PRAWO ADMINISTRACYJNE

WYKŁAD I.

Akty prawne: Konstytucja, ustawa o samorządzie gminnym 08.03. 1990 r., 05.06.1998 r. ustawa o samorządzie powiatowym, ust. o sam. wojewódzkim, ustawa o wojewodzie i województwie 23. 01. 2009, 04.09. 1997 r. ustawa o działach administracji rządowej, 08.08.1996- o Radzie Ministrów, kodeks postępowania administracyjnego, ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, 30.08.2002 r.- ustawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Konspekt wykład:

1. Podział prawa administracyjnego

- materialne

- ustrojowe- podmiot administrujący

- procesowe

2. Zasady ogólne prawa administracyjnego

3 Podstawowe pojęcia prawne za zakresu prawa administracyjnego( stosunek adm.- prawny, sytuacja adm.- prawna, wykładnia prawa adm., stosowanie prawa adm., norma prawa adm.)

4. Źródła prawa administracyjnego( konstytucyjne, poza konstytucyjne, wspólnotowe źródła prawa).

5. Prawne formy działania administracji publicznej( akt adm., władcze i nie władcze- porozumienie adm., ugoda administracyjna)

6. Naczelne, centralne i terenowe organy administracji publicznej.

7. Podział terytorialny państwa dla celów administracji publicznej( zasadniczy, pomocniczy, specjalny)

8. Inne podmioty administrujące( zakłady administracyjne).

WYKŁAD II.

Prawo administracyjne

• ustrojowe

• materialne

• procesowe

USTROJOWE- reguluje ustrój administracji publicznej( administracja rządowa, samorządowa i inne organy, 23. 01. 2009- ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, ustawa z 08.08. 1996 o Radzie Ministrów, ustawa z 04. 9. 1997 o działach adm. Rządowej. Należy podkreślić, iż, ustrojowe prawo administracji obejmuje również ustrój i organizację poszczególnych służb inspekcji, straży np.: ustawa o państwowej Inspekcji Sanitarnej, ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska czy ustawa o Inspekcji Weterynaryjnej, ustawa o państwowej Straży Pożarnej lub o policji.) Musimy pamiętać, że są przepisy mające charakter mieszany i ustrojowe prawo administracyjne nie jest skodyfikowane a w przypadku samorządu terytorialnego obejmuje 3 odrębne regulacje ustawowe: ustawa o samorządzie gminnym, ustawa o samorządzie powiatowym, ustawa o samorządzie wojewódzkim.

MATERIALNE- prawo administracyjne reguluje uprawnienia i obowiązki adresatów, rozstrzygnięcia adresatów adm. publicznej jak i ich uprawnień i obowiązków, które zostały określone z mocy ustawy np.: obowiązek szkolny, obowiązek szczepień ochronnych dla dzieci, obowiązek świadczeń rzeczowych w stanach nadzwyczajnych.

PROCESOWE (formalne) - prawo administracyjne obejmuje swoim zakresem w szczególności przepisy postępowania administracyjnego ogólnego unormowane w KPA oraz biorąc pod uwagę kodyfikację też w innych przepisach rangi ustawowej np.; ordynacja podatkowa, a także przepisy procesowe, jako lex specialis wobec KPA zawarte w przepisach rangi ustawowej z zakresu materialnego i ustrojowego prawa administracyjnego........................, obejmuje również swoim zakresem ustawę z 12.06. 1996 o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jak i regulacje dotyczące sądownictwa administracyjnego a 2 szczególności ustawę z 30. 08. 2002- prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

DEFINICJA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO(def. autorska) - prawo administracyjne swoim zakresem podmiotowym i przedmiotowym reguluje działalność organów administracji publicznej podejmowanych za pomocą swoistych prawnych form działania o charakterze władczym lub nie władczym( klasyczna formą władczą działania adm. jest zewnętrzny akt administracyjny w postaci decyzji lub postanowienia).

Podstawowe cechy administracji publicznej

1. Działa na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego, zgodnie z konstytucyjna zasadą praworządności (art.17) . Administracja reguluje interes publiczny( społeczny) ponadto działa w imieniu i na rachunek państwa( np.; adm. rządowa lub samorządowa, terenowa działa w imieniu i na rachunek danej jednostki samorządu terytorialnego- gminy, powiatu czy województwa, które posiadają z mocy prawa osobowość prawna odrębną od Skarbu Państwa).

2. Działa na zasadzie władztwa administracyjnego- możliwość stosowania środków przymusu państwowego(np.; egzekucja administracyjna). Stąd doktryna prawa adm. dzieli administracje na reglamentacyjną i świadczącą, oprócz tego organizuje środki nie władcze i władcze. Administracja publiczna nie dąży do osiągnięcia zysku tak jak przedsiębiorcy, dlatego tez wobec org. administracji publ. nie obowiązuje............................ co nie jest przez prawo zabronione jest dozwolone.

3. Ciągłość i stabilność działania

4. Monopolistyczny i bezosobowy charakter administracji.

5. Oparcie na zawodowym personelu

6. Funkcje administracji publicznej mogą również realizować inne podmioty administrujące, jeżeli tak ustanowi ustawodawca np.; organy zakładów administracyjnych, np.; szkoły, szpitale, domy pomocy społecznej, organy samorządu, jest to tzw. prywatyzacja zadań publicznych.

WYKŁAD III 21. 10. 2009

Pojęcie administracji- łac. administrare, ministrare- zarządzić, przewodniczyć, wykonywać, ad- przedrostek- ukierunkowanie działania na osiągnięcie określonych celów.

3 czynniki mające wpływ na rozwój współczesnej administracji

1.) Starożytny Rzym

2.) Monarchia absolutna

3.) Kościół katolicki- stworzył wiele instytucji administracyjnych np.; rejestracja stanu cywilnego.

Administracja- to zjawisko przestrzennie i czasowo zmienne. Pojecie administracji uwarunkowane jest przez takie czynniki jak: a) typ państwa i jego system prawa, b) prawnie chronione wartości, c) rozwój stosunków społeczno- gospodarczych, d) tradycja i historia.

DEFINICJE ADMINISTRACJI

I) Negatywna- „Wielkiej Reszty”- koniec XIX w. w Niemczech, pojęcie administracji opiera się na trójpodziale władzy- administracja to działalność państwa niebędąca ustawodawstwem ani sądownictwem.

„Administracji nie da się zdefiniować, da się tylko opisać”

II) Definicja podmiotowa( organizacyjna)- adm. to struktura składająca się z organów i innych jednostek powołanych do realizacji zadań uznanych za publiczne.

III) Definicja przedmiotowa(funkcjonalna) - adm. to działalność prowadzona przez różne podmioty państwowe, samorządowe, prywatne, celem realizacji zadań ustalonych przez parlament.

IV) Definicja prof. Bocia- adm. to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społeczności.

V) definicja prof. Lipowicza- adm. to system złożony z ludzi zorganizowanych w celu stałej, systematycznej i skierowanej na przyszłość realizacji dobra wspólnego polegającej głównie na bieżącym wykonywaniu ustaw.

VI) Definicja Izdebskiego i Kuleszy- adm. to zespół działań prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne orany, instytucje i osoby na podstawie ustawy i określonych prawem form.

VII) Definicja socjologiczna- administracja to zjawisko społeczne, które cechuje inicjatywa i działalność ukierunkowana na przyszłość

Cechy administracji publicznej

• każde działanie administracji publicznej musi mieć podstawę prawną

• możliwość działania formy władczej- istota władztwa jest przymus

• adm. ma charakter monopolistyczny- jedno państwo jedna administracja

• działa w imieniu i na rachunek państwa

• ma możliwość działania z własnej inicjatywy(działanie z urzędu)

(sądy działają na skutek wniosku- różnica z administracją)

• administracja ma charakter ciągły i stabilny- dopóki istnieje państwo działa też administracja

• adm. jest upolityczniona

• dążenie do zysku nie jest celem samym w sobie

• działa dla dobra wspólnego

• oparcie na zawodowym personelu

• działa na zasadzie kierownictwa i podporządkowania

• jest wykonywana przez zróżnicowane podmioty w różnych formach prawnych

urząd- biuro, zespół osób i rzeczy powołanych do pomocy organowi

organ- wykonuje adm. np.; minister

nadzór- szerszy od kontroli, organy nadzoru mają szersze kompetencje niż organy kontroli, nadzór = kontrola + możliwość władczej ingerencji, sama kontrola władczej ingerencji nie umożliwia

Samorząd terytorialny- twór odrębny od państwa, gmina, powiat, województwo.

Podstawowa jego jednostka to GMINA.

Gmina- organem wykonawczym jest- wójt, burmistrz

organem stanowiącym jest- Rada Gminy, Rada Miasta

Powiat- org. wykonawczy- Zarząd Powiatu

org. stanowiący- Rada Powiatu

Województwo- org. wykonawczy- Zarząd Województwa

org. stanowiący- Sejmik Wojewódzki

powiat grodzki- miasto na prawach powiatu, jest to gmina wykonująca jednocześnie zadania powiatu, byłe miasta wojewódzkie.

wojewoda- terenowy organ adm. rządowej, powołany przez premiera, dymisja rządu= dymisji wszystkich wojewodów.

Urząd wojewódzki- biuro wojewody.

Funkcje administracji publicznej:

1. Funkcja władcza (reglamentacyjna) - administracja nakazuje, zakazuje, bądź zezwala, służy to do utrzymania ładu.

2. Funkcja świadcząca (służebna)- służy obywatelowi, pomaga

3. F. kierująca- popieranie rozwoju i kierowanie określonymi dziedzinami życia społecznego

4. F. właścicielska- administracja zarządza mieniem Skarbu Państwa, jest dysponentem mienia

Podziały administracji

1. Kryterium stosowania władztwa

1. Władcza

2. Nie władcza (świadcząca)

2. Kryterium podmiotowe

1. Rządowa

2. Samorządowa

3. Kryterium terytorialne

1. Centralna- ogólnopaństwowa

2. Regionalna

• Samorządowa gminna

• Samorządowa powiatowa

• Samorządowa wojewódzka

• Rządowa wojewódzka

4. Kryterium przedmiotowe

1. Oświaty

2. Ochrony zdrowia

3. Rolnictwa

4. Wojskowa

Itd…

CECHY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO:

1. Prawo administracyjne jest częścią prawa publicznego- w granicach tego prawa realizowane są zadania publiczne, a także regulowana jest organizacja i działalność administracyjna.

2. Pr. administracyjne to prawo bezwzględnie obowiązujące- zawiera normy ius cogens

3. Pr. administracyjne określa status obywatela w państwie- normuje relacje władza publ.- obywatel.

4. Pr. administracyjne zawiera element władztwa- również reguluje jego zakres i sposób jego stosowania

5. Pr. administracyjne zawiera umowy bezpośrednio kształtujące sytuację prawną adresata, określa wprost upoważnienia i obowiązki adresata bez potrzeby ich konkretyzacji np.: prawo o ruchu drogowym

Normy prawa w prawie administracyjnym:

1. Normy ustrojowe

2. Normy materialne

3. Normy procesowe

1. Normy sankcjonujące

2. Normy sankcjonowane

1. Normy blankietowe

2. Normy odsyłające

3. intertemporalne

WYKŁAD IV 28.10.2009r.

Zasady prawa administracyjnego:

Zasady konstytucyjne

• Art. 2- zasada demokratycznego państwa prawnego->, w jaki sposób organy administracji mają działać.

