Starożytność wzajemna pomoc.
Średniowiecze władza, instytucje kościelne, zakony.
Św. Franciszek z Asyżu- poświęcenie dla innych
Św. Tomasz z Akwinu- chrześcijańska teoria miłosierdzia „suma teologiczna”- zapisał zasady chrześcijańskiej dobroczynności.
Nowe pojęcia do pomocy społecznej:
Bieda - uznana jako kara za grzechy. Dobry chrześcijanin to chrześcijanin pracowity. Jako zasadę pomocy społecznej przyjęto przymusową opiekę i pracę. M.Luter w apelu do narodu niemieckiego napisał że należy wprowadzić powszechny zakaz żebrania oraz w sposób właściwy zorganizować opiekę nad ubogimi. Społeczność powinna się opiekować swoimi ubogimi poprzez zaprowadzenie swoistej kontroli nad stanem ubóstwa. Miasta: obowiązek rejestrowania swoich ubogich (Luter). Obcy włóczędzy mieli nie korzystać z dobroczynności. Należy wyznaczyć nadzorców, którzy w porozumieniu z proboszczem, radą miasta zajmowali by się udzielaniem miłosierdzia. Zalecenia: wystarczy tak wspierać aby nie umarli z głodu. Inne wspieranie ubogich: kasa ubogich-> gromadzenie drobnych oszczędności uzyskanych z pracy ludzi biednych by pomóc innym w sytuacji krytycznej. Ziemie polskie reformacja nie przezwyciężyła katolickiej doktryny wiary. W obronie katolicyzmu- kontrreformacja (XVI-XVIIw.) uchwały umacniające rolę pomocową kościoła (sobór Trydencki) zwłaszcza w zakresie prowadzenia szpitali. W Polsce - postanowienia o prowadzeniu szpitali, biskupi mieli nadzorować szpitale.
Szczególną rolę dla kształtowania pomocy społecznej odegrał ks. Piotr Skarga. Teoretyk pomocy społecznej, kazania o miłosierdziu, teoria pomocy społecznej, potrzeb pomocowych, klasyfikacja potrzeb, metodyka zaspokojenia.
W czasach przedchrześcijańskich, plemiennych istniały w Polsce formy pracy socjalnej. Pomoc starszym, niepełnosprawnym. Nie ma jednak na to dowodów.
(Chrześcijańskie) Średniowiecze: początek XIIw początki pomocy społecznej. Instytucje kościelne kładły nacisk także na pomoc ludziom zdemoralizowanym. Przestępcy byli więźnie w bardzo srogich warunkach. Gminy chrześcijańskie opiekowały się więźniami.
Organizowanie przytułków, jałmużnictwo. Bieda była stanem błogosławionym, biedak miał zapewnione zbawienie. Dwa rodzaje zakonów: kontemplacyjne, żebracze. Od XIII w bractwa w miastach skupiały życie religijne pełnić funkcje organizacji samopomocowych. Główne zadanie - Organizowanie i finansowanie pochówków najuboższych. Stosunek do ubóstwa wyznaczany był przez doktrynę chrześcijańską-> niesienie pomocy obowiązkiem chrześcijaństwa (cnota miłosierdzia). Żebracy traktowani jako reprezentanci samego Boga.
Zmiany w podejściu do żebractwa, biedy, pomocy społecznej nastąpiły pod wpływem reformacji.
Przyczyny które wywołały zmiany: upadek autorytetów religijnych, kryzys kościoła, zmiany w strukturze społeczeństwa, przekształcenie się feudalizmu. Rozpoczęcie tego nurtu - Marcin Luter.
Pomoc społeczna w średniowieczu: jałmużnictwo-żebractwo, forma bezpośrednia i pośrednia - zakony żebracze.
Szpitale - przytułki dla starców, chorych, unormowanie we wczesnym średniowieczu przez Justyniana Wielkiego. Klasyfikacja szpitalnictwa kościelnego (kodeks Justyniana): dla biednych, chorych, podróżnych, trędowatych, sierot i dzieci porzuconych.
Praca socjalna-> kierunek młody stworzony przez kobiety, które wyrywały się z domu.
