERACJA- współpraca podmiotów gospodarczych. TECHNIKA PRODUKCJI-relacja kapitału rzeczowego do pracy np. metoda produkcji. TECHNOLOGIA PRODUKCJI- układ relacji między rzeczowymi elementami w procesie produkcji. PRZYMUS EKONOMICZNY- konieczne dostosowanie się do warunków zewnętrznych aby osiągnąć cel. ŹRÓDŁA ZASILANIA WSPÓŁCZESNEO PRZEDSIĘBIORSTWA- zewnętrzne: własne(udziały, obligacje),obce(rynek),wewnętrzne: transformacja majątku (bieżące wpływy, sprzedaż), obce: poprzez rynek finansowy- kredyty, rynek towarowy, szczególne formy finansowania-dotacje.
RYNEK- ogół powiązań między niezależnymi podmiotami gospodarczymi, obejmuje transakcje których efektem jest pojawienie się elementów rynku: popytu, podaży, ceny.
ELEMENTY RYNKU-popyt, podaz, cenaFUNKCJE RYNKU- informacyjne, lokacyjne (efektywnościowe) ,pozyskiwanie przez rynek stanu zbliżonego do równowagi CENTRALIZACJA- połączenie wcześniej istniejących kapitałów, stopień koncentracji produkcji i kapitału decyduje o poziomie monopolizacji rynku, konkurencji na rynku. KONCENTRACJA- skupienie kapitału. ASPEKTY KONCENTRACJI: techniczny(jednostki produkcji), przestrzenny(skupienie kapitału w danej przestrzeni, własnościowy(skupiony w rękach danej osoby), organizacyjny(agregaty wytwórcze). AKUMULACJA- konsumpcja ułożona w czasie, proces odkładania nadwyżki na określone cele PODMIOT GOSPODARCZY- każdy aktywny uczestnik procesu gospodarczegoZASADA RACJONALNEGO DZIAŁANIA- zasada największej wydajności (maksymalizacja efektów) przy minimalnych nakładach. PRZYCHÓD- ilość pieniędzy pozyskana ze sprzedaży w określonym czasie. DOCHOD- przychód minus koszty materialne. ZYSK- dochód minus koszty osobowe GOSPODAROWANIE- wszelkie kwestie ekonomiczne związane są bezpośrednio bądź pośrednio z koniecznością produkowania dóbr przy użyciu ograniczonych zasobów, następnie przedmiotem analizy jest podział efektów miedzy różne grupy społeczne w celu zaspokajania potrzeb, (oznacza dokonywanie wyborów ekonomicznych czyli decydowanie na co przeznaczyć ograniczone w stosunku do potrzeb zasoby jakie mamy do dyspozycji oraz jakie potrzeby zaspokoić decyzje gospodarcze maja zawsze dwa aspekty: pozytywny i negatywny. GOSPODARKA- całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w danym regionie, kraju lub na całym świecie. Działalność ta polega na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności. Najprostszy podział gospodarki wyróżnia trzy sfery działalności ludzkiej: rolnictwo, przemysł i usługi. DOBRA- materialne środki zaspokojenia potrzeb ludzkich czerpane z przyrody. RODZAJE DÓBR- produkcyjne(nie służą bezpośrednio do zaspokojenia potrzeb), konsumpcyjne(bezpośrednio zaspokajają potrzeby) lub pośrednie, bezpośrednie. ZASADA OPTYMALIZACJI- każdy podmiot gospodarczy dąży do maksymalizacji korzyści netto ze swej działalności, powinien zwiększać ją lub zmniejszać aż do momentu zrównania się korzyści marginalnych z kosztami marginalnymi. handlu. KAPITAŁ LUDZKI- wartość jego zależy zarówno od potencjalnej liczby pracowników jak i od ich indywidualnej sprawności. Na poziomie mikroekonomicznym głównym przejawem sprawności kapitału ludzkiego jest przedsiębiorczość. TECHNIKA-inaczej metoda produkcjijest to relacja kapitalu rzeczowego do pracy , technika jest funkcjonalnym wyrazem intensywności kapitalowej pracy TECHNOLOGIA-uklad relacji miedzy rzeczowymi elementami w procesie produkcji RYNEK-system powiązań (instytucja) miedzy uczestnikami transakcji kupna-sprzedazy czynnikow produkcji ora dobr i uslugFUNKCJE RYNKU-informacyjna, efektywnosciowa, uzyskiwania stanu zbliżonego do równowagi KONKURENCJA-walka niezaleznyc podmiotow rynkowych o przestrzen gospodarcza KONKURENCJA MIEDZYGALEZIOWA-jej celem jest maksymalizacja stopy zysku skutkiem jej jest wyrównanie stop zyskuw gospodarce narodowej KONKURENCJA WEWNATRZGALEZIOWA-podstawa decyzji produkcyjnych relacje miedzy cena rynkowa a cena produkcji(suma kosztu wlasnego i zysku przeciętnego) PRZEDSIEBIORSTWO-podmiot gospodarczy prowadzacy dzialalnoscna wlasny rachunek dzialalnoc produkcyjna lub uslugowa w celu osiągnięcia określonych korzyści: praca ziemia, kapital.