• Art. 7- zasada praworządności (materialnej i formalnej)

• Art. 32- zasada równości wobec prawa

Zasady prawa ustrojowego

• Zasada centralizacji władzy publicznej

• Zasada decentralizacji

• Zasada koncentracji

• Zasada dekoncentracji

• Zasada ekonomizacji działalności administracji publicznej (zasada fiskalizmu)

• Zasada fachowości w działalności adm.- oparta na pracy fachowego aparatu urzędniczego

Do czasu wejścia w życie obowiązującej Konstytucji ( 17.10.1997) orzecznictwo TK dokonało oceny obowiązującego prawa materialnego, ustrojowego i procesowego z okresu PRL pod katem jego zgodności ze standardami demokratycznego państwa prawnego oraz zasady praworządności nie tylko materialnej, ale i formalnej. Dotyczy to tez akceptacji dla takich standardów demokratycznego państwa prawnego jak w szczególności: prawo nie działa wstecz, wydawanie aktów normatywnych i rozporządzeń, a więc odrzucanie koncepcji tzw. samoistnych uchwał RM, czy też innych samoistnych aktów normatywnych, w tym zakresie było to także uzupełniane orzecznictwem NSA dotyczącego wydania przez organy administracji publicznej aktów administracyjnych zewnętrznych np.: decyzji czy postanowień trybu KPA na podstawie przepisów rangi ustawowej. Było to związane również zasadą praworządności materialnej a nie tylko formalnej.

W tym zakresie należy także potwierdzić tezę sformułowaną przez doktrynę, że organy administracji publicznej nie mogą działać według pojęcia:, „co nie jest przez prawo zabronione jest dozwolone”. Oznacza to, że każdy organ administracji publ. działając w sferze zewnętrznej np.: wydając decyzję administracyjną taką jak zezwolenie, koncesję czy pozwolenie musi mieć na to umocowanie ustawowe.

Praworządność materialna- treści norm prawnych są zgodne z rozdziałem II Konstytucji w zakresie ochrony prawnej i podstawowych praw i wolności człowieka i obywatela, także w aspekcie aksjologicznym.

ZASADA CENTRALIZACJI- zasada ta jest charakterystyczna dla modelu centralistycznego adm. publ. i występowała w okresie PRL, a obecnie ma zastosowanie tylko w zakresie dotyczącym ustawowo określonych służb, inspekcji i straży np.: służb specjalnych, policji, wojska (podległość służbowa i osobowa oraz wydawanie poleceń służbowych w układzie kierownictwa). W okresie PRL odpowiednikiem scentralizowanego modelu administracji w gospodarce był system nakazowo- rozdzielczy.

ZASADA DECENTRALIZACJI- zasada konstytucyjna zawarta w szczególności w art. 15 i oparta na układzie nadzoru oraz ustawowo określonej samodzielności jednostek nadzorowanych, oznacza to, że organ nadzoru może „wkraczać” w działalność organu samorządu gminnego, powiatowego lub wojewódzkiego tylko w przypadkach i za pomocą środków ustawowo określonych( gmina, powiat, województwo, jako jednostka samorządu terytorialnego posiadają z mocy prawa osobowość prawną odrębną od Skarbu Państwa)

ZASADA KONCENTRACJI- skupienie w ręku jednego organu lub grupy organów zadań i kompetencji do rozstrzygania danego rodzaju spraw z zakresu administracji publicznej.

ZASADA DEKONCENTRACJI- rozłożenie zadań i kompetencji na szereg organów tego samego szczebla (dekoncentracja rzeczowa) lub innego szczebla (dekoncentracja terytorialna). Nie należy tego mylić z decentralizacją rzeczową np.: samorząd zawodowy czy gospodarczy lub de centralizacją terytorialną np.: samorząd gminny, powiatowy czy wojewódzki.

WYKŁAD V 04.11.2009

Norma prawa administracyjnego- określony wzór zachowania. Normę odkodowuje się z przepisu. Norma prawa składa się z hipotezy, dyspozycji i sankcji.

• Hipoteza- adresat normy, okoliczności

• Dyspozycja- określony wzór zachowania

• Sankcja- konsekwencje niedostosowania się do dyspozycji normy.

Cechy normy: charakter abstrakcyjny- wyznacza powtarzalny wzór zachowania i generalny- skierowana jest do bliżej nieokreślonego kręgu adresatów.

Podział norm prawnych:

1. Sankcjonowane, sankcjonujące

2. Ius Mogens. Ius dispositivum

Lex imperfecta- prawo niedoskonałe, niepełne, norma pozbawiona sankcji np.: preambuła.

KLASYFIKACJA NORM:

Pierwszy podział:

1. Normy ustrojowe- normy, które określają ustrój organów administracji publicznej, czyli organizację, funkcjonowanie, relacje między organami, zakres działań. Nie dotyczą bezpośrednio podmiotów administrowanych. Odpowiadają na pytanie:, kto wykonuje administrację publiczną?

2. Normy materialne- regulują relacje pomiędzy podmiotami administrującymi i administrowanymi. Kształtują prawa i obowiązki obywateli i władzy publicznej. odpowiadają na pytanie:, Co robi administracja publiczna?

3. Normy procesowe- inaczej normy postępowania, pełnią rolę służebną wobec norm materialnych. Służą urzeczywistnieniu norm prawa materialnego. Odpowiadają na pytanie:, W jaki sposób działa administracja?

Drugi podział:

1. Normy konkretne- merytoryczne, typowe normy, mające określoną normatywną treść.

2. Normy odsyłające- odsyłają do innych przepisów, norm, całych aktów

3. Normy blankietowe- upoważniają określony organ administracji publicznej do wydania aktu prawnego, najczęściej rozporządzenia. Zawarte są zawsze w ustawach.

Normy intertemporalne- przejściowe, mają zastosowanie w czasie zmiany prawa, zachowują, uchylają, bądź modyfikują dany przepis/ przepisy.

Normy techniczne- są w nich zawarte wzorce z dziedziny fizyki, chemii.

PRAWO ADMINISTRACYJNE A INNE GAŁĘZIE PRAWA:

Ma najściślejsze związki z prawem konstytucyjnym. Konstytucja zawiera podstawy ustroju państwa w tym demokratycznego państwa prawnego, zasadę podziału i równowagi władz. Również w Konstytucji mamy katalog praw, wolności i obowiązków człowieka i obywatela.

Prawo cywilne- się przenikają, prywatyzacja zadań prawa publicznego. Występują instytucje wspólne np.: wywłaszczenie nieruchomości, wieczyste użytkowanie, stan cywilny osoby fizycznej oraz księgi wieczyste.

Prawo karne- prawo wykroczenie

Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych-w administracji zatrudnieni są pracownicy podlegający prawu pracy

Prawo finansowe- zwłaszcza budżetowe i podatkowe.

SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA, A STOSUNEK ADMINISTRACYJNO- PRAWNY

Sytuacja administracyjno- prawna- synonim położenia, statusu prawnego, status prawny określonego podmiotu uregulowany prawem administracyjnym w sposób pośredni lub bezpośredni.

Stosunek administracyjno- prawny- unormowana prawem adm. relacja, pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami prawa administracyjnego, gdzie zachowanie jednego podmiotu implikuje zachowanie drugiego podmiotu.

Elementy stosunku adm.- prawnego:

1.Podmiot- muszą istnieć, co najmniej dwa podmioty, gdzie podmiotem administrującym jest organ adm. publicznej, a podmiotem administrowanym może być osoba fizyczna. osoba prawna, bądź jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.

2. Przedmiot- sprawa mieszcząca się w kompetencji podmiotu administrującego.

3.Treść- wzajemne uprawnienia i obowiązki podmiotów tego stosunku prawnego.

4. Układ prawnej relacji pomiędzy podmiotami- układ nadrzędno- podrzędny

Cechy stosunku administracyjno- prawnego:

1.Podwójna konkretność- konkretne indywidualne podmioty, konkretna sprawa

2. Władczość po stronie podmiotu administrującego

3.Źródłem tego stosunku jest prawo administracyjne

4. Konflikty powstałe na tle tego stosunku prawnego rozstrzyga się w trybie procedury administracyjnej.

Klasyfikacja stosunków adm.- prawnych

1. Ze względu na powstanie stosunku

1. Powstałe z mocy prawa( nie wymagają konkretyzacji)

2. Powstałe w wyniku konkretyzacji normy prawa dokonanej przez organ administracji publicznej w postaci ugody, porozumienia, decyzji administracyjnej.

2. Kryterium podmiotowe

1. Zewnętrzne- klasyczne, zachodzą pomiędzy podmiotem administrowanym, a podmiotem administrującym

2. Wewnętrzne- zachodzą w ramach struktur administracji, podległość służbowa

3. Pośrednie- mają miejsce z zakładach publicznych i strefach specjalnych, gdzie podmioty administrowane oprócz podlegania ogólnym przepisom prawa adm. podlegają również regulacjom szczególnym obowiązującej w danym obszarze specjalnym np.: poligon wojskowy.

3. Kryterium norm na podstawie, których konstruowane są stosunki adm.- prawne.

1. Materialno- prawne- określają wzajemne prawa i obowiązki podmiotów administrowanych i administrujących.

2. Ustrojowe- regulują relacje wewnątrz administracji

3. Procesowe- konstruowane w oparciu o normy postępowania adm.

WŁADZTWO ADMINISTRACYJNE- zwane władztwem publicznym, to szczególna postać władztwa państwowego, która polega na uprawnieniu podmiotu administrującego do jednostronnego kształtowania sytuacji prawnej podmiotu administrowanego poprzez wydawanie aktów prawnych generalnych i indywidualnych oraz do stosowania przymusu państwowego w celu ich realizacji.

3 płaszczyzny władztwa, jako:

1. Cecha form działania administracji

2. Cecha stosunku administracyjno- prawnego

3. Element pojęcia organu administracji publicznej

Dwa rodzaje władztwa: 1. Zewnętrzne- realizowane jest przez podmiot administrujący względem podmiotu pozostającego na zewnątrz adm., niepodporządkowanemu podmiotowi administrującemu. 2. Wewnętrzne- realizowane wewnątrz struktur administracji, w stosunkach podległości służbowej lub organizacyjnej.

2 domniemania władztwa

• Legalności- czynności władcze podmiotu administrującego, nawet, jeżeli są sprzeczne z prawem to przestają wywoływać skutki prawne dopiero po ich uchyleniu, bądź stwierdzeniu nieważności.

• Mocy powszechnie obowiązującej- stan prawny powstały w wyniku czynności władczej jest wiążący zarówno dla podmiotu administrującego jak i dla podmiotu administrowanego a także dla innych podmiotów w tym sądu.

Przymus państwowy ma 2 postaci:

1. Egzekucyjny- zmuszenie podmiotu administrowanego do wykonania określonej czynności, zgodnie z wolą podmiotu administrującego.

2. Kary- wyrządzenie dolegliwości- funkcja represyjna.

KARY:

1. Porządkowa

2. Administracyjna w znaczeniu ścisłym

3. Dyscyplinarna

Władztwo zakładowe- realizowane w ramach zakładów publicznych.

WYKŁAD VI 18.11.2009

Przymus państwowy:

-egzekucyjny

- karny

Władztwo zakładowe- realizowane w ramach zakładów publicznych.

SANKACJA ADMINISTRACYJNA nie jest równa karze

Sankcja- odpowiedzialność przewidziana w normie prawnej za jej naruszenie oraz związane z nią dolegliwości. Kara jest elementem sankcji.

3 przesłanki skuteczności sankcji:

• Dolegliwość

• Musi być nieuchronna

• Musi być współmierna do wagi naruszenia prawa

Rekomendacja RM Rady Europy nr R (91) 1 z 13 II 1991r.- zawiera wiele wytycznych do wymierzania sankcji w prawie administracyjnym:

• Sankcje i warunki, w jakich mogą być nakładane określa wyłącznie ustawa

• Nie wolno nałożyć sankcji za czyn, który w czasie popełnienia nie był objęty sankcją

• Nikt nie może być dwukrotnie karany administracyjnie za ten sam czyn na mocy tego samego przepisu lub przepisów chroniących ten sam społeczny interes.