Prehistoria w odniesieniu do pracy socjalnej to zjawiska, które dały pod koniec XIX w impulsy do stwarzania pracy socjalnej. Pojęcie praca socjalna liczy sobie 100 lat. Pojęcie to obejmuje planowe, celowe, uzawodowione działania służące pomocy społecznej. Działalność wolontariuszy to nie jest praca socjalna. Działalność zawodowa najpierw zaczęła się wyłaniać w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. W Polsce to pojęcie zaczęło się kształtować w latach 20 XX wieku. Pomoc społeczna/ wzajemna występowała również w prehistorii. Od kiedy człowiek funkcjonuje jako istota społeczna od wtedy ludzie sobie pomagają.
Ks. Piotr Skarga zainicjował zorganizowaną działalności ludzi świeckich na rzecz pomocy społecznej, na rzecz ludzi ubogich. Arcybractwo Miłosierdzia działające do dziś. Zlikwidowane w 1960r. władze PRL odebrały mu cały majątek. W 1989r. ta decyzja została unieważniona, z wynajmu swoich nieruchomości funduje zapomogi dla ubogich. Pomoc na rzecz Romów, osób prawosławnych, wspiera ośrodki pomocy społecznej, harcerstwo, hospicjum w Krakowie, działalność niektórych szpitali, komitety rodzicielskie przy szkołach katolickich. Wypracowano regulaminy, kryteria udzielania pomocy, spis zasad postępowania -> bractwa stanęły się uzawodowić działalność swoich członków -> prapoczątki podejścia zawodowego.
kazanie - definicja miłosierdzia. Pan Bóg wypłaca ludziom miłosiernym, pomaga im żyć w dobrobycie.
kazanie - o rozmaitości nędz ludzkich
Szpitale:
- duchowy - grzesznicy, im w pierwszym rzędzie należy się pomoc, głoszenie słowa, udzielanie sakramentów, należy pomagać kościołowi w kształceniu i utrzymaniu duchownych.
- domowy - bieda, wstydzą się żebrać, o ich nędzy mało kto wie, wdowy, sieroty, bezposażne panny, ludzie dotknięci nieszczęściami losowymi, zrujnowali lichwą, odnajdywanie i wspieranie potrzebujących, udzielanie pożyczek bezprocentowych.
- żebraczy pospolity
Zalążkiem pracy socjalnej był obowiązek przeprowadzenia przez członków bractwa wywiadów z biedakami, żebrakami.
Bractwo św. Łazana - wprowadziło wywiad w działalności swoich czynów -> examen ubogich żebraków -> 13 pytaniowy kwestionariusz. Ustalenie tożsamości i sprawdzenie czy odpowiada ona kryterium udzielania pomocy.
Rozwój świeckiej filantropii:
- antyczna Grecja - mit Prometeusza - Prometeusz stworzył ludzi i pozostawił ich samych sobie, mieli oni biedne życie, Prometeusz chciał im pomóc, zdecydował się wykraść trochę ognia z rydwanu Boga słońca. Ludzie ogrzali się, nauczyli się piec jedzenie. Nazwali czyn Prometeusza filantropią. Mit ten wprowadził do kultury antycznej idee poszanowania człowieka, troskę o człowieka. W czasach nowożytnych filantropia zaczęła być dziełem osób świeckich, w większości była motywowana religijnie. Podstawą pomocy społecznej była chrześcijańska dobroczynność. Wyznawcy protestantyzmu wspierali ubogich przede wszystkim z poczucia odpowiedzialności. Protestanci kojarzyli biedę z karą za grzechy. Katolicy pomaganie biednym drogą do zbawienia. Humaniści europejscy nie oglądając się na rządy i ich politykę próbowali realizować swoją własną politykę w postaci organizowania pomocy społecznej skoro państwo tego nie robiło. Pestalozzi pedagog, który podjął bardzo konkretne działania na rzecz ubogich dzieci. Podjął pracę wychowawcze zakładając internatowe ośrodki wychowawcze -> zapewniały opiekę nauczycieli, uczyły oświeconych wzorów życia, bardziej efektywnych form gospodarki na roli. Miały wychowywać na bardziej zaradnych. Jan Bernard Brazedorf działał w warunkach miast niemieckich, rozwinął ośrodki opiekuńczo-wychowawcze.
