Temat 4: Źródła prawa administracyjnego- ich promulgacja (publikacja).
Pojęcie i cechy źródeł prawa administracyjnego.
Prawo administracyjne to zespół norm, które regulują administracyjną działalność państwa, czyli regulują funkcję administracyjną źródeł prawa.
Źródła prawa:
W znaczeniu formalnym
To akty normatywne zawierające w swojej treści zakazy, nakazy, obowiązku lub uprawnienia.
W znaczeniu materialnym
to ogół okoliczności o społecznym, ekonomicznym, politycznym i kulturowym (religijnym) charakterze, których oddziaływanie wpłynęło na treść i formę obowiązującego prawa.
W znaczeniu instytucjonalnym
To instytucje, które prawo tworzą albo sankcją oraz źródła poznania prawa czyli dokumenty a zwłaszcza urzędowe organy publikacyjne, z których można dowiedzieć się o treści prawa.
Cechy źródeł prawa:
Duża ilość
Różnorodność form aktów prawnych
Brak kompleksowej kodyfikacji
Brak jednolitości w sensie wyróżnienia go jako działu
Większość źródeł prawa administracji pochodzi od samej administracji publicznej
Całość prawa miejscowego jest źródłem prawa administracja
Rodzaje źródeł prawa administracyjnego
Podział źródeł prawa administracyjnego
Podział według systematyki konstytucyjnej
Źródła prawa powszechnie obowiązującego
Konstytucja
Ustawy ( rozporządzenia z mocą ustawy)
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
Rozporządzenia
Akty prawa miejscowego
Źródła prawa wewnętrznego
Uchwały Rady Ministrów
Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów
Zarządzenia ministrów
Źródła prawa wewnętrznego według orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
„system prawa wewnętrznego ma - w przeciwieństwie do systemu aktów będących źródłami prawa powszechnie obowiązującego- charakter systemu otawrtego”
Konstytucja
Najważniejszej rangi i specjalnej nazwie akt normatywny zajmujący naczelne miejsce w systemie źródeł prawa
Jest podstawą całego systemu prawnego
Postanowienia konstytucji mają pierwszeństwo przed postanowieniami innych aktów normatywnych a jej przepisy stosuje się bezpośrednio
Znaczenie przepisów Konstytucji dla prawa administracyjnego:
Art. 2 Konstytucji
Art. 7
Art. 10
Szczególne znaczenie dla prawa administracyjnego
Rozdział I
Rozdział II
Rozdział III
Rozdział V
Rozdział VI
Rozdział VII
Rozdział IX
Ustawa
To akt władzy ustawodawczej o charakterze normatywnym zajmujący najważniejsze miejsce w systemie prawa krajowego po konstytucji o nieograniczonym zakresie podmiotowym
Ustawa w demokratycznym państwie prawnym stanowi podstawową formę i środek realizacji zasady suwerennego narodu w systemie przedstawicielskim
Administracja publiczna może być tylko wtedy, gdy jej działanie ma podstawy w obowiązujących ustawach
Rozporządzenie z mocą ustawy
To akt normatywny wydawany przez organ władzy wykonawczej wskazany w konstytucji zastępujący ustawę
Konstytucja w trybie art. 234 daje uprawnienia do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy Prezydentowi RP w czasie stanu wojennego jeżeli Sejm nie może zebrać się na posiedzenie
Wydanie rozporządzenia z mocą ustawy, jest obdarowane szczególnymi dyspozycjami konstytucyjnymi
Umowy międzynarodowe
Umowa międzynarodowa ratyfikowana jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego pod warunkiem opublikowana w Dzienniku Ustaw
Ratyfikacja dokonywana jest przez Prezydenta RP
Pięć kategorii umów międzynarodowych wymaga do ratyfikacji uprzedniej zgody Sejmu wyrażonej w ustawie
Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową
Umowy międzynarodowe wymagające szczególnej ratyfikacji:
Dotyczące pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych
Dotyczące wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w konstytucji