• Każde działanie zmierzające do uruchomienia sankcji powinno być podjęte w rozsądnym terminie

• Każde postępowanie wszczęte w sprawie nałożenia sankcji musi zakończyć się rozstrzygnięciem

• Zasada wysłuchania i informowania o zarzutach

• Ciężar dowodu naruszania prawa spoczywa na organie administracji publicznej

• Obowiązek wskazania motywów uzasadniających nałożenie sankcji

• Akt nakładający sankcje podlega kontroli sądu administracyjnego

Cel sankcji w prawie administracyjnym

Cel prewencyjno(zapewnia poszanowanie prawa)- represyjny(wywołanie negatywnych konsekwencji naruszenia prawa)

Sankcja może być nałożona również na podmioty administrujące.

Katalog najczęściej stosowanych sankcji:

1. Sankcja nieważności aktu adm. wydanego z rażącym naruszeniem prawa

2. Uchylenie niezgodnego z prawem aktu normatywnego wydanego przez organ administracji publicznej( rozporządzenia, akty prawa wewnętrznego i zewnętrznego)

3. Uchylenie ostatecznego aktu administracyjnego w razie zaistnienia ustawowych przesłanek

4. Odebranie uprawnień np.: odebranie prawa do zasiłku

5. Nałożenie określonych obowiązków np.: obowiązek rozbiórki

6. Sankcje finansowe np.: grzywna

7. Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej

3 rodzaje sankcji

1. Sankcja administracyjna w znaczeniu ścisłym

2. Sankcje porządkowe- związane z przebiegiem postępowania administracyjnego określane mianem policji sesyjnej

3. Sankcje dyscyplinarne- sankcje te nakładane są w stosunkach służbowych w administracji

Odpowiedzialność administracyjna: jest to odpowiedzialność zobiektywizowana, oderwana od winy. Przesłanką odpowiedzialności adm. nie jest wina wystarczy samo obiektywne naruszenie prawa. Szkoda nie jest przesłanką odpowiedzialności administracyjnej, wysokość szkody może wpłynąć na dolegliwość sankcji.

Lex imperfekta- norma prawna pozbawiona sankcji np.: preambuły do aktów prawnych, definicje ustawowe i przepisy odsyłające zawierające przepisy pozaustawowe(nakaz wierności małżeńskiej, dobre obyczaje)

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE- pojęcie doktrynalne.

Definicja 1- publiczne prawo podmiotowe jest to sytuacja prawna obywatela lub innego podmiotu w obrębie, której opierając się na chroniących jego interesy normach prawnych może on skutecznie żądać czegoś od państwa lub w sposób niezakłócony przez państwo czegoś dokonać.

Definicja 2- jest to korzyść, która należy się określonej jednostce od państwa i może być przez nią skutecznie realizowana, co zagwarantowane jest przez porządek prawny. Jeżeli korzyść ta oparta jest na prawie publicznym to wynikające z niego prawo ma charakter publicznego prawa podmiotowego.

Podstawowym katalogiem publicznych praw podmiotowych jest Konstytucja.

Podstawowe cechy publicznych praw podmiotowych:

• Ich katalog nie jest zamknięty

• Są dwa poglądy o pochodzeniu tych praw:

1. Nie ma publicznych praw podmiotowych wrodzonych, źródłem tych praw jest prawo stanowione; Konstytucja, ustawy, prawo wspólnotowe

2. Publiczne prawa podmiotowe wynikają z prawa naturalnego, czyli są wrodzone. Natomiast prawo stanowione jest jedynie instrumentem wprowadzającym je w życie.

• Są niezbywalne i niedziedziczne, są ściśle związane z danym podmiotem

• Praktycznie nie można się ich zrzec, ale można z nich nie korzystać np.: wybory

• Nie regulują stosunków między podmiotami administrowanymi, ale funkcjonują w relacji podmiot administrowany- władza publiczna.

• W oparciu o konstrukcje publicznego prawa podmiotowego zbudowano sądownictwo administracyjne. Ponieważ prawa te służą kontroli administracji przez sądy.

• Publiczne prawo podmiotowe nie ma charakteru absolutnego , dopuszczalne jest jego ograniczenie, nie są to prawa wrodzone.

• Mają na celu łagodzenie nierówno rzędności podmiotów stosunku administracyjno- prawnego.

Klasyfikacja publicznego prawa podmiotowego

1. Negatywne- roszczenie jednostki by władza publiczna nie wchodziła w sferę jej wolności np.: prawo własności w rozumieniu Konstytucji

2. Pozytywne- roszczenie jednostki by władza publiczna dokonała określonych czynności np.: wydała decyzje

Drugi podział publicznego prawa podmiotowego

1. Wolnościowe- odpowiednik praw negatywnych

2. Polityczne- zapewnienie jednostkom współudziału w stanowieniu władzy np.: wybory, referendum

3. Do pozytywnych świadczeń

B i c - odpowiednik praw pozytywnych

CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA- w administracji pojęcia te dotyczą związków między organami administracji publicznej.

CENTRALIZACJA- hierarchiczne podporządkowanie jednego organu administracji publicznej drugiemu organowi. (centralizacja występuje tylko w policji, wojsku, służbie celnej).

Cechy centralizacji:

• Organ podporządkowany uzależniony jest od organu nadrzędnego służbowo i osobowo (uzależnienie obsady stanowisk)

• Pełen nadzór podmiotu wyższego szczebla nad podmiotem podporządkowanym. Nadzór ten nie jest ograniczony ustawowo. Nie są wskazane kryteria nadzoru. Jest niczym nieograniczony

• Podległość personalna i służbowa

DECENTRALIZACJA- jest zasadą- art. 15 ust. 1 Konstytucji. Typowym przykładem decentralizacji w Polsce może być samorząd terytorialny, ale również samorządy zawodowe np.: sam. Lekarzy oraz samorząd gospodarczy. Decentralizacja to względna samodzielność i niezależność jednych podmiotów administracji od drugich. W decentralizacji nie ma hierarchicznego podporządkowania, nie ma zależności służbowej ani osobowej. W decentralizacji nadzór wprawdzie istnieje, ale jest on ograniczony ustawowo. Ustawy ściśle wskazują przedmiot nadzoru, kryteria nadzoru. Podstawowym kryterium jest legalność, rzetelność, celowość i gospodarność. Ustawa również wskazuje organ i środki nadzoru. Podmioty zdecentralizowane wykonują swoje zadania we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Podmioty zdecentralizowane mogą kwestionować zastosowanie wobec nich środków nadzoru przed sądem administracyjnym, mogą złożyć skargę do sądu na środki nadzoru.

Wykład VII 25.11.09r.

Źródła prawa administracyjnego powszechnie obowiązującego w rozumieniu art. 87 Konstytucji jest zamknięty, co oznacza ze obejmuje Konstytucje, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia RM i ministrów jak i innych organów centralnych wydane na podstawie upoważnienia ustawowego i w celu jej wykonania (art. 92? K) a także akty prawa miejscowego ( art. 87.2 k w związku z art. 94 k)

Ponadto konstytucja w art. 93 reguluje także źródła prawa wewnętrznego, którym są uchwały RM, zarządzenia prezesa RM i ministrów jak i innych organów centralnych, które maja charakter wewnętrzny ( res internea) a także zarządzenia - wydawane przez inne podmioty administrujące upoważnione do tego, np. Prezes NBP.

Powyższe akty prawa wiążą tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu ten akt. Nie mogą w żadnym wypadku stanowić podstawy prawnej do wydawania zewnętrznych aktów administracyjnych decyzje i postanowienia wydane w trybie ? i OP a także czynności materialno technicznych o charakterze zewnętrznym np. wydanie aktu stanu cywilnego. Oznacza to, że podstawą prawną do wydania wyżej wymienionych aktów administracyjnych jak w czynnościach mat.- tech. O charakterze zewnętrznym jak w szczególności przepisy rangi ustawowej wydanych na podstawie upoważnień ustawowych rozporządzeń w rozumieniu art. 90 k.

Z tych względów nie należy mylić pojęcia rozporządzenia wydania na podstawie upoważnienia ustawowego i w celu jego wykonania w rozumieniu art. 92 k z aktem prawa miejscowego wydanym przez wojewodę pod nazwą ,,rozporządzenie'' art. 94 k.

W latach 1990 - 97 ustrojowe jak i materialne prawo administracyjne rangi ustawowej i aktów jednostronnych ( rozporządzeń czy zarządzeń) zostało poddane po wniesieniu skargi do TK kontroli Trybunału w ponad 60 orzeczeniach. Celem tego orzecznictwa TK było ich dostosowanie do nowego ustroju społeczno - gospodarczego i politycznego determinowanego przez atr. 2 k, a więc zasadę demokracji państwa prawnego art. 7 k, czyli zasadę praworządność nie tylko formalnej, ale też materialnej.

Po wejściu w życie konstytucji RP, z 2.04.1997r. czyli od 17.10.97 r. system prawa administracyjnego o charakterze krajowym zastał zamknięty i uzupełniony tylko ratyfikowaną umową międzynarodową. Ponadto wyżej wymienione akty normatywne muszą uwzględniać rozdział II konstytucji. w zakresie praworządności formalnej i materialnej dotyczący wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela.

Źródła prawa administracyjnego tzw. swoiste (nieformalne) źródła prawa administracyjnego o charakterze pozakonstytucyjnym takie jak wytyczne, instrukcje, okólniki, czyli tzw. prawo powielaczowe ( są to akty kierownictwa wewnętrznego) a także akty planowania, normy techniczne, zwyczaje, poglądy doktryny jak i orzecznictwo sądowe, a w szczególności NSA i WSA. Przy zastrzeżeniu jednak, że nie są to tzw. precedensy sądowe. Swoiste źródła prawa administracyjnego nie mogą w żadnym przypadku stanowić podstawy prawnej do wydawania zewnętrznych aktów administracyjnych.

WYKŁAD VIII 02.12.2009

KONCENTRACJA I DEKONCENTRACJA- pojęcia dotyczące podziału zadań w administracji.

KONCENTRACJA-występuje wówczas, gdy w danej dziedzinie administracji zadania wykonuje niewielka liczba podmiotów skupienie zadań.

Dekoncentracja- występuje wówczas, gdy zadania przesuwane są z organów centralnych na organy niższego szczebla rozproszenie zadań

Zależność pomiędzy pojęciami sprawy administracyjnej, a sprawa z zakresu administracji publicznej:

Sprawa z zakresu administracji publicznej to pojęcie szersze, niż sprawa administracyjna.

Sprawa administracyjna- wynika zawsze ze stosunku administracyjno- prawnego. Jest to możliwość jednostronnego określenia przez organ administracji publicznej praw i obowiązków podmiotu administrowanego. Cechą jest to, że w jej wyniku wydawany jest zawsze akt konkretny i indywidualny, najczęściej decyzja adm.

Sprawa z zakresu administracji publicznej- obejmuje nie tylko rozstrzygnięcia o charakterze indywidualnym i konkretnym, ale również inne akty i czynności podmiotów administrujących w tym o charakterze generalnym i abstrakcyjnym.

Cechy wspólne:

• W obu tych przypadkach sprawy te należą do właściwości podmiotów administrujących

• Podstawę załatwienia tych spraw stanowią normy prawa administracyjnego

• Czynności podmiotów administrujących podejmowanych w sprawie administracyjnej i w sprawie z zakresu administracji publicznej nie mogą mieć charakteru cywilno- prawnego.

