R o b e r t S a r n e c k i
robert@amu.edu.pl
D y d a k t y k a o g ó l n a
program zajęć w roku akademickim 2011/2012
1. Rozwój dydaktyki jako nauki
- analiza znaczeniowa podstawowych pojęć dydaktycznych
- elementy systemu dydaktycznego (ogniwa procesu kształcenia)
- związek dydaktyki z innymi dyscyplinami naukowymi
literatura:
L. Bandura: O procesie uczenia się, Warszawa 1972
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
F. Bereźnicki, Podstawy dydaktyki, Kraków 2007
J. Świrko-Pilipczuk (red.): Dydaktyka ogólna i nauki z nią współdziałające, Szczecin 2007
2. Rozwój systemów dydaktycznych
- założenia szkoły herbartowskiej
- koncepcja szkoły progresywnej J.Dewey'a
- współczesne systemy dydaktyczne
literatura
B. Śliwerski (red.): Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, tom 1, Gdańsk 2006
Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.): Pedagogika. Podręcznik akademicki, tom 1, Warszawa 2004
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej , Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
3. Wartości i cele w edukacji
- charakterystyka celów kształcenia ogólnego
- taksonomie celów
- związek celów wychowania i kształcenia
literatura
K. Denek: Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej, Toruń 2000
K. Denek, K. Przyszczypkowski, R. Urbański-Korż, Aksjologiczne podstawy edukacji, Poznań-Toruń 2001
K. Denek: Wartości i cele edukacji szkolnej, Poznań-Toruń 1994
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej , Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
4. Metody badań dydaktycznych
- wyznaczniki metodologiczne stosowania metod badawczych
- stosowanie różnych metod (obserwacja, eksperyment, sondaż, socjometria) w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych
- ilościowe i jakościowe aspekty badań pedagogicznych
literatura:
J. Gnitecki: Wstęp do metod badań w naukach pedagogicznych, Poznań 1999
M. Łobocki: Metod i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2000
T. Pilch: Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1998
Z. Kwieciński, B. Śliwerski: (red.): Pedagogika. Podręcznik akademicki, tom 1, Warszawa 2004
5. Treści nauczania w kształtowaniu zmian w wiadomościach, umiejętnościach i nawykach
- tradycyjne i współczesne teorie doboru treści kształcenia
- metody doboru i układu treści
- przemiany w treściach kształcenia
- plany i programy kształcenia
literatura:
K. Kruszewski: Zmiana i wiadomość. Perspektywa dydaktyki ogólnej, Warszawa 1987
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
6. Psychologiczne podstawy procesu kształcenia
- rola pamięci ultrakrótkiej, krótkotrwałej, długotrwałej w procesie kodowania
- zadania Centralnego Systemu Wykonawczego w procesie uczenia się
- nauczanie i uczenie się faktów, wydarzeń, procesów, pojęć i zasad
- czynności nauczyciela i uczniów w procesie kształcenia
- rola wzmocnień w procesie przyswajania wiedzy
literatura:
K. Kruszewski: (red.): Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela cz. I, Warszawa 1991
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
T. Tomaszewski: Z pogranicza psychologii i pedagogiki, Warszawa 1970
T. Maruszewski: Psychologia poznania., Gdańsk 2001
Z. Włodarski: Psychologiczne prawidłowości procesu uczenia się i nauczania, Warszawa 1974
7. Ujawnianie emocji w procesach poznawczych i relacjach interpersonalnych
- pływ emocji i nastroju na przebieg procesów poznawczych
- efekt torowania (priming)
- efekt ekspozycji
- związek pomiędzy emocjami i pamięcią
- wpływ emocji na sądy i zachowania społeczne
- inteligencja emocjonalna a empatia
literatura:
D. Doliński, Emocje, poznanie i zachowanie (w): J. Strelau, (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom II: Psychologia ogólna, Gdańsk 2000 (str. 377 - 394, 369 - 374)
T. Maruszewski, Psychologia poznania, Gdańsk 2001 (str. 168 - 171, 377 - 386, 393 - 399)
T. Maruszewski, E. Ścigała, Emocje - aleksytymia - poznanie, Poznań 1998: Wydawnictwo Fundacji Humaniora (str. 97 - 117)
8. Zasady dydaktyczne
- zasady dotyczące materiału nauczania, czynności nauczania i warunkach dydaktycznych
- zasady dotyczące motywacji w nauczania
- realizacja zasad w procesie dydaktyczno-wychowawczym
literatura:
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej. Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
9. Metody i organizacja kształcenia
- współzależność organizacyjna i metodyczna w procesie dydaktycznym
- charakterystyka form organizacyjnych nauczania
- przegląd tradycyjnych i współczesnych metod kształcenia
literatura:
K. Konarzewski (red.) Sztuka nauczania, Warszawa 1992
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
10. Przegląd współczesnych koncepcji kształcenia
- nauczanie problemowe
- nauczanie zespołowe
- nauczanie wielostronne
- nauczanie programowane
Literatura:
K. Denek (red:) Programowanie dydaktyczne w szkole wyższej, Warszawa 1984
W. Okoń: Podstawy wykształcenia ogólnego, Warszawa 1976
W. Okoń: Nauczanie problemowe we współczesnej szkole, Warszawa 1975
J. Kozielecki: Rozwiązywanie problemów, Warszawa 1969
11. Rola środków dydaktycznych w procesie zdobywania wiedzy
- wspomagająca funkcja środków dydaktycznych w procesie myślenia
- warunki organizacyjno - metodyczne stosowania środków dydaktycznych
literatura:
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
12. Planowanie pracy dydaktycznej
- zasady i metody planowania dydaktycznego
- rodzaje planów i ich realizacja
- kontrola i ocena stopnia realizacji planów dydaktycznych
literatura:
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
13. Niepowodzenia szkolne
- przyczyny niepowodzeń szkolnych uczniów (biopsychiczne, społeczno-ekonomiczne, dydaktyczne przyczyny niepowodzeń szkolnych)
- uczniowie zdolni a problem niepowodzeń szkolnych
- dydaktyczne środki przeciwdziałania niepowodzeniom szkolnym
literatura:
A. Karpińska: Minimalizacja drugoroczności - realia, warunki i szanse. Białystok 1990
A. Karpińska: Drugoroczność. Pedagogiczne wyzwanie dla współczesności, Białystok 1999
Kupisiewicz Cz.: Niepowodzenia dydaktyczne. Przyczyny i niektóre środki zaradcze, Warszawa 1964.
Kupisiewicz Cz.: O zapobieganiu drugoroczności, Warszawa 1974.
14. Osobowość i zawód nauczyciela
- style pracy nauczyciela z uczniami
- wzór osobowy wychowawcy i jego znaczenie dla kształcenia osobowości uczniów
- problemy zawodu nauczycielskiego
- kompetencje współczesnego nauczyciela - między oczekiwaniami a rzeczywistością
literatura:
K. Konarzewski: (red.): Sztuka nauczania, Warszawa 1992
Cz. Kupisiewicz: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 2004
W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 2003
D. B. Gołębniak: Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza - Biegłość - Refleksyjność, Toruń-Poznań 1998
M. Dudzikowa: Pomyśl siebie... Minieseje dla wychowawcy klasy, Gdańsk 2007