ściąga ps, psychologia, Psychologia społeczna


PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

Psyche- dusza, Logos- umysł, nauka o duszy.

Nauka społ. Bad. procesy myślowe, badawcze, emocjonalne oraz procesy motywacyjne jak również zachowania ludzkie.

Psychologia społ. to naukowe badanie sposobu, w jaki rzeczywista bądź wyobrażona obecność innych ludzi wpływa na ludzkie myślenie, odczuwanie i zachowania.

Dla P.S. ważniejsze jest zrozumienie w jaki sposób ludzie konstruują (spostrzegają, interpretują) rzeczywistość niż obiektywny stan rzeczy.

Z = f ( S x O )

Z-zachowanie ludzkie jest funkcją dwóch czynników :

S- sytuacje ( czynnik zewnętrzny) i

O- osobowość ( czynnik wewnętrzny)

I okres w historii PS (przed naukowy trwał do poł. XIX w. Rozważania od Arystotelesa i Platona szukanie związków pomiędzy ustrojem a osobowością władcy (redukcjonizm).

II okres od momentu założenia w 1879 przez Wilhelma Wundta w Lipsku Laboratorium psychologicznego. -obserwacji i doświadczeń empirycznych.

1] G. Le Bon -„ Psych. tłumów” opisuje zachowania ludzi w tłumie, zwraca uwagę na zjawisko sugestywności, utratę indywidualności. Jednostki w tłumie są b. podatne na zmiany jakby się nawzajem zarażali, wprowadza pojęcia dusza tłumu, (dusza narodu)- jako zespołów cech wspólnych.

2] G. Tarde- potwierdza obserwacje Le Bona wprowadza pojęcie imitacji w zach. tłumu.

Ten okres w rozwoju psych. cechuje gromadzenie danych empirycznych, kończy się wraz z IWŚ

III od 1903r do dziś - okres naukowy. Psych już zorientowana empirycznie na dośw, rozwija się w USA i wiąże się z orientacją pragmatyczną - am wersja PS. W Polsce zintensyfikowany rozwój PS nastąpił po 1998r.

1] W. Mc Dougall- psych am-„Wprowadzenie do psych”, jest autorem modelu psych psych społ. Szczególne znaczenie przypisuje czynnikom O -osobowościowym, podkreśla wpływ instynktów na zach ludzkie (darwinizm społ) instynkty te to: ucieczki, odrzucenia, ciekawości, walki, samoutwierdzenia, macierzyństwa, seksualny, stadny, tworzenia, zabawy, naśladownictwa, sugestii, sympatii, śmiechu itd.

2] E. Ross-„ Socjal Psychology” jest autorem modelu socjologicznego PS. Szczególne znaczenie w motywacjach zach ludzkich przypisuje czynnikom S- sytuacyjnym. W modelu tym PS bada procesy i zjawiska psych występujące w życiu społ, bada i opisuje nastroje społ w aspektach psych jak stereotypy społeczne, moda. „LUDZIE BYWAJĄ UCZCIWI ”

3] F i M Sherif - bezpośrednie sytuacje społeczne gdy:

  1. -ludzie występują wobec siebie jako indyw. jednostki, z indywidualnymi cechami,

  2. - ludzie występują wobec siebie jako członkowie małej grupy społecznej,

  3. - ludzie występują wobec siebie jako członkowie zbiorowości (kibice, kinomani itp)

  4. - ludzie występują wobec siebie jako członk. instytucji, organizacji społecznej,

  5. - ludzie występują wobec siebie jako członk. społeczności (wiekowej, zawodowej, narodowej.)

Uczestnictwo w pośrednich sytuacjach społecznych to korzystanie z materialnych i niematerialnych elementów kultury. Elementy kultury niematerialnej to obyczaj, prawo, religia.

prof. St. Mika - Psychologia społeczna bada procesy psychologiczne i zachowania się ludzi znajdujących się w sytuacjach społecznych.

Psychologia społ. a mądrość ludowa i filozofia.

Ludzie od zarania dziejów obserwowali prawidłowości w zach ludzi wynikających z życia społ i próbowali je zrozumieć i zdef. Jednak próby te bez naukowych metod analizy i eksperymentalnych uogólnień są najczęściej jednostronne i przeczą sobie nawzajem.

Psychologia społ. a inne nauki społeczne. Wszystkie nauki społ. jak socjologia, ekonomia, nauki polit. zajmują się wpływem czynników społ na ludzkie zach, różnią się tylko tym, że analizują te same zjawiska na różnych poz. PS jako część psych koncentruje swoje zainteresowania na jedn, jako części składowej społ, ze szczególnym naciskiem na psych procesy zachodzące w jej umyśle.