Ciężary publiczne- art.84 Konstytucji „Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych w tym podatków określonych w ustawie”. Ciężary i świadczenia publiczne mają charakter powszechny. Władztwo: terytorialne i personalne.

Władztwo terytorialne- obowiązek ponoszenia ciężarów publicznych spoczywa na każdym nie tylko na obywatelu polskim; wystarczy przebywania na terytorium RP.

Władztwo personalne- oznacza, że obywatel Polski ma obowiązek ponoszenia ciężarów publicznych bez względu czy znajduje się w kraju czy za granicą.

Dwa ujęcia ciężarów publicznych:

1. Ujęcie szersze- wszelkie obciążenia nakładane na jednostki dla osiągnięcia celów realizowanych przez administrację publiczną. Ciężary te dzielą się na: a) pieniężne- podatki, egzekwowane są na nieokreślony z góry cel; b) niepieniężne- osobiste.

2. Ujęcie węższe- tak jak wyżej tyle, że są one o charakterze niepieniężnym- osobistym

Ciężary publiczne wynikają z mocy samego prawa. Obejmują osoby fizyczne, osoby prawne i ułomne osoby prawne. Oświadczenie w celu zwalczania klęsk żywiołowych przewiduje :

1.Udzielenie pierwszej pomocy, 2) przyjęcie na przechowanie mienia poszkodowanych 3) dostarczenie pomieszczeń i środków transportu 4) wykonywanie robót np.: wały przeciwpowodziowe

Ciężary publiczne ze względu na charakter ciężaru:

1. Powszechnym- skierowane do wszystkich, bądź do szerokiego kręgu adresatów np.: każda osoba przebywająca na terenie Polski ma obowiązek ponoszenia ciężarów publicznych.

2. Szczególnym- skierowany do kręgu osób charakteryzujących się określoną cechą np.: art. 5 ust. 1 ustawy 13 IX 1996- o utrzymaniu czystości i porządku w gminach np.: oczyszczanie chodników ze śniegu przed posesją.

Należy odróżnić ciężary publiczne od publiczno- prawnych ograniczeń własności. Przy ciężarach publicznych z reguły występuje obowiązek działania a w drugim przypadku ma obowiązek znoszenia pewnego stanu. ( Podmiot, na którego nałożony jest ciężar publiczny ma obowiązek działania- czynne zachowanie. Publiczno- prawne ograniczenie własności- podmiot musi znosić pewien stan -zachowanie bierne.)

Przykład:

-ustawa 27 sierpień 1993r. o gospodarce nieruchomościami - właściciel nieruchomości na obowiązek udostępnienia jej w celu wykonania prac związanych z eksploatacją i konserwacją urządzeń do przepływu płynów, gazów lub energii zainstalowanej na nieruchomościach.

-ustawa z 23. Lipca 2003 o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami- właściciel nieruchomości zabytkowej lub nieruchomości o cechach zabytków ma obowiązek udostępnić tę nieruchomość wykonawcy badań w celu ich przeprowadzenia.

• Prywatyzacja zadań publicznych- lata 70 Stany Zjednoczone

Cel prywatyzacji- tańsze, szybsze i skuteczniejsze wykonanie administracji publicznej.

Dwa ujęcia prywatyzacji:

1. W ujęciu statycznym- stan polegający na sprywatyzowaniu zadania publicznego.

2. W ujęciu dynamicznym- proces odchodzenia od wykonywania zadania publicznego przez podmiot publiczny.

Na czym polega prywatyzacja?

• Na zmianie podmiotu wykonującego zadania z publicznych na prywatne

• Zmiana formy wykonania zadania z publicznej na prywatną

• Zmiana w relacjach między wykonawcą a odbiorcą zadania.

WYKŁAD IX 9.12.09r.

Źródła prawa wewnętrznego, art. 93 ( res internae)

Po wejściu w życie konstytucji RP 17.10.97 r. katalog źródeł prawa administracyjnego jest zamknięty w odniesieniu do źródeł prawa krajowego. Natomiast w odniesieniu do źródeł prawa wewnętrznego w rozumieniu art. 93 konstytucji jest to katalog otwarty w rozumieniu orzecznictwa TK przy zastrzeżeniu, że w żadnym przypadku nie może stanowić podstawy prawnej do wydawania zewnętrznych decyzji administracyjnych (decyzji czy postanowień w rozumieniu kpa czy OP)

W odniesieniu do zarządzeń musza być wydawane jak pozostałe źródła prawa wewnętrznego, nie są wydawane w celu wykonania ustawy, nie są to rozporządzenia w rozumieniu art. 92 k

Każdy akt prawa wewnętrznego w rozumieniu art. 93 k. musi być zgodny z odpowiednimi przepisami ustawy i rozporządzeń wydanych na podstawie upoważnienia ustawowego.

Należy podkreślić i iż TK dopuszcza wydawanie tego rodzaju aktów prawa wewnętrznego w oparciu o upoważnienia ustawowe ( zarządzeń) przez następujące organy centralne:

1. Ministrowie

2. Prezes RM

3. Kierownicy urzędów centralnych, np. komendant Główny policji, Główny Inspektor Sanitarny Kraju, Główny Inspektor nadzoru budowlanego

4. Inne podmioty administracyjne z woli ustawodawcy np. Prezes NBP

Ponadto tego rodzaju zarządzenia mogą wydawać terenowe organy administracji publicznej (rządowej i samorządowej) np. wojewoda, komendant Woj. Policji, Wojs. Inspektor nadzoru budowlanego a z drugiej strony organy administracji samorządowej np. wójt, burmistrz, prezydent, starosta czy marszałek wojewódzki.

Należy podkreślić że np. uchwały Rady Gminy czy ? w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego są to akty prawa miejscowego w rozumieniu art. 94 k a nie źródłem prawa wewnętrznego w rozumieniu art. 93 k.

Po promulgacji tej uchwały w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym oraz vacatio legis. Dotyczy to również zarządzeń wójta, burmistrza, prezydenta, które z woli ustawowej są aktami prawa miejscowego.

Katalog źródeł prawa wewnętrznego jest otwarty. Nie mogą stanowić podstawy decyzji, postanowienia czy czynności materialno - technicznych.

Pozakonstytucyjny katalog źródeł prawa wewnętrznego obejmuje w szczególności :

1. Akty kierownictwa wewnętrznego( akty generalne stosowania prawa)

2. Normy techniczne (technologiczne)

3. Plany i programy

4. Zwyczaj administracyjny

5. Orzecznictwo sądowe

6. Poglądy doktryny

Ad.1

Prawo powielaczowe jako pojęcie doktrynalne z okresu PRL np. wytyczne, instrukcje, pisma ogólne, okólniki wydawane przez centralne i terenowe organy administracji państwowej w układzie kierownictwa jak i w okresie PRL-u do adresatów zew.( osób fizycznych, osób prawnych) co w obecnym stanie prawnym jest całkowicie ?. Natomiast w okresie III RP, prawo powielaczowe służy najczęściej wewnętrznej interpretacji przepisów powszechnie obowiązujących dokonywanych przez organ nadrzędny i ? organowi podrzędnemu ( np. w prawie podatkowym).

Należy podkreślić, że żadne akty kierownictwa wewnętrznego nie mogą stanowić podstawy prawnej do wydawania zewnętrznych aktów administracyjnych.

Ustawa z 2000 r. o zmianie upoważnień ustawowych do wydania aktów normatywnych i innych niektórych aktów prawnych, ostatecznie zlikwidowała ten problem przez derogację z mocy prawa jeszcze obowiązujących tego rodzaju aktów prawnych.

WYKŁAD X 16.12. 09r.

Ad. 2

Normy techniczne nie są to przepisy prawne, a jedynie określają parametry jakości produktu gospodarczego. Rząd przystępując do UE w Polsce konieczna była recepcja ok. 10 000 norm technicznych obowiązujących w UE. Część z nich została przyjęta w trybie tzw. aklamacji czyli tylko w tłumaczeniu na język polski odnośnie streszczenia dołączonego do wersji angielskiej. Pozostałe normy techniczne ( ok. 90%) zostało przetłumaczonych na język polski w całości. Ich stosowanie jest dobrowolne przy zastrzeżeniu że każdy przedsiębiorca musi ich przestrzegać jeżeli zamierza sprzedawać swoje produkty na jednolitym rynku UE. Na podstawie norm technicznych nie mogą być wydawane w żadnym przypadku zew. Akty administracyjne. Ponadto Polski Komitet Normalizacyjny(?) jest jednocześnie ?, a nie centralnym organem administracji rządowej.

2000 r. - ustawa o normalizacji.

Ad. 3

Plany, programy i polityki są to w rozumieniu prawa krajowego najczęściej akty kierownictwa wewnętrznego a wyjątkowo przybierają formę uchwały RM ( np. art. 8 - ustawy prawo ochrony środowiska)

Na tej podstawie nie mogą być wydawane zewnętrzne akty administracyjne, bez względu na to czy plany, programy, polityki zastały promulgowane w odpowiednim Dzienniku Urzędowym danego ministra lub nawet w Monitorze Polskim. Jedynie wyjątkowo np. w odniesieniu do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub np. uchwały Rady Gminyo skoncentrowanym budownictwie jednorodz. Ustawodawca nadaje im charakter aktu prawa miejscowego w rozumieniu art. 94 k. np. plan miejscowy który uchwala Rada Gminy(Miasta) na wniosek wójta ( burmistrza) i wchodzi w życie 30 dni od ogłoszenia w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym wydawanym rzez wojewodę np. plan energii atomowej, plan budowy autostrad.

Ad. 4

W systemie prawa pozytywnego stanowionego i pisanego normy zwyczajowe nie odgrywają takiej roli jak w common law. Oznacza to, że ustawodawca musi dopuścić stosowanie normy zwyczajowej np. pogrzeb na morzu w rozumieniu kodeksu morskiego. Z 2001 r. lub ogłoszenie w sposób zwyczajowy obok promulgacji w Dzienniku Urzędowym danego województwa danego aktu prawa miejscowego, co reguluje ustawa a samorządzie gminnym.

Ad. 5

W systemie prawnym polskie orzecznictwo sądowe nie ma charakteru precedensów sądowych jak w systemie common law. W praktyce jednolita linie orzecznicza np. NSA czy WSA ma charakter ? lub odpowiedniej wykładni przepisów prawa administracyjnego przez organy administracji publicznej.

Oczywiście orzecznictwo sądowe nie może Stanowic podstaw do wydania zewnętrznych aktów administracyjnych. W tym zakresie tj. wpływu orzecznictwa sądowego na działanie innych organów krajowych należy wyodrębnić orzecznictwo ETS-u i orzecznictwo ETPCZ w Strasburgu.

Ad. 6

Wyrażone nawet w komentarzach, mangraficiach, skryptach nie maja charakteru wiążącego w odniesieniu do sądów czy organów administracji w sensie normatywnym.

WYKŁAD XI 06.01.2010 r.

Katalog prawnych form działania administracji:

- akty administracyjne

- akty normatywne

- akty kierownictwa wewnętrznego

- porozumienia administracyjne

- umowa administracyjna a umowa cywilnoprawna\

- ugoda administracyjna

- czynności materialno-techniczne o charakterze zewnętrznym i wewnętrznym

- działalność społeczno organizatorska

Typ konkretnej czynności prawnej podejmowanej przez właściwe organy administracji publicznej dla załatwienia danej sprawy administracyjnej.

Metody działania administracji publicznej: np. cywilistyczna, ekonomiczna.