W XIX w. szereg innych przedsięwzięć skierowanych do ludzi dorosłych, kierowane założeniami o rożności wszystkich ludzi a także przekonaniem, że człowiek który żyje w lepszych warunkach jest lepszym pracownikiem osiedla przyfabryczne wybudowane dla robotników. Przedsiębiorstwo włókiennicze założone przez Roberta Owena - przy niej wybudował osiedle z wysokimi standardowymi higienicznymi, oprócz mieszkań świetlicę przedszkola, szkoła, sklepy. Fabryka upadła we Francji - Katolicki Ruch Filantropijny realizował nowa idee oddziaływania na poprawę życia robotników.
W różnych religiach są wyznaczane różne postawy wobec biedy. Dawniej bieda była traktowana jako stan błogosławiony. Rozwój filantropii był motywowany potrzebą pomocy i patriotyzmu. 1814r. Towarzystwo Dobroczynności nie było jedynie pod zaborem rosyjskim.
1801 w Warszawie powstało Warszawskie Towarzystwo Przyjaciół Ludzkości - wprowadziło metodę dożywiania ludzi najuboższych. Hrabia Rumford patrząc na miejskich biedaków chciał im pomóc i wymyślił zupę najniższych jakości - gotowana w dużych kotłach, długo trzymała ciepło.
Po 89 Jacek Kuroń został ministrem rozdawał ciepłą zupę na rynku starego miasta.
W 1914r. w Lublinie i Radomiu a później reaktywowały działalność w latach 90. Czartoryscy i Zamoyscy wspierali Towarzystwo Dobroczynności. Ochronki dożywiały dzieci.
1814 Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności ukształtowało się w dwa wydziały, dostarczały potrzeby biologiczne, prowadziło usługi medyczne.
1815 forma bliższego kontraktu za społeczeństwem Warszawy (Biura Opiekuńcze - obszar podlegający danej jednostce policyjnej)
Rozwinęły się 4 wydziały w tym: administracyjny, egzaminacyjny, pomocy domowej.
1826 - komórka organizacyjna do dystrybuowania zupy po mieście
1839-40 - wydział wsparcia prawnego
1891 - kilkanaście wydziałów docierających do różnych warstw ludzi (starców, kalek, lekarski, sierot, kas groszowych, oszczędności)
Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności zastąpiło formy miejskiej pomocy społecznej.
Organizacje dobroczynności w XIX w. w Warszawie:
1814 - Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności
1854 - Towarzystwa Pań Miłosierdzia św. Wincentego Paulo.
1856 - Stowarzyszenie Domu Opiekunek przy gminie ewangelickiej
1860 - Rosyjskie Towarzystwa Dobroczynności
1870 - Biuro Informacyjne o Nędzy Wyjątkowej
1882 - Towarzystwo Kolonii Letnich
1885 - Towarzystwo opieki nad ubogim matkami oraz ich dziećmi
1889 - Ewangelicko - Augsburskie Stowarzyszenie opieki nad dziewicami
1895 - Towarzystwo Przytułków Noclegowych takich herbaciarni oraz domów zarobkowych
1897 - pogotowie ratunkowe
1900 - Prawosławne Towarzystwo Dobroczynności
1900 - Bratnia pomoc dla żydów
1901 - Towarzystwo wspomagania ubogich żydów
1902 - Chrześcijańskie Towarzystwo Ochrony Kobiet
W XIX w rozwijała się działalność filantropijna. Hipolit Warenberg - szkoły techniczne na Woli przy Górczewskiej ufundował dom dla robotników. Pod koniec XIX w zawodowe formy pomocy społecznej w różnych placówkach.
W 1869 powstało w Londynie Towarzystwo Organizacji Dobroczynności. Chciało wprowadzić nową jakość - zwiększenie efektywności pracy filantropijnej, by trafiano do najbardziej potrzebujących osób, które rokują nadzieje że wydostaną się z biedy.
POCZĄTKI PRACY SOCJALNEJ XIX i XX w.
Nurt Towarzystwa Dobroczynności - twórcy Octavia Hill i Charles Loch - rozpoznawanie potrzeb w dzielnicach biedoty metodą odwiedzania. Octavia Hill uważała że można doradzać biedakom, napisała podręcznik dla działaczy. 1877 amerykański pastor Stephen Gurteen założył w Baflo Towarzystwo Dobroczynności i to w nich pracowały później twórczynie pracy socjalnej (Mary Richmond). Towarzystwo Organizacji w Boltimond 1899 Mary Richmond napisała podręcznik o organizacji dobroczynności w Towarzystwie zatrudniono osoby które miały być zamiast wolontariuszy.