Członkostwa RP w organizacji międzynarodowej
Znacznego obciążenia państwa w ustawie lub w których konstytucja wymaga ustawy
Rozporządzenie
Wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania
Organy uprawnione do wydawania rozporządzenia
Prezydent RP
Rada Ministrów
Minister kierujący działem administracji rządowej
Przewodniczący komitetu, do którego stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Akty prawa miejscowego
To przepis prawny powszechnie obowiązujący na oznaczonej części terytorium państwa wówczas gdy jest wydany przez organy samorządu terytorialnego lun terenowy organ administracji rządowej
Klasyfikacja aktów prawa miejscowego
Akty zawierające statuty
Akty zawierające przepisy wykonawcze wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych
Przepisy porządkowe wydawane na podstawie upoważnień generalnych
Źródła prawa wewnętrznego administracji
Mają charakter wewnętrzny i nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej
Są kierowane do sfery wewnętrznego działania administracji tj. podmiotów podporządkowanych organizacyjnie lub służbowo
Mają kształtować sytuację prawną podległych organów i jednostek organizacyjnych, określać ich zadania i (…)
Źródłami wewnętrznego prawa administracyjnego oprócz aktów wskazanych w Kostytucji w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego mogą być:
Instrukcje
Regulaminy
Wytyczne
Ogólniki
Decyzje itp.
Wydawane przez różnego rodzaju organy administracji
Inne źródła prawa administracyjnego
Akty planowania
Normy techniczne
Zwyczaj
Orzecznictwo
5. Wykładnia prawa administracyjnego
Wykładnia - to typ rozumowania prawniczego jak również rezultat tego rozumowania; zespół czynności i ustalania co do znaczenia sensu normy prawnej
Cel wykładni- ustalenie znaczenia co do jego całości bądź fragmentu, określenia co do jakich fragmentów norma się odnosi
Podstawowe rodzaje wykładni
Wykładnia operatywna- dokonywana w toku procesów stosowania prawa
Teoria deklaratoryjna- celem interpretatora jest odtworzenie sensu przepisów prawa
Wykładnia ma charakter twórczy
Wykładnia twórcza
Wykładnia prawotwórcza
6. Luki i analogia w prawie administracyjnym
Luka w prawie administracyjnym
Luka to „biała plama”, pustka na pewnym odcinku obszaru prawnego; brak regulacji prawnej
Nie każdy brak przepisów należy traktować jako lukę. Wielu dziadzin życia normodawca celowo nie reguluje.
O luce mówimy jedynie wtedy, gdy brakuje normy dla takiego stosunku społecznego, który biorąc po uwagę (…)
Przyczyny wystąpienia luk
Prawo nie nadąża za przemianami
Ustawodawca tworząc przepisy nie jest w stanie przewidzieć (…)
Promulgacja źródeł prawa administracyjnego
Promulgacja czyli ogłaszanie aktów normatywnych.
Rodzaje dzienników urzędowych
Dziennik Ustaw RP „Dz. U.”
Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” „M.P”
Dziennik Urzędowy RP „ Monitor Polski B” M.P.B.
Dzienniki Urzędowe Ministrów kierujących działami administracji rządowej, np. Ministra właściwego do Spraw Wewnętrznych Dz. Urz. MSW
Dzienniki Urzędowe Urzędów centralnych Dz. Urz.+ nazwa organu
Wojewódzkie dzienniki urzędowe
Dzienniki Urzędowe UE
Dziennik ustaw
Dz. U.- najważniejszy polski dziennik urzędowy
Jest to jedyne oficjalne źródło poznania powszechnie obowiązującego prawa w RP
Zakres publikacji w Dz. U.
Konstytucja
Ustawy
Rozporządzenia z mocą ustawy
Rozporządzenia
Teksty jednolite
Umowy międzynarodowe ratyfikowane
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
Uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia Ministra
Akty prawne dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju
Akty prawne dotyczące referendum
Akty prawne dotyczące wyborów do Sejmu i Senatu.