Akty normatywne są jednocześnie źródłami prawa powszechnie obowiązującego, jeżeli są to rozporządzenia wydawane przez organy konstytucyjne oraz akty prawa miejscowego wydawane przez upoważnione organy władzy i administracji publicznej. Ponadto do aktów normatywnych zaliczamy akty normatywne wydawane w trybie art. 93 konstytucji, np. uchwały RM, zarządzenia ministra.

Nie należy mylić wyżej wymienionych prawnych form działania administracji z aktami kierownictwa wewnętrznego, które mogą również wydawać te organy administracji publicznej, jako tzw. prawo powielaczowe np. pismo okólne.

WYKŁAD XII 13. 01. 2010r.

Prywatyzacja zadań publicznych- zrzeczenie się ....... zadań publicznych przez org. administracji publicznej na rzecz podmiotów prywatnych np.: szkolnictwo, służba zdrowia.

Celem prywatyzacji jest tańsze, szybsze i skuteczniejsze wykonanie zadań z zakresu administracji publicznej.

Zasada subsydiarności- tam gdzie to możliwe................................................................................................................................... Wykonanie zadań z zakresu administracji.

Państwo ingeruje wtedy gdy jest to konieczne lub celowe.

I.

1. Ujęcie statyczne-..... .....polega na sprywatyzowaniu zadania publicznego.

2. Ujęcie dynamiczne - proces odchodzenia od wykonania zadania publicznego przez podmiot publiczny.

II.

1. Prywatyzacja pełna- polega na tym, że państwo rezygnuje zarówno z wykonania zadania publicznego jak również z odpowiedzialności za nie np.: notariat

2. Prywatyzacja niepełna (częściowa)- kiedy państwo rezygnuje z wykonania zadania na rzecz podmiotu prywatnego, ale pozostawia sobie kompetencje kontrolne, może kontrolować jakość wykonania tego zadania np.: prywatyzacja szkolnictwa

Formy prywatyzacji zadań publicznych:

1) działalność organizacji pożytku publicznego

2) partnerstwo pub.- prywatne

3) samorządy zawodowe

Prywatyzacja polega na :

1) zmianie podmiotu wykonania zadania publicznego

2) zmianie formy wykonania tego zadania

3) zmianie w relacjach między wykonawcą a odbiorcą zadania (nie ma typowej relacji podrzędno- nadrzędnej)

Podmioty administrujące:

Pojęcie podmiotu adm.- każdy podmiot wykonujący administrację publiczną niezależnie czy jest to podmiot publiczny czy prywatny

Pojęcie podmiotu administrującego nie jest równoznaczne z organem administracji publicznej, pojęcie podmiotu administrującego jest pojęciem szerszym.

Podmioty administrujące:

1. Organy administracji pub.

2. Zakłady pub.

3. Tzw. samorządy specjalne

4. Agencje państwowe

5. Spółki prawa publicznego

6. Organizacje społeczne

7. Fundacje prawa publicznego

8. Inne osoby w tym osoby fizyczne i osoby prawne

Ad. 1

Organ administracji publicznej- wewnętrzna jednostka org. państwa bądź samorządu upoważniona do wyrażania woli tych podmiotów przy czym upoważnienie to ma podstawę w przepisach prawa.

Elementy pojęcia org. adm. pul.:

1. wyodrębnienie organizacyjne- wyodrębniona część organu państwa mająca własną nazwę a także zespół środków osobowych i rzeczowych.

2. Sposób działania- org. działa w imieniu i na rachunek państwa bądź samorządu

3. Upoważnienie do działania w formach władczych

4. Działanie w interesie publicznym

5. Działa w zakresie przyznanej przez prawo kompetencji

Klasyfikacja organów administracji publicznej:

I. ze względu na terytorialny zasięg działania:

• organy centralne

• organy terenowe

II. ze względu na strukturę organów:

• organy jednoosobowe (monokratyczne)- wydają zarządzenia, decyzje, działają szybciej, taniej, większa możliwość błędu

• organy wieloosobowe (kolegialne)- wydają uchwały, małe ryzyko błędu, działają wolniej, duże koszty działania

III. ze względu na zakres działania:

• organy o kompetencji ogólnej- ich działanie obejmuje całość adm. lub większość dziedzin np.: RM, Rada Gminy

• organy o kompetencji specjalnej- wyspecjalizowane są w jednej lub kilku dziedzinach np.: minister

IV. ze względu na charakter kompetencji

• stanowiące- Rada Gminy itd.

• opiniodawczo- doradcze np.: kolegium doradcze wojewody

• kontrolne np.: inspektor sanitarny

V. ze względu na podmiot na rzecz którego organ działa:

• organ adm. rządowej

• organ adm. samorządu teryt.

VI. ze względu na obsadzanie stanowisk:

• wybieralne

• obsadzenie w drodze nominacji

VII

• zawodowe- członkowie otrzymują wynagrodzenie, mają przygotowanie zawodowe

• społeczne- nieodpłatne, nie trzeba więcej kwalifikacji

VIII

• naczelne- Prezydent, RM i jej członkowie

• pozostałe

Kompetencja- zespół praw i obowiązków organów z jednoczesnym wskazaniem prawnej formy jego działania.

kompetencja i właściwość to synonimy, może być:

• rzeczowa- jaki organ jest właściwy do rozpoznawania danego rodzaju spraw

• miejscowa- jaki organ załatwia sprawę na danym obszarze

• funkcjonalna (instancyjna)- jaki organ jest właściwy do rozpatrzenia sprawy w danej instancji

Spór o właściwość:

a) spór właściwy- gdy 2 organy uznają się za właściwe

b) spór negatywny- gdy żaden nie uznaje się za właściwy

Ad. 2

Zakład publiczny- organizacyjna jednostka państwa lub osób prawa publicznego, która nie jest org. państwa ani samorządu i która została powołana do wykonania zadań publicznych i jest uprawniona do nawiązywania stosunków adm. Stworzone w celu spełniania socjalno- kult. potrzeb społecznych, są one przejawem adm. świadczącej

CECHY:

• są wyposażone w zespół środków osobowych i rzeczowych

• niektóre z nich mają osobowość prawną

• korzystanie z nich oparte jest na uprawnieniu lub obowiązku

• nadzór nad nimi sprawuje org. adm. pub

• zasada jednoosobowego kierownictwa

• są finansowane z budżetu państwa bądź samorządu

• celem zakładu nie jest osiągnięcie zysku

• org. zakładów publicznych korzystają z władztwa zakładowego

Wykład XIII 20. 01. 2010 r.

Rodzaje zakładów publicznych:

I. kryterium sposobu tworzenia:

• tworzone w drodze ustawy np.: uniwersytet

• tworzone w drodze aktu adm.

II. kryt. dostępności zakładu:

• otwarte np.: biblioteka, uniwersytet

• o ograniczonej dostępności (przynależność zależy od spełnienia wymagań)

• zamknięte np.: zakłady karne, poprawcze

III. kryt. woli użytkownika

• dobrowolne

• przymusowe np.: szkoła podstawowa

IV. kryt. funkcji:

• podejmowanie działalności naukowej, oświatowej i wychowawczej

• zakłady służby zdrowia

• zakład opieki społecznej

• podejmujący działalność kulturalną

• służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego

Władztwo zakładowe- rodzaj władztwa adm. przysługującego org. zakładów pub. wobec użytkowników zakładów a także w org. zakresie wobec osób trzecich. Polega na możliwości wydawania przez org. zakładu aktów generalnych i abstrakcyjnych zw. regulaminami bądź statutami oraz aktów indywidualnych i konkretnych czyli decyzji adm.

Zakres władztwa zakładowego zależy od: typu zakładu, celu zakładu, praw i obowiązków użytkowników zakładu.

Dwa rodzaje wł. zakładowego:

1. Organizacyjne- związane z funkcjonowaniem org. zakładu. Ma zapewnić utrzymanie porządku i bezpieczeństwa w zakładzie pub.

2. Fachowe( merytoryczne)- związane jest z fachową wiedzą pracowników zakładu np.: władztwo lekarza wobec pacjenta, nauczyciela wobec ucznia.

Zakłady powołane są do pomocy obywatelowi, realizują adm. świadczącą ich podstawową funkcja nie jest reglamentacja.

Nawiązanie stosunku adm. z użytkownikiem zakładu:

1. poprzez oświadczenie woli użytkownika np.: bibliotece

2. w drodze aktu adm. np.: decyzje o przyjęciu na studia

3. w drodze orzeczenia sądu

Osób trzecich dotyczy tylko władztwo organizacyjne, nie obejmuje ich wł. fachowe.

Wygaśnięcie stosunku zakładowego:

1. na skutek upływu czasu

2. zrealizowanie celu np.: student po zakończeniu studiów

3. oświadczenie woli

4. usunięcie z powodów dyscyplinarnych

5. śmierć użytkownika

6. likwidacja zakładu

Korporacja prawa publicznego- jedn. org. których istotną cechą jest element osobowy powołane dla realizacji określonego celu.

1. samorząd terytorialny- są to mieszkańcy danego terytorium tworzący z mocy prawa wspólnotę. Istotne jest kryterium zamieszkania.

2. samorząd zawodowy- podstawę do jego istnienia art. 17. 1 k. Tworzony jest w drodze ustawy, reprezentuje on osoby wykonujące zawody zaufania publicznego. Sprawuje pieczę nad należytym wykonaniem tych zawodów dla ochrony interesu pub. np.: lekarzy, architektów. Zbudowany jest w oparciu o izby: na poziomie okręgowym, na poziomie ogólnopolskim.

Uprawnienia:

a) decydowanie o nabywaniu i pozbawianiu członków korporacji

b) pociąganie członków do odpowiedzialności dyscyplinarnej

c) ustalanie zasad etyki zawodowej

3. samorząd gospodarczy- art. 17. 2 Konstytucji. Członkowie są związani wykonaniem działalności gospodarczej. Skupia przedsiębiorców. Ma znacznie ograniczone uprawnienia władcze w porównaniu do sam. zawodowego. Samorząd nie może naruszać zasady wolności do wykonywania działalności gospodarczej. Jest korp. dobrowolną. Nie trzeba do niego należeć żeby wykonywać działalność gospodarczą.

Zbudowany jest z izb: na szczeblu okręgowym i na szczeblu ogólnopolskim.

4. samorząd rolniczy- przynależność dobrowolna

5. kościoły i związki wyznaniowe

6. organizacje mniejszości narodowych

Zakład publiczny to zespół osób i rzeczy ............. do zaistnienia wystarczy pewna grupa osób, element rzeczowy nie musi istnieć.

Fundacje pr. pub.- podstawowym substratem jest majątek przeznaczony przez jej założyciela na określone cele społeczne lub gospodarcze. Może być utworzona przez os. fizyczną, os. prawną. Są wyposażone we władztwo adm. i odzyskują od państwa środki na wykonanie zadań pub. Cel fundacji określony jest na stałe przez fundatora w akcie fundacyjnym sporządzonym w formie aktu notarialnego lub testamencie. Fundator wskazuje składniki majątkowe przeznaczone na realizację celu. np.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Polsko- Niemieckie Pojednanie(są spory w orzecznictwie), fundacja na rzecz nauki polskiej, Centrum Opinii Społecznej.

WYKŁAD XIV 17.02.10 r.

Akty administracyjne, jako formy prawne działania administracji.

Prawne formy działania administracji:

-władcze

-niewładcze

Podział ten ma na celu dążenie do prawa do dobrej administracji. Decyzja administracyjna może być składana do osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi.

Organizacje egzekutywie wydają tylko postanowienia.

Klaryczny akt administracyjny:

- decyzja ( ma różne nazwy zwolnienie, koncesja, opłata)

-postanowienie

Prawo do dobrej administracji.