Naukowa filantropia wykorzystująca najnowsze zdobycze nauk społecznych. Pomóc miało oddziaływanie na jednostkę.
Ruch Settlementów - idea kryjąca się za tą nazwą zrodziła się w latach 70 i 80 w Londynie. Chciano stworzyć w dzielnicach nędzy siedziby, mogliby zamieszkać tam wolontariusze by znaleźć się bliżej środowisk. Idee wyznawali w settlementach lepiej poznają życie biedoty i będą lepszymi władcami. Samuel Barnet 1873 jako początkujący duchowny kościoła anglikańskiego objął parafię East London. Barnet chciał poprawić sytuację ekonomiczną i poprawić stan moralny. Po 10 latach starali nie osiągnął satysfakcjonujących wyników ale znalazł przyczynę - elity powinny zrozumieć na czym polegały problemy biedoty. Po 1919 powstało w Wielkiej Brytanii 46 settlementy. Barnet ochrzcił swój settlement nazwiskiem współpracownika. Toynbee Hall - obecnie debatuje tam o problemach społecznych. Idea settlementów była podbudowana przekonaniami że środowisko ma wpływ na charakter ludzi i poprawę środowiska, poprawę sytuacji. Oxford zainteresował się i poparł idee Burnetta zachęcając studentów do wzięcia udziału w eksperymencie. Jane Adams otworzyła w Chicago w 1889 placówkę nadając jej nazwę Hull Mouse.
- organizacja przedsięwzięć filantropijnych
- poprawa warunków życia w przemysłowych dzielnicach
- organizacja przedsięwzięć edukacyjnych. Settlement tworzył możliwość podstawowej edukacji przybyszom by zaadaptowali się w nowym środowisku. Placówka oświatowa i badawcza - chcieli badać przyczyny problemów. Z tych dwóch nurtów zrodziła się praca socjalna. W połowie XIX w różne podejścia pomoc biedocie:
- Niemcy Elbernfold urząd wypracował podejście, miasteczko podzielono na rejony, funkcje powierzano mieszkańcom danego rejonu, mieli szukać pracy dla ubogich i osób które mogliby pracować. Zaczęły rozwijać się empiryczne studia nad problemami społecznymi. 1876 w uniwersytecie powstała jednostka badawcza. Johns Hopkins University rozpoczęła się działalność badawcza nad biedą. Zrodziły się idee specjalistycznego kształcenia pracowników filantropijnych. Powstała idea emancypacji - studia medycyny i kierunki pomocy innym. 1893 - pierwszy głos pracowników filantropijnych Anna Dawes. Jej idee pochwyciła Mary Richmond 1898 z jej udziałem szkolono filantropów. Letnia szkoła filantropii. 1904 kurs z 6 tygodniowego wydłużono na roczny „nowojorska szkoła filantropii” bostońska szkoła pracy socjalnej w Chicago wieczorowe kursy. 1962 została przyłączona do uniwersytetu. Simon Potten 1900 w czasie debaty z Richmond nadanie pracownikom socjalnym prawa odbierania dzieci spod opieki rodzicielskiej.
Rola społeczności wyznaniowych w rozwoju pracy socjalnej. Z Anglii i USA napłynęły pierwsze inicjatywy przekształcenia filantropii w zawodową pracę socjalną.
Wspólnoty wyznaniowe - idee przyczyniające się do rozwoju zawodu pracownika socjalnego. Koniec XIX dążenia do zwiększenia efektywności filantropii
Ameryka: grupa wyznaniowa protestancka kwakrzy (Towarzystwo Przyjaciół) założony w XVII wieku. George Fox, William Penn. Szczególna forma kontaktu z Bogiem, z pominięciem zewnętrznych form kultu z pokorą. Drżenie na samą myśl o Bogu. Nie uznawali służby wojskowej, starali się być dobry dla wszystkich. Przez niektórych uważali za twórców pracy socjalnej w USA. Walka z alkoholizmem, humanizacja więźni, edukacja. Trzy religie: protestancka, katolicka, żydowska. W każdej z nich zaistniały coraz bardziej zorganizowane formy czynienia dobra.
