Przygotowanie terenu do odnowienia lasu

Przed przystąpieniem do czynności bezpośrednio poprzedzających prace odnowieniowe i zalesieniowe, tzn. do uprawy gleby, należy odpowiednio przygotować teren, na którym te prace mają być wykonane. Zakres prac przygotowawczych zależy od charakteru terenu, od sposobu i rodzaju uprawy gleby.

Pracami wchodzącymi w skład przygotowania terenu są:

• karczowanie pniaków

• oczyszczenie powierzchni z tzw. pozostałości pozrębowych

• wycinanie przedrostów drzew i krzewów

Wykonywane zabiegi mają charakter czynności technicznych. Ich stosowanie ma na celu usunięcie lub ograniczenie działania jakiegoś czynnika uniemożliwiającego uzyskiwanie pozytywnych wyników zrealizowanych w następstwie działań hodowlanych.

Jeśli na określonej powierzchni przewidziane jest wykonanie tzw. dwupoziomowej orki pełnej i jeżeli jest to powierzchnia po wyrąbanym jakiś czas temu drzewostanie, to na powierzchni takiej muszą być wykarczowane (wyrwane) wszystkie pniaki. Za karczowaniem pniaków drzew iglastych (szczególnie sosny i świerka) przemawiają względy ochrony lasu (niebezpieczeństwo rozmnożenia szkodliwych owadów), za pozostawieniem - względy hodowli lasu, chociaż obecność ich utrudnia przygotowanie gleby. Pozostawione na zrębie pniaki rozkładają się stopniowo z upływem czasu, w znacznym stopniu użyźniają glebę leśną. Pozostawione pniaki powinny być wykorzystane do stworzenia posadzonym drzewkom osłony bocznej przed palącymi promieniami słońca. Nie należy karczować pniaków w lasach o charakterze ochronnym oraz wszędzie tam, gdzie usuwanie ich mogłoby narazić na zniszczenie dobrze zapowiadający się nalot lub podrost.

Usuwanie pozostałości pozrębowych ułatwia prace odnowieniowe oraz zapobiega powstawaniu i rozszerzaniu się pożarów leśnych. Czynność ta jest kontrowersyjna i budzi wiele sprzeciwów. Usunięcie odpadów jest właściwe ze strony ochrony lasu, natomiast z hodowlanego punktu widzenia pozostawienie na powierzchni resztek niewykorzystanego drewna jest, szczególnie na siedliskach najsłabszych, bardzo pożądane. Resztki te zasiedlane przez różnego rodzaju organizmy wzbogacają przyrodę lasu. Stają się w stosunkowo niedalekiej przyszłości wartościowym składnikiem próchnicy leśnej. Potrzeba ich usuwania wynikająca z faktu, że mogą one utrudniać, a zatem pogarszać jakość wykonywanej na powierzchni zrębowej uprawy gleby powinna być zawsze starannie rozważona. Przyjmuje się przy tym, że kawałki korzeni, gałęzi itp. o długości nie przekraczającej 50 cm nie są przeszkodą dla pługa.

Wycinanie przedrostów drzew i krzewów występujących niekiedy na przeznaczonej do założenia uprawy leśnej powierzchni powinno być sprowadzone do zawsze niezbędnego minimum. Prowadzi się je tylko wtedy, jeśli mogą one przeszkadzać w późniejszej uprawie gleby. Wzrastająca na danej powierzchni roślinność drzewiasta (jeśli nie zagraża zdecydowanie nowo wprowadzonym sadzonkom) może spełniać pożyteczną rolę w zakładanej uprawie leśnej jako wartościowy składnik przyszłego drzewostanu lub też jako przejściowa osłona dla drzewek innych gatunków, wymagających w młodości pewnego ocienienia. Na ubogich siedliskach szczególna uwaga i ochrona należy się gatunkom liściastym, które na glebach piaszczystych mają do spełnienia niezmiernie ważne zadanie - doskonalenie przebiegu różnego rodzaju procesów glebowych, poprawiających zdecydowanie warunki wzrostu założonej uprawy leśnej. Natomiast mniej zależy nam na przedrostach tego gatunku, który ma stanowić większość w nowej uprawie. Nadmiernie wyrośnięte, pojedyncze drzewka tego gatunku, często nieprawidłowo ukształtowane, nie dadzą się zgodnie wprowadzić w skład nowego drzewostanu i przynoszą tylko szkodę nowo wprowadzanym gatunkom.

---