Cechy aktu administracyjnego (zew.):

1.Tworzy, zmienia i znosi stosunek administracyjno prawny

2. Jest wydawany przez właściwy miejscowo i rzeczowo podmiot administracyjny najczęściej organ administracji publicznej także w ujęciu funkcjonalnym

3. Kształtuje sytuację adresatów w sposób wiążący, ponieważ jest aktem o charakterze władczym, który jednostronnie rozstrzyga o prawach i obowiązkach jego adresatów, a gdy jest to konieczne lub dozwolone przez ustawodawcę, podlega egzekucjom administracyjnym - obowiązek o charakterze pieniężnym i niepieniężnym.

4. Podwójna konkretność; skierowana do konkretnie oznaczonych adresatów w indywidualnie oznaczonej sprawie

5. Wiąże adresat i organ wydający a także inne podmioty, które nie powinny przeszkadzać w jego wykonaniu przez adresata uprawnień lub obowiązków wynikających z treści danego aktu administracyjnego ( czyni z osnowy - rozstrzygnięcie decyzji administracyjnej ( art. 107 kpa)

6.Wywiera skutki nie tylko w sferze prawa administracyjnego, lecz też woli ustawodawcy w innych dziedzinach prawa ( cywilnego czy finansowego np. decyzja o wywłoszczeniach nieruchomości, decyzja o zmianie imienia lub nazwiska)

7. Stosowanie prawa, które nie należy mylić z wyrokiem sądu ( sąd nie wydaje wyroku z urzędu, a organ administracyjny jest jednocześnie stroną stosunku administracyjni prawnego)

8. Jest to pojęcie doktrynalne, obejmuje swoim zakresem decyzje, postanowienia wydawane w trybie kpa czy OP lub innej procedury administracyjnej. Oznacza to, że zewnętrzne akty administracyjne w przepisach materialnego prawa adm. Posiada każdorazowo odrębną nazwę np. pozwolić na budowę, koncesję licencja administracyjna, kara pieniężna, nakaz rozbiórki obiektu budowlanego)

9. Każdy akt musi być sprawdzony, czy nie narusza prawa wspólnotowego.

WYKŁAD XV 24.02.10 r.

Klasyfikacja aktów administracyjnych na podstawie:

1)Poglądów doktryny

2)Orzecznictwa WSA, NSA

3)Teorii prawa

I)

*Akty administracyjne wewnętrzne - polecenie służbowe ( res interna)

*Akty administracyjne zewnętrzne - decyzja administracyjna, postanowienie ( kierowane do podmiotów, które są na zewnątrz organizacji administracyjnej.

II)

*Akty administracyjne konstytutywne

*Akty administracyjne deklaratoryjne

1- tworzy, zmienia lub uchyla stosunki adm. Prawne i wywołuje skutek prawny ( ex nunc) np. pozwolenie na budowę, koncesja, decyzja o zmianie imienia czy nazwiska

2- nie należy mylić z zaświadczeniem / poświadczeniem, potwierdza wynikające ex lege ( z ustawy) określone prawa i obowiązki, czyli obowiązuje ze skutkiem prawnym ex tunc ( od początku) np. decyzja o przyznaniu renty czy emerytury czy dec. woj. w przedmiocie posiadania obywatelstwa. Akt administracyjny - oświadczenie wole, zaświadczenie - oświadczenie wiedzy.

Oznacza to, że nie jest aktem administracyjnym deklarującym poświadczenie imienia określonego stanu faktycznego lub wystawienie takiego zaświadczenia, np. wydanie zaświadczenia o miejscach zamieszkania lub odpis aktu urodzenia

III)

*akty administracyjne zależne od woli adresata

* akty administracyjne nie zależne od woli adresata

1) decyzja przyznająca uprawnienia adresatowi np. koncesja, zwolnienie, licencja

2) decyzja podatkowa, decyzja o obowiązku rozbiórki nieruchomości

IV)

*akty negatywne - nakładają obowiązki lub odmawiają przyznania uprawnień

*akty pozytywne - przyznają uprawnienia

V)

*wywołujące bezpośrednio skutki cywilnoprawne np. decyzja administracyjna o zmianie imienia czy nazwiska

*wywołująca pośrednio skutki cywilnoprawne np. decyzja ostateczna o wywłaszczeniu nieruchomości (skutkiem jest wykreśleniem z księgi wieczystej osoby będącej właścicielem nieruchomości)

VI)

*tzw. związane

*oparte na uznaniu administracyjnym ( konstytutywne) przy zastrzeżeniu, że zakres tego uznania nie podlega kontroli

1) odwołaniu do organu wyższego stopnia; decyzje o charakterze deklaratoryjnym.

WYKŁAD XVI 03.03.10 r.

Klasyfikacja aktów administracji:

-zewnętrzne ( decyzja, postanowienie)

- wewnętrzne ( polecenie służbowe)

- konstytutywne

- deklaratoryjne

- administracyjne

- swobodne

Pojęcie administracji jest pojęciem doktrynalnym.

Wadliwość aktu:

- nieistotna (zła data, zły numer decyzji, postanowienia)

-istotna powoduje uchylenie, zmianę lub stwierdzenie nieważności dla danego aktu administracyjnego ( art. 154, 155, 156 kpa) np. decyzja wydana w drodze przestępstwa, niezgodnie z prawem.

Ex nunc - unieważnienie decyzji w trybie art. 154, 155 kpa w tzw. nie akcie, czyli akcie pozornym nie są to zewnętrzne akty administracyjne, ponieważ są podejmowane przez organy administracji publicznej, niewłaściwe miejscowo i rzeczowo oraz z pominięciem odpowiedniej procedury administracyjnej np. nadanie prawa własności.

Zasada domniemania ważności aktu administracyjnego:

- każdy akt administracyjny o charakterze zewnętrznym także decyzje czy postanowienia obowiązuje w porządku prawnym do dnia, kiedy pozostanie zmieniony/uchylony lub nastąpi stwierdzenie jego nieważności. Łączy się z tym problematyka trwałości aktu administracyjnego ( art. 16.1 kpa) z zakresie cechy jego ostateczności lub prawomocności, jeżeli stanowi tak pracodawca. Akt administracyjny ostateczny np. decyzja w rozumieniu kpa oznacza brak możliwości jego wzruszenia w drodze zwykłych środków zaskarżenia kontroli.

Odwołanie - za pośrednictwem organu I instancji do sądu wyższej instancji w ciągu 14 dni.

Jeżeli zachodzi niemożność złożenia skargi do WSA to jest to już w rozumieniu poglądów doktryny akt administracyjny prawomocny. Doktryna wyróżnia również prawomocność formalną, którą jest każda decyzja ostateczna od prawomocności materialnej, kiedy ustawa pozwala na uchwalenie zmiany aktu administracyjnego

( wyjątkowo np. art. 154 kpa - każdy akt prawomocny materialny jest prawomocny formalnie)

Polecenie służbowe (akty wewnętrzne, res interna), zwane w doktrynie, jako akt administracyjny wewnętrzny.

Wykład XVII 10. 03. 2010r.

Akty administracyjne pozorne czyli tzw. niakty są to czynności, które są podejmowane przez organy lub inne podmioty administrujące, które są niewłaściwe i z pominięciem procedury ich wydania. Stąd nie mają żadnej mocy wiążącej i nie można ich w żadnym przypadku zaliczać do aktów adm. wadliwych np.: wydanie przez starostę decyzji administracyjnej o rozwiązaniu użytkowania wieczystego, wydanie przez wojewodę decyzji o przeniesieniu prawa własności.

Klauzule dodatkowe aktu adm. tj. termin, warunek czy zlecenie przy zastrzeżeniu, że musi zezwalać na to ustawodawca.

Przyrzeczenie publiczne(administracyjne):

-promesa koncesji

-promesa zezwolenia

Ustawa z lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej.

Jest to oświadczenie woli organu adm. publicznej za pomocą ustawowo dozwolonej prawnej formy działania np.: decyzja adm.(promesa koncesji czy zezwolenia), w której zobowiązuje się dany organ wprost lub w sposób dorozumiany do oznaczonego zachowania w przyszłości, np.: wydanie aktu adm. o oznaczonej treści czyli wydanie danej koncesji lub zezwolenia na prawa danej działalności gospodarczej jeżeli nie zmienił się stan prawny lub faktyczny ........... nabytych wcześniej uprawnień czy też podjęcia określonych czynności prawnych np.: czynności materialno - technicznych o charakterze zewnętrznym i wpisów do danego rejestru czy ewidencji. Związane jest to z samorozwiązaniem (samoograniczeniem) org. adm. Zgodne jest to z zasada zaufania do państwa, które wynika z demokratycznego państwa prawnego.

Porozumienie administracyjne- jest to pojęcie doktrynalne, które swoim zakresem obejmuje następujące elementy:

1. Względna równorzędność stron porozumienia biorąc pod uwagę, że są to co najmniej 2 podmioty administracji pub. np.: 2 org. adm. publicznej lub państwowej lub samorządowej, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządowa osoba prawna, a z drugiej strony inny podmiot administrujący.

2. Zakres przedmiotowy porozumienia jak i jego cele stanowi współdziałanie przy realizacji zadań pub.

3. Podstawę porozumień adm. stanowią odpowiednie przepisy ustrojowego lub materialnego prawa adm.

4. Z treści porozumienia musi wynikać organ nadzorczy

5. Spory wynikające z treści porozumienia rozstrzyga organ nadzorczy wskazany w porozumieniu, nie podlega kontroli WSA i NSA

6. W ustrojowym i materialnym prawie administracyjnym możemy wyróżnić taki rodzaj porozumień jak związki komunalne w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym. Porozumienie o wykonanie zadań z zakresu adm. rządowej, które nazywane są umowami publiczno- prawnymi.

Umowa cywilnoprawna regulowana jest przepisami prawa cywilnego. Umowy adm. nie występują w polskim kpa tj. w niemieckim.

Cechą umowy adm. jest to, że w stosunku do danej osoby fizycznej czy prawnej w innym przypadku wydany byłby zewnętrzny akt administracyjny. Spory wynikające z treści takiej umowy rozstrzygałyby w prawie polskim .... biorąc pod uwagę względna równorzędność stron tej umowy zawierany z jednostką przez org. adm. pub. a z drugiej strony przez osobę fizyczną lub osobę prawną - w ten sposób rozwiązuje się stosunek adm.- prawny.

Ugoda administracyjna- (art. 114- 122 kpa) jest zawierana pomiędzy stronami postępowania administracyjnego przed organem adm. przed którym toczy się dane postępowanie administracyjne zarówno w pierwszej jak i w drugiej instancji. Ugoda wywołuje skutki prawne z dniem jej zatwierdzenia przez właściwy organ w formie postanowienia na które służy zażalenie a następnie skarga do WSA. Zatwierdzona ugoda wywołuje takie same skutki prawne jak decyzja administracyjna w toku postępowania adm.

Ugoda tzw. procesowa w rozumieniu kpa może być zawarta jeżeli nie przeciwstawia się temu ustawodawca, a ponadto nie należy jej utożsamiać ani mylić z tzw. ugodą materialno- prawną. Przykładem tej ugody materialno- prawnej jest zatwierdzona przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta ugoda wodnoprawna zawarta między właścicielami sąsiednich nieruchomości w zakresie uregulowania wzajemnych stosunków wodnych. Jej wejście w życie wymaga zatwierdzenia jej przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta w formie decyzji adm.