Protestantyzm: kościół Metodyków - organizowanie działalności dobroczynnej, już od początku XIX w głównie kobiety. Działaczki -> zorganizowane formy wspierania działalności misyjnej. Misyjne działania przekierunkowały swoje działalności na pomoc biedocie we własnej okolicy. 1850r otwarcie misji w dzielnicy slumsów w Nowym Jorku. Ośrodek życia religijnego ze żłobkiem, czytelnią, pomocą medyczną, łaźnią publiczną, schroniskiem, jadłodajnią.
Praca ratownicza - skierowana na interweniowanie w środowiskach kobiet-prostytutek. Nawracały na dobrą drogę, pomagały finansowo.
Idea profilaktyki - zapobieganie powstaniu zła. Działalność metodystów była ukierunkowana na pozyskiwanie nowych wyznawców tej wiary.
Katolicyzm: służby pomocowe, ukierunkowanie zgodnie z zasadami katolickiego życia rodzinnego. Służby dobroczynne - zasady: nierozerwalność i prokreacyjna funkcja małżeństwa ograniczenia metod regulacji narodzin do abstynencji, odpowiedzialność rodziny za edukację moralną dziecka. Katolicka praca socjalna czerpała założenia z encyklik papieskich Leon XIII. Katolicy - idea państwa opiekuńczego.
Religia żydowska: miała i ma znaczny wpływ na pracę socjalną w USA. W środowiskach żydowskich zaczęły się tworzyć służby charytatywne. Instytucje o charakterze pomocowym jednocześnie nastawione na spajanie nowych społeczności imigracyjnych. Początek XXw zaczęły się zarysowywać tendencje sekularyzacji pracy socjalnej, odcięcie jej od idei religijnych.
Anglia: protestantyzm XIX w główna siła organizująca pomoc społeczną. Praca socjalna chciała oprzeć swoja pomoc na zasadach naukowych i etycznych-> odcinanie od tradycji chrześcijańskiej.
AMERYKAŃSKI WKŁAD W UNAUKOWIENIE I PROFESJONALIZACJĘ PRACY SOCJALNEJ
1937-1939 uczelnie wyższe które prowadziły swoje własne szkoły pracy socjalnej które chcąc legitymizować swoje istnienie musiały prowadzić swoje badania, szkół tych było ok.30 postanowiły zobowiązać się do prowadzenia studiów pracy socjalnej na II stopniu. W Ameryce to uczelnie i środowisko decydują o ilości stopni kształcenia. Pierwszy podręcznik pracy socjalnej powstał poza kręgami naukowymi napisała go Richmond.
Profesjonalizacja określa się do niektórych zawodów. Wg słownika profesja to zawód, fach. W słowniku o zwężonym charakterze profesja to wolny zawód. Profesja polegała na bezpośredniej sprzedaży swoich usług.
Cechy profesji: kształcenie wyższe, wysoki poziom wiedzy, powiązania nabywania i aktualizacji wiedzy z praktyką, posiadanie własnych kodeksów etycznych.
1900r. Simon Patten - social work
Patten - profesor ekonomi, zają się ekonomia biedy, ubogich. Anna DAwes 1893r. na konferencji dobroczynności w Baltimore wygłosiła referat.
Abraham Fletner uważał że praca socjalna nie jest profesją.
ROZWÓJ PRACY SOCJALNEJ W EUROPIE
W krajach europy zachodniej inicjatywy które doprowadziły do rozwoju pracy socjalnej były podobne do inicjatyw z USA. Ale drogi różnią się, nie tylko dlatego że powstały w krajach o różnych kulturach, ale różnią się od USA tym że rozwój pracy socjalnej sterowała strategia podejścia, orientacji na kształtowanie środowiska. W USA dominowało dążenie do adaptacji człowieka do środowiska zewnętrznego. Jeśli klient USA odkrywał w życiu trudności i starał się znaleźć pomoc to dla pracownika socjalnego było jasne że trzeba pomóc klientowi. Jest duża konkurencja i trzeba walczyć. W europie utworzenie drogi do pomocy. W USA środowisko zostaje nie tknięte - klient zmienia się do środowiska. W europie - klient nie radzi sobie ze środowiskiem, środowisko jest zmieniane dla klienta.
