Ochrona własności intelektualnej

Wykład 18.12.2011 r.

1. Prawo własności intelektualnej jest to zbiór praw, na który składają się ustawy:

• Ustawa o Prawie autorskim z dnia 04 luty 1994 r.

• Ustawa o Ochronie znaków towarowych z dnia 31 styczeń 1985 r.

• Ustawa o Ochronie baz danych z dnia 27 lipiec 2001 r.

Znaczenie mają regulacje kodeksu cywilnego odnoszące się do ochrony dóbr osobistych art. 23 k.c.

Prawo autorskie:

1. Stanowi trzon prawa ochrony własności intelektualnej. Występuje w 2 ujęciach:

1. Ujęcie wąskie - oznacza, że prawo autorskie jest to zbiór norm, które regulują stosunki prawne odnoszące się do powstania i korzystania, ochronę utworu (dzieła) a także przedmiotów praw pokrewnych (Wideogramy, audiogramy).

2. Prawo autorskie jest to prawo podmiotowe o charakterze bezwzględnym, którego celem jest ochrona osobistych i majątkowych praw autorskich.

Przedmiotem prawa autorskiego są dobra niematerialne. Są to dobra, które nie mają postaci materialnej i stanowią wynik wytwórczości człowieka o charakterze artystycznym, naukowym bądź wynalazczym. Za dobra niematerialne poza utworami zaliczamy np.: dobra osobiste.

Historia

Twórcom prawa autorskiego był Jan Gutenberg - pierwszymi aktami były przywileje drukarski i księgarski chroniło ono drukarzy i księgarzy.

Początki prawa nowożytnego datuje się na 1886 w Szwajcarii została zwołana Konwencja Berneńska jej ojcem jest Viktor Igo był on inicjatorem tej konwencji, która położyła podwaliny pod prawo autorskie

Zasady z konwencji

• Zasada asymilacji - twórca utworu z innego kraju musi być tak samo traktowany jak obywatel z danego kraju.

• Zasada minimum ochrony - polega na tym, że prawo krajowe musi zapewnić co najmniej taką ochronę jakom przewiduje konwencja.

• Polska podpisała konwencję Brneńską w 1928 roku w Redakcji Rzymskiej

Modele prawa autorskiego w Europie:

1. Model dualistyczny - model występuje we Francji, Hiszpanii i Polsce - charakteryzuje się wystąpieniem prawa autorskiego osobistego i majątkowego różnią się one czasem ochrony , dopuszczalnością i regułami obrotu tymi prawami i zasadami ustalania podmiotu uprawnianego

2. Model Monistyczny występuje np. w Niemczech charakteryzuje się traktowaniem uprawnień osobistych majątkowych jako składników jednego prawa jest to prawo niezbywalne.

Różnice osobistego i majątkowego:

OSOBISTE	MAJĄTKOWE
Odnosi się do poza ekonomicznych interesów twórcy. Podwójna konkretność - prawo wiąże się z konkretna osoba i konkretnym utworem. Prawo autorskie osobiste jest niezbywalne.	Jest to prawo do korzystania z utworu oraz prawo do rozpowszechniania utworu Z prawem autorskim wiąże się wynagrodzenie za korzystanie z utworu Prawo to może być przedmiotem obrotu

Zasady Polskiego prawa Autorskiego

1. Ochrona zgodnie z polską ustawą ochroną zostały objęte utwory i przedmioty praw pokrewnych np. fonogramy , wydania naukowe, wydania krytyczne

2. Tryb lub sposób powstania ochrony - utwór jest chroniony od momentu uzewnętrznienia dla Ochrona na podstawie prawa autorskiego wystarczy ustalenie utworu prawo autorskie chroni również utwory niedokończone w związku z tym nie przewiduje ono żadnej procedury rejestracyjnej

3. Odniesienie do praw autorskich osobistych - prawa do autorstwa oraz prawa do integralności dzieła (nikt nie może odebrać nam autorstwa) każda ingerencja w dzieło musi mieć zgodę autora

4. Dotyczy praw autorskich majątkowych - powstają z reguły na rzecz twórcy np. dysponentem może być wytwórnia CD lub uczelnia

5. Dotyczy treści ochrony - zakres ochrony najszerszy zasięg jest w przypadku utworów obejmuje każdą formę korzystania z utworów możliwość korzystania z utworu na każdym polu eksploatacji

6. Czas ochrony jest różny jeśli idzie o prawo osobiste jest niezbywalne, a w przypadku majątkowego jest różny teraz jest 70 lat

7. Zasięg jak daleko terytorialnie sięga ochrona prawa autorskie i pokrewne maja charakter terytorialny a zatem ich ochrona za granicą wynika z umów które Polska podpisała

Przedmiot prawa Autorskiego

W ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych istotny jest przedmiot ochrony (jego wskazanie) wynika to z tego że w odniesieniu do dóbr niematerialnych obowiązuje zasada „Numerus Klauzus” zgodnie z nią wyłączenie praw majątkowych może być przewidziane tylko w umowie.