Czynności materialno- prawne:

1. zewnętrzne

2. wewnętrzne

Zewnętrzne- wywołują bezpośrednio skutki prawne określone przez ustawodawcę i akty podustawowe ponieważ mają najczęściej charakter władczy. Ich podstawą są przepisy ustawowe i wydane na podstawie przepisów ustawowych rozporządzenia. Wywołują skutki prawne za pomocą zdarzeń prawnych, a nie w drodze utworzenia nowej normy prawnej. np.: zameldowanie, wpis do ewidencji gruntów, doręczenie wezwania, sporządzenie aktu stanu cywilnego, dokonanie rozbiórki samowoli budowlanej, zatrzymanie kierowcy przez policjanta, obowiązek doprowadzenia psa na przymusowe szczepienie(oznacza to że może być ona sankcjonowana egzekucją adm.) w tym przypadku obowiązku o charakterze niepieniężnym.

Wewnętrzne- nie wywołują bezpośrednio żadnych skutków prawnych, gdyż są to np.: sporządzenie sprawozdania i ochrona danych osobowych obywateli, wprowadzenie danych do systemu, nie mogą być sankcjonowane egzekucją adm. Rejestracja pism wpływających i wypływających z organu. Ich podstawą prawną są najczęściej statuty i regulaminy danego organu.

Działalność społeczno- organizatorska jest o charakterze niewładczym służącym do realizacji nałożonych na adm. zadań i kompetencji, jej przykładem jest działalność adm. świadczącej w zakresie działalności informacyjnej, która ma na celu wyjaśnienie stosowania władczych form działania np.: w sytuacji wystąpienia powodzi czy też działalności informacyjnej dotyczącej możliwości korzystania z funduszy strukturalnych UE, jest to takie poradnictwo prawne i psychologiczne stosowane przez kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (w żadnym przypadku nie może być obowiązku uczestniczenia w zebraniu zwołanym w tym celu przez wójta< burmistrza jaki wynika z braku uczestnictwa ujemnych skutków prawnych dla tych podmiotów).

Wykład. XVII 17. 03 2010r.

NACZELNE ORGANY ADMINISTRACJI

A. Prezydent

B. Rada Ministrów- jest podstawowym organem administracji rządowej, organ kolegialny, konstytucyjny. Domniemanie kompetencji RM- do RM należą sprawy niezastrzeżone dla innych organów adm. rządowej i samorządowej art. 146.

Skład RM- składa się w większości z podmiotów będących jednocześnie odrębnymi i naczelnymi organami administracji- ministrowie i Prezes RM. W skład mogą wchodzić również fakultatywnie: wiceprezesi zależnie od woli prezesa i przewodniczący komitetów określonych w ustawach- obecnie jedynie Komitet ds. europejskich utworzony w 2009r.

Powołanie RM- odbywa się w kilku etapach

1. etap- desygnacja premiera przez prezydenta

2. etap- premier w 14 dni powołuje rząd

3. etap- prezydent wręcza akty powołania członkom RM

4. etap- złożenie przez członków RM przysięgi wobec prezydenta

5. etap- w ciągu 14 dni prezes RM ubiega się od Sejmu wotum zaufania dla utworzonego przez siebie rządu

Zadania i kompetencje RM-

1. Prowadzenie polityki wewnętrznej i zagranicznej

2. Kierowanie adm. rządową (centralną i terenową)

3 Zapewnienie wykonania ustaw poprzez wydawanie rozporządzeń

4. Koordynowanie i kontrolowanie prac organów adm. rządowej

5. Kierowanie wykonaniem budżetu państwa

6. Określenie trybu i organizacji własnej pracy.

Tryb pracy RM- tryb sesyjny, Rada zbiera się na posiedzeniach. Prezes RM kieruje posiedzeniami. Sekretarz RM czuwa nad prawidłowym przygotowaniem i przebiegiem posiedzeń. Posiedzenia nie są jawne, ale mogą byś zaproszenie goście. RM ma obowiązek informować informację publiczną o temacie posiedzeń i rozstrzygnięciach RM może pracować wyjątkowo w trybie korespondencyjnym obiegowym.

Członkowie RM- z jednej strony są członkami rządu z drugiej odrębnymi organami administracji. Członkowie RM ponoszą solidarna odpowiedzialność za podjęte przez RM działania. Mają obowiązek przedkładania inicjatyw i opracowywania projektów aktów normatywnych na posiedzeniach RM. Każdy członek RM musi w wystąpieniach reprezentować stanowisko zgodne z ustaleniami całej RM.

- Organy wewnętrzne (pomocnicze) RM- tworzone są przez Prezes RM z własnej inicjatywy lub na wniosek członków RM np.:1 Komitety stałe; 2. komitety doraźne- do rozpatrywania określonej kategorii spraw, bądź konkretnej sprawy; 3. rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze.

- Organy tworzone przez RM w drodze rozporządzenia: 1. Komisja do opracowania projektów kodyfikacji (org. wew., ale utworzony w ważniejszych sprawach) 2. Komisje wspólne składają się z przedstawicieli rządu oraz zainteresowanej instytucji (obecnie jest to komisja wspólna rządu i samorządu terytorialnego)

- Grupa org. wew. utworzona na mocy ustawy: 1. Rada legislacyjna przy Prezesie RM- organ opiniodawczy i doradczy premiera w zakresie rządowych projektów ustaw. 2. Rządowe centrum legislacji- zapewnia obsługę prawna.

- Organ wew. osobny- Kancelaria Prezesa Rady Ministrów ( superministerstwo potocznie)- zapewnia obsługę RM, a także jej członków.

Zadania kancelarii:

• kontrolne- kontrola realizacji zadań wskazanych przez RM

• koordynacyjne- koordynacja działań członków RM

• interpretacyjne- obsługa prasowa rządu

- Pełnomocnicy Rządu- może ustanowić RM, jest to pełnomocnik do określonych spraw. Pełnomocnikiem może być sekretarz stanu, podsekretarz stanu a także wojewoda o zasięgu regionalnym.

C. Prezes RM- oprócz tego że jest przewodniczącym RM ma szereg bardzo istotnych własnych kompetencji jako odrębny organ. Jest zwierzchnikiem osobowym wobec członków RM oraz zwierzchnikiem służbowym wobec członków RM. Decyduje o obsadzie personalnej RM i wyznacza członkom zadania.

Kompetencje-

• Wydawanie rozporządzeń i zarządzeń (akty wew.)

• Sprawuje kierownictwo i nadzór nad adm. rządową

• Powołuje i odwołuje kierowników org. centralnych oraz wojewodów

• Sprawuje zwierzchnictwo służbowe nad pracownikami adm. rządowej i nad pracownikami służby cywilnej

• Sprawuje nadzór nad podmiotami zdecentralizowanymi w szczególności nad samorządem terytorialnym

• Ma szereg kompetencji org.- porządkowych

Prezes może mieć zastępców, którzy działają z jego upoważnieniem.

D. Ministrowie- dzielą się na ministrów resortowych (kierują określonym działem adm. rządowej) i bez teki (wykonują zadania powierzone im przez prezesa).

Status prawny ministra wynika z: ustawy o działaniach adm. rządowej 1997 r., ustawy o RM z 08. 08. 1996 r., rozporządzeń Prezesa RM, w których określa on zakres działania poszczególnych ministrów.

Minister resortowy może wydawać rozporządzenia i zarządzenia, może wydawać również decyzje administracyjne w sprawach indywidualnych.

-Organy pomocnicze ministrów- sekretarz i podsekretarz stanu (potocznie wiceministrowie)- są powoływani i odwoływani przez Prezesa RM. Minister ustala zakres ich czynności. Są to typowi zastępcy ministra, działają w jego imieniu.

Każdy minister ma do dyspozycji ministerstwo (ministerstwo- zespół osób i rzeczy powoływanych do pomocy organowi)

Struktura ministerstwa:

1. departamenty- komórki wydzielone do realizacji zadań merytorycznych

2. biura- obsługa techniczna

3. sekretariaty- czynności biurowe

biura i sekretariaty składają się z wydziałów

ORGANY CENTRALNE- (nie mylić z naczelnymi), nazwy org. centralnych to: komitet, komisja, inspektorat. Są z reguły jednoosobowe, jeżeli w nazwa wskazuje na większą liczbę osób to wtedy organem centralnym jest przewodniczący.

Każdy organ centralny podlega nadzorowi organu naczelnego. Kompetencje organu centralnego określane są szczegółowo w ustawach, kompetencje sprowadzają się do określonej dziedziny administracji.

Klasyfikacja organów centralnych:

1. Organy podległe RM np.: Komitet Polityki Ubezpieczeń Eksportowych

2. Organy podległe Prezesowi RM np.: Centralna Komisja ds. Stopni i tytułów naukowych, Rada ds. przeciwdziałania narkomani, Rada Polityki Regionalnej Państwa

3. Organy podległe poszczególnym ministrom np.: Urząd Patentowy, Główny Inspektor nadzoru budowlanego, Rada ds. Muzeów, Rada Pomocy Społ., Komendant Gówny Policji.

Terenowa administracja rządowa- co do zasady działa na szczeblu województwa. Podstawowym organem adm. rządowej w województwie jest wojewoda.

- Organy administracji niezespolonej- organy ściśle wyspecjalizowane

Wojewoda ma kompetencje ogólne. określone szeroko- działa tu domniemanie kompetencji. Wojewoda- jest organem konstytucyjnym, to organ polityczny tz. jego byt jest ściśle związany z istnieniem rządu. Są powoływani i odwoływani przez Prezesa RM. Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz organów rządowej administracji zespolonej w województwie.

Wojewoda może tworzyć delegatury urzędu wojewódzkiego- służy to usprawnieniu działań. Na czele urzędu wojewódzkiego stoi dyrektor generalny. Statut urzędu wojewódzkiego ndaje wojewoda, podlega on zatwierdzeniu przez Prezesa RM, jest ogłoszony w Dz. Urzędowym.

Struktura urzędu wojewódzkiego:

1. Wydziały do realizacji merytorycznych zadań urzędu

2. Biura- obsługa urzędu

w ramach wydziałów i biur tworzone są oddziały

Wojewoda w celu wykonania zadań wydaje zarządzenia. Aktami powszechnie obowiązującymi prawa wydawanymi przez wojewodę są akty prawa miejscowego- tzw. rozporządzenia porządkowe. Nie wydaje on rozporządzeń w rozumieniu aktów wykonawczych do ustawy. Wojewoda może upoważnić na piśmie pracownika urzędu wojewódzkiego do załatwienia określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność w ustalonym zakresie - wyd. decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń.

Wojewoda może powierzyć wykonanie niektórych zadań w jego imieniu jst bądź organy innych samorządów działających na obszarze województwa (zawodowym, gosp.). powierzenie to następuje na podstawie porozumienia zawieranego między wojewodą a org. wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego lub właściwym organem innego samorządu. Ogłasza się je w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

Wojewoda jako przedstawiciel RM w województwie:

- odpowiada za wykonanie polityki RM w województwie

1. dostosowuje cele tej polityki do miejscowych warunków

2. zapewnia współdziałanie wszystkich org. adm. rządowej i samorządowej działających województwie.

3. wykonuje zadania z zakresu przeciwdziałania klęskom żywiołowych: kieruje nią i koordynuje jej działalność, kontroluje jej działalność, zapewnia warunki skutecznego jej działania, ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania

4. zadania z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwowego.

5. przedstawia RM projekt dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa

6. wojewoda reprezentuje w swych wystąpieniach stanowisko zgodne z ustawami przyjętymi przez RM.

7. może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych obowiązujące też organy samorządu terytorialnego.

Dwa rodzaje zespolenia:

a) pełne- pod zwierzchnictwem wojewody w ramach urzędu

b) niepełne- wyjątek, zwierzchnictwo wojewody poza urzędem np.: inspektorzy nadzoru budowlanego, straż pożarna, policja, org. ochrony zabytków.