Kształcenie zawodowe:
1898r USA szkoła filantropii - kurs 6 tygodniowy
Holandia, Amsterdam 1898r. roczna szkoła - zbuntowani pracownicy uniwersytetu którzy mieli swoje idee na kształcenie na które się nie chciał zgodzić uniwersytet.
W państwach europejskich proces akademizacji był znacznie dłuższy.
WB: Szkoła jednoroczna -> rozwinięte akademie socjalne, pomoc dla ludzi ubogich, pomoc dzieciom i rodzinom, do dziś się nie powiązały z uniwersytetem. W Wielkiej Brytanii szkoły pracy socjalnej w XX w Charles Loch był zwolennikiem wyższego wykształcenia dla pracowników socjalnych: administrowanie, praca z indywidualnym przypadkiem. Te szkoły zapoczątkowały w europie współprace z uniwersytetami w 1912 r. londyńska szkoła prasy socjalnej została przyłączona do London School of Economic - problemy ekonomiczne i społeczne. Krokiem naprzód w 30 latach było wprowadzenie kształcenia do pracy z osobami psychiatrycznymi. Uczelniom angielskim odebrano prawo do nadawania stopnia akademickiego opartego na własnych egzaminach. Dopiero w 2003r przywrócono akademickie kształcenie.
Niemcy: roczny kurs 1899r.; prawdziwa szkoła z rozwiniętym programem 1908- 2 letnia szkoła Salomon szkoła żeńska. Ta szkoła nie przyjmowała mężczyzn, w założeniu Salomon do pracy socjalnej kształcić się powinno tylko kobiety bo one miały ciepło, wrażliwość i troskę do bliźnich. Jednopłciowość kształcenia pracowników socjalnych trwała 20 lat dopiero w 1928r zaczęto przyjmować mężczyzn do szkół. W latach wojny zmniejszony status pracownika socjalnego do stopnia szkolnictwa średniego. 1970r praca socjalna zyskała miejsce w uczelniach wyższych. Praca socjalna zaczęła coraz bardziej kierować się na lewicową stronę przeciwko złu jakie państwo wspiera. W latach 80 praca socjalna zwróciła się do zagadnień indywidualnych, strukturalnych, inni mają więcej a inni mniej. Praca socjalna zaczęto rezygnować z orientacji marksistowskiej.
Austria: praca socjalna początkowo traktowana jako praca dla kobiet. 1912 r Ilse Arlt - pierwsza w Wiedniu szkoła. 1916 rozwija się szkoła, organizacja nowego kursu, 1917 samorząd Wiednia zaczął finansować naukę pracy socjalnej. Tak jak w Niemczech zawód w rękach kobiet, niskopłatny, niski prestiż. Przez hitlerowców pracownicy socjalni przymuszeni byli do tworzenia listy ludzi niepełnosprawnych.
Szwecja: 1920r I szkoła w Sztokholmie . rozwój akademicki 1977r. - 6 szwedzkich szkół włączonych do systemu akademickiego.1921r - coroczny kurs pracowników socjalnych chętnych 20 osób, pod koniec lat 30 popularność wzrosła do 30 kandydatów, później otworzono na akademiach, 1964r. szkoły pracy socjalnej dostały status wyższych uczelni, te uczelnie miały prawo prowadzić 7-semestalny standardowy program. 1977r. 6 najlepszych szkół włączone do uniwersytetu, stopnie dyscypliny.
Francja: Paryż 1928r konferencja pracy socjalnej ok. 3000 uczestników z 42 krajów
W 1928r istniało 46 szkół w 10 krajach; 1937 - 179 szkół- 32 kraje; 90te lata 1700 szkół w 100 krajach.
PRACA SOCJALNA NA INNYCH KONTYNENTACH:
W Ameryce Południowej: pierwszy kraj - Chile, równolegle z Ameryką Północną i Europą/ 1925 pierwsze szkoły pracy socjalnej nauczyciele z Belgii. 1929 szkoła pod patronatem niemieckiej profesor. Działalność na rzecz ulepszenia środowiska.
Meksyk
Afryka: zaczęło się w RPA państwie segregacji społecznej, budowie programu dla białej ludności. Do lat 60 praca socjalna opierała się na wzorach z państw kolonizatorskich.
Azja: Chiny - lata 20. Japonia