Art. 1 ustawy zawiera definicje utworu i wskazuje 3 cechy Jest to wytwór pracy człowieka, utwór zawiera działalność twórczą o charakterze indywidualnym, utwór został ustalony (uzewnętrzniony)

• Wymóg z art. 1 nie budzi wątpliwości ale musi być doprecyzowany tzn. że utworem nie są np.: twory przyrody.

• Dla powstania ochrony prawno-autorskiej jest obowiązek uzewnętrznienia utworu czyli zakomunikowanie go innym. Utrwalenie utworu występuje również w przypadku dzieł nieutrwalonych np.: improwizacja muzyczna.

• Dla powstania ochrony z tytułu prawa autorskiego nie mają znaczenia takie elementy jak wiek twórcy.

• Na powstanie ochrony nie ma wypływu zamiar tworzenia dzieła.

• Na powstanie utworu nie ma również wpływu pełna kontrola nad powstaniem dzieła.

• Na ochronę nie ma wpływu wartość estetyczna dzieła (prawo polskie chroni również Kicz).

• Prawa autorskie chroni również te utwory, które są niezgodne z prawem(np. pornografia).

Wyłączenia spod ochrony prawno-autorskiej Art. 1 ust 2.1 :

1. Odkrycia i pomysły

2. Metody i reguły działania

3. Koncepcje matematyczne

4. Formaty telewizyjne (koncepcja wspólna wykonanie inne)

5. Prawo autorskie nie chroni Aktów Normatywnych

Nota copyrightowa - dane dzieło jest pod ochroną prawa autorskiego , ułatwienie dochodzenia odszkodowań (szczególnie w USA).

Powstanie i czas ochrony praw autorskich:

Majątkowych - powstają z momentem uzewnętrznienia utworu.

• Zasady obliczania czasu ochrony liczymy w pełnych latach, które nastąpiły po zdarzeniu (moment po śmierci autora)

• współautorstwo - od śmierci ostatniego autora Dzieł filmowe - duży krąg osób uprawnionych

• czas trwania ochrony kiedyś było 25 - po 2000r. do 70 lat.

Sytuacja gdy autor działał pod pseudonimem artystycznym:

• jeśli wiemy kim był to od daty śmierci

• a jeśli nie wiemy (anonim) to od momentu uzewnętrznienia utworu.

• Art. 40 ustawy o P.A. przewiduje obowiązek uiszczania opłat od producentów, którzy opublikowali utwory, które nie są już objęte ochroną. Muszą oni przekazać od 5% do 8% wpływów brutto na rzecz fundacji, która prowadzi wsparcie na rzecz twórców .

Ochrona praw osobistych autorskich przedmiotem tego prawa nie może być osoba prawna tylko i wyłącznie osoba fizyczna

Współautorstwo - jeśli dzieło spełnia 3 przesłanki:

1. Powstało w wyniku wkładu twórczego osób uczestniczących przy jego powstaniu wkład ten poza tym, że ma być poza twórczym musi być indywidualny dlatego nie będzie twórczy ma tez być indywidualny. współautorem nie będzie osoba dająca koncepcje dzieła.

2. Wkłady poszczególnych współautorów muszą tworzyć wspólne dzieło.

3. Niezbędne jest co najmniej uzgodnienie stworzenia wspólnego dzieła.

Przyjmuje się, że wielkości wkładów współautorów są równe.

Autorskie prawa osobiste:

• Jest ono trwale związane z twórca w związku z tym nie można się tego praw zrzec ani go zbyć , natomiast autor może wyrazić zgodę na wprowadzanie zmian w utworze ale musi je wszystkie zatwierdzić.

• Są one nie ograniczone czasowo i trwają również po śmierci autora wykonują je spadkobiercy i stowarzyszenia np. ZAIKS.

• Art. 16 P.A. wskazuje inne elementy tego prawa np. prawo do oznaczenia utworu jego nazwiskiem imieniem , pseudonimem albo udostępnienie utworu anonimowo to prawo może być ciężko wykonalne.

• Autor ma prawo decydowania o pierwszym upublicznieniu dzielą.

• Art. 52 ust.3 prawo dostępu do dzieła - np. budownictwo (np. autor projektu ma prawo wejścia do budynku Autor ma prawo nadzoru do korzystania z utworu.
  

---