WYKŁAD XVIII 24. 03. 2010

Ustawa z dnia 23.01. 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie Dz. U. nr 34 poz. 206.

Kto wykonuje zadania administracji rządowej w województwie?

1)wojewoda

2) organy rządowej administracji niezespolonej w województwie

3)ograny rządowej administracji zespolonej w województwie

4) organy jst? i związki zawodowe ( zw. Gmin, powiatu JEŻELI wykonywana przez nich administracja rządowa wynika z ustaw bądź porozumienia) Jeśli wynika z ustaw - zadanie zlecone , jeśli z porozumienia - zadanie powierzone

5) starosta ( jeżeli wykonywanie przez niego zadań z zakresu administracji rządowej wynika z ustaw)

6) inne podmioty jeżeli wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej wynika z ustaw

Ad)1

Kompetencje:

- jest przedstawicielem RM w województwie

- jest zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie

- jest organem nadzoru nad działalnością jst? i ich związków - ten nadzór wykonywany może być jedynie pod kątem legalności

- jest organem administracji rządowej w województwie do którego kompetencje należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów administracji - domniemanie kompetencji wojewody

- jest reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach

- jest organem wyższego stopnia w rozumieniu kpa

- kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej

Jest powołany i odwołuje go Prezes RM na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej.

Warunki:

- obywatel Polski

- tytuł zawodowy mgr lub inny równorzędny

- 3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym

- nie był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne ścigane z oskarżenia publicznego z urzędu lub umyślne przestępstwo skarbowe

- korzystanie z pełni praw publicznych

- cieszy się nie poszlakowana opinią

Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody bądź 1 i 2 wicewojewody , zastępców powołuje Prezes RM na wniosek wojewody. Wicewojewoda - takie same wymagania.

Kompetencje Prezesa RM względem wojewody:

- kieruje działalnością wojewody - wydaje mu polecenia żąda sprawozdań z działalności wojewody i dokonuje okresowej oceny jego pracy,

- nadzoruje działania wojewody na podstawie kryteriów zgodności tej działalności z polityką RM

Minister właściwy ds. administracji publicznej ds. administracji publicznej sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryteriów zgodności z powszechnie obowiązującym prawem, a także rzetelności i gospodarności.

Spory między wojewodami a także między wojewodą a członkami RM lub centralnym organem administracji rządowej rozstrzyga Prezes RM - chodzi o spory kompetencyjne ( pozytywne i negatywne)

Prezes RM może upoważnić ministra właściwego ds. administracji publicznej do wykonywania w jego imieniu przysługujących mu wobec wojewody uprawnień (za wyjątkiem : powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a członkami RM lub centralnym organem administracji rządowej).

Organy te przekazują wojewodzie informacje i wynikach dotyczących ich kontroli.

Ad)2

Organy niezespolonej administracji rządowej są organami podporządkowanymi właściwemu ministrowie lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych ośrodków prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej w województwie.

Art. 56 ust. Katalog ( 15)

Np. dyrektorzy izb celnych, skarbowych, urzędów morskich, dowódcy okręgów wojskowych

Ustanowienie tych organów może nastąpić jedynie w drodze ustawy jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństowowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa,

Składają wojewodzie roczne informacje o swojej działalności . NIE podlegają wojewodzie!

Akty prawne miejscowe wydawane przez wojewódzki organ administracji niezespolonej

- na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego wojewody i organu administracji niezespolonej wydają akty prawa miejscowego obowiązującego w województwie lub jego części, z tym, organy administracji niezespolonej mają obowiązek uzgodnienia z wojewodą projektu aktów prawa miejscowego przez nie stanowienie

- wojewoda może wydawać rozporządzenie porządkowe jeżeli jest to niezbędne dla ochrony zdrowia, życia lub mienia oraz dla zapewnienia spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego.

-Prezes RM w trybie nadzoru uchyla akty prawa miejscowego jeżeli są niezgodne z ustawami lub aktami wykonawczymi do ustaw a także może je uchylać z powodu niezgodności polityki RM lub naruszenia zasad gospodarności i rzetelności.

WYKŁAD XIX 31.03.10 r.

Decyzje administracyjne wydaje wójt, burmistrz, prezydent miasta. Zewnętrznym aktem administracyjnym jest tylko decyzja administracyjna, która stosuje się na podstawie kpa.

Ciąg działań prawnych i faktycznych.

W doktrynie prawa administracyjnego występuje konstrukcja prawna tzw. ciągu działań prawnych i faktycznych.

Decyzja o ustaleniu:

- pozwolenie na budowę i zatwierdzenie projektu budowlanego

- koncesje ( zezwolenia) na prowadzenie działalności gospodarczej

- pozwolenie na wprowadzenie gazu lub pyłów do powietrza ( starosta) Marszałek Województwa składa odwołanie do SKO ( pozwolenie zintegrowane).

Wykład XX 7.04.2010r.

W ustawie o województwie , każdy czyj interes prawny lub uprawnienia zostały naruszone przepisami aktu prawa miejscowego wydanego przez wojewodę lub organ administracji niezespolonej może po bezskutecznym wezwaniu organu(przesłanka) do uchylenia przepisu tj. do usunięcia naruszenia [Rawa zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.

Skarga jest niedopuszczalna gdy sąd już w sprawi orzekł i skargę oddalił!

Samorząd terytorialny: modele:

Kryterium zadań:

- unitarny - wykonywane tzn. zadania własne

- dualizm- Polska- zadania własne plus zadania zlecone z zakresu administracji rządowej

Kryterium organizacyjne:

- jednostopniowy

-dwustopniowy

-trójstopniowy od 1998 r. w Polsce

Kryterium ingerencji ? w działalność samorządu:

- nadzór weryfikacyjny( następczy) sprawują wojewodowie pod względem legalności

- nadzór dyrektywny ( uprzedni)

Pojęcie samorządu:

1)Samorząd to oparta na przepisach ustawy zdecentralizowana administracja publiczna wykorzystywana przez lokalne organy niepodległe hierarchicznie innym organami i samodzielne w granicach ustaw

2)Samorząd to decentralizacja administracji publicznej której samodzielnym podmiotem dś korporacje ( gmina, powiat, województwo) . W ramach samorządu nie ma hierarchii.

Administracja rządowa i samorządowa.

Elementy samorządu terytorialnego:

1.podmioty

2.przedmiot

3. sposób wykonania administracji publicznej

Ad1)

Mieszkańcy danego obszaru zorganizowana z mocy prawa w korporacji prawa publicznego czyli wspólnotę samorządową. Każda jst ma osobowość prawną. Członkowstwo wynika z mocy prawa, ma charakter przymusowy.

Przesłanki przynależności do wspólnoty samorządowej

a)obywatelstwo polskie

b)zamieszkanie na danym obszarze

Ad2)

Jest to wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej przez np. zastosowanie przymusu

Ad3)

Na zasadzie decentralizacji( względnej samodzielnej i niezależnej od organów administracji rządowej pod nadzorem państwa)

Cechy samorządu terytorialnego:

1)istnienie ustawowo wyodrębnionej społeczności lokalnej, do której przynależność wynika z mocy prawa

2) ustawowe określenie zadań i kompetencji, które wspólnota ta dokonuje we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność

3) względna samodzielność pod nadzorem państwa

4) sądowa ochrona samodzielności ( uprawnienie do zaskarżenia do sądu administracyjnego na rozstrzygnięcia nadzorcze wojewodów

5) gotowość prawa: publiczno prawna i prywatnoprawna

Publicznoprawna:

Oznacza kompetencje do wykonywania zadań we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność

Prywatnoprawna:

Polega na zdolności jednostek samorządu do występowania w stosunkach majątkowych we własnym imieniu

6) każda wspólnota ma prawo do kształtowania w granicy ustaw swej organizacji wewnętrznej wyłanianie w grodze wyborów organów przedstawicielskich oraz stanowienia prawa miejscowego.

Europejskie standardy samorządowe:

- ust. z dnia 5.06. 1998 r. o samorządzie powiatowym

- ust. z 5.06. 1998 r. o samorządzie województwa od 5.06 1998 jest ust. o samorządzie gminnym

- ust. z 8.03. 1990 r. o samorządzie terytorialnym

Europejska Karta Samorządu Lokalnego - umowa międzynarodowa 15.10 1985 r. Strasburg.

Polska ratyfikowała ją 26. 04.1993 r. zobowiązując się do wcielenia jej postanowień w życie.

Określa wzorzec samorządu terytorialnego i powiatowego; dotyczy wyłącznie samorządu gminnego i powiatowego w RP.

1) Uznanie zasady samorządności terytorialnej w prawie krajowym- art. 15konstytucji w którym zapewniono decentralizację władzy publicznej, przyjęto podział zadań między administracją rządową i samorządową.

2) Przyznanie społecznościom lokalnym zdolności do kierowania i zarządzania częścią spraw publicznych - art. 163 konstytucji, wprowadzono zasadę domniemania kompetencji samorządu terytorialnego we wszystkich sprawach nie zastrzeżonych dla innych organów władzy publicznej.

3) Prawo do wykonywania zadań publicznych ma być realizowane przez organy samorządu wybierane na zasadach 5 przymiotnikowego prawa wyborczego, przy czym dopuszczalne są formy demokracji bezpośredniej np. referendum - w RP brakuje przymiotnika ,,wolne” w znaczeniu ,,uczciwe”

4) Należy określić zakres działania samorządu w konstytucji i ustawach i dać samorządowi pewien zakres swobody w wykonywaniu zadań

5) Ochrona granic terytorialnych społeczności lokalnych - w RP polega tylko na konsultacjach społeczeństwa przed zmianą granic

6) Należy radnym zagwarantować swobodę wykonywania ustaw

7) Kontrola działalności samorządu może odbywać się w zasadzie tylko pod kątem legalności chyba że chodzi o zadania zlecone z zakresu administracji rządowej (rzetelność , gospodarność)

8) Samorząd musi mieć własne zasady niezbędne do wykonywania zadań publicznych i mieć prawo decydowania o ich przeznaczeniu - część z tych środków pochodzi z opłat i podatków lokalnych które organy samorządu ustalają samodzielnie w granicach ustaw.

9) Jednostki samorządu muszą mieć zapewnione prawo zrzeszenia się w RP formach : porozumień administracyjnych, związków gminnych i powiatowych oraz stowarzyszeń gmin, powiatów i województw.

10) Społeczności lokalne mają prawo odwoływania się na drodze sądowej od rozstrzygnięć organów nadzoru.

Zadania gmin:

- wykonywane są na zasadach domniemania kompetencji ( art. 163 k)

-wykonywane są w oparciu o własne środki finansowe samorządu

- odpowiedzialność za ich wykonanie ponosi jednostka samorządu

- nadzór nad wykonywaniem zadań odbywa się pod kątem legalności

- wykonywane we własnym imieniu i na własny rachunek

- podlegają ochronie sądowej

Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej:

- wykonywane na zasadach upoważnienia wynikającego z ustawy bądź porozumienia administracyjnego

- środki na wykonywanie tych zadań zapewnia administracja rządowa

- odpowiedzialność za wykonanie bezpośrednio ponosi administracja rządowa

- wykonywanie zadań nie podlega ochronie sądowej

- mają charakter ogólnopaństwowy

Art.16.2 k! celem jest zaspokojenie potrzeb wspólnot samorządowych art. 6 ustawy o samorządzie gminnym - wprowadza domniemanie kompetencji gminy; do zadań gmin należą wszystkie sprawy publiczne o charakterze lokalnym nie zastrzeżone w ustawie dla innych podmiotów.

---