Socjologia zajmuje się zachowaniami ludzi w skali makro, na poziomie klasy społ., struktura społ., instytucje społ. Ponieważ te grupy społ. tworzą konkretni ludzie więc obszary zainteresowań tych dwóch dyscyplin nakładają się na siebie. Celem P.S jest określenie uniwersalnych, właściwości natury ludzkiej, które powodują, że każdy człowiek jest podatny na wpływ społeczny.

Psychologia ogólna (psych. osobowości) bada zachowania i motywy działania jednostki ze szczególnym zainteresowaniem różnicami indywidualnymi czyli składnikami osobowości, które różnią poszczególnych ludzi, opisuje zachowania człowieka jako homo sapiens.

Psych. społeczna modyfikuje prawa z psych. ogólnej wprowadzając czynnik społeczno-kulturowy.

Antropologia bada zachowania i motywy działania w aspekcie warunków kulturowych.

Pedagogika - korzysta z dorobku psychologii społecznej w praktyce.

Podstawowy błąd atrybucji -wg Lee Ross'a to odruchowa tendencja do wyjaśniania własnych zachowań i zachowań innych wyłącznie w terminach cech osobowościowych (wew.) przy niedocenianiu lub całkowitym pominięciu czynników sytuacyjnych (zewn.). (nieuprzejma kelnerka)

Behawioryzm - szkoła w psychologii ameryk. na początku XX w. uwypuklająca znaczenie obiektywnych właściwości sytuacji społ. Badania na zwierzętach pokazały, że proces nauki zachodzi dzięki w z m o c n i e n i u, czyli na skojarzeniu pozytywnych i negatywnych zdarzeń zachodzących w środowisku w związku z określonymi zach. Koncentrowali swoje bad na obiektywnych cechach sys „nagradzających” lub „karzących” za konkretne sposoby zach. Nie doceniali poznanie, myślenie, odczuwanie jako ich zdaniem zbyt słabe, osadzone w umyśle i dające się zobiektywizować.

Psychologia postaci - szkoła psych wywodząca się ze środowiska niem żydów, którzy w latach 30 wyemigrowali do USA. ( K. Koffke, W. Kohler, M. Wertheimer, K. Lewin).- podkreśla konieczność badania sub sposobu w jaki dany obiekt( Gestalt) pojawia się w umyśle ludzkim zamiast koncentrowania głównej uwagi na jego obiektywnych cechach fiz. Dla motywów podejmowanych zach ważniejsze jest jak obserwowane zjawisko odbierane jest przez danego człowieka niż to jakie ono jest obiektywnie. K. Lewin jako 1 odkrył konieczność przyjęcia perspektywy patrzenia tych, którzy znajdują się w danej sytuacji społ, by poznać w jaki sposób konstruują oni swój obraz środowiska społ.

Konstrukty - podstawowe motywy ludzkie. Jesteśmy org złożonymi, w każdej chwili niezliczone liczby krzyżujących się motywów wpływają na nasze myślenie i zachowanie.

W psychologii społ 2 grupy motywów są szczególnie ważne:

1] - Motywy związane z samooceną - takie usprawiedliwienie swoich myśli i działań, by mieć o sobie dobre mniemanie. Mając wybór pomiędzy zniekształceniem obrazu świata a odzwierciedleniem świata adekwatnie, ludzie często wybierają tę 1opcję. w celu przestawienia się w jak najlepszym świetle, skłonni są interpretować fakty w sposób usprawiedliwiający swoje wcześniejsze postępowanie nawet jeśli obiektywnie nie są one dla nich korzystne.Rytuały inicjacyjne - Cierpienie a samousprawiedliwienie.

2] - Motywy związane z poznawaniem społ- potrzeba bycia adekwatnym. ludzie aby osiągnąć swoje cele, podejmując działania, usiłują widzieć świat, tak adekwatnie jak to jest tylko możliwe ponieważ pozwala to im lepiej zrozumieć, przewidzieć i wykorzystać swoje społ otoczenie. Oczekiwania dotyczące świata społ. wpływają również na to, jak go spostrzegamy.-samospełniające się proroctwo.

Konieczność zasto naukowych metod bad w PS - obserwacje filozofów, pisarzy, wszelkich krytyków życia społ obarczone są oceną indywidualną twórcy... teorii nie dają się przełożyć na doświadczenia innego człowieka.

Mądrość ludowa mogłaby być bardziej godnym zaufania źródłem teorii społ, oparta na gromadzonych przez lata obserwacjach wielu ludzi. Ale nie mają wartości naukowej ponieważ bardzo często są sprzeczne ze sobą .

PS jest nauką empiryczną, celem jej jest naukowe wyjaśnienie motywów i zachowań ludzi pod wpływem sytuacji społ W tym celu wykorzystuje 3 typy metod badawczych, które pomagają odpowiedzieć na pytania dotyczące zachowań społecznych.

1] - Obserwacja- celem jej jest opisanie zachowań :

2] - Korelacja- Celem jest, bez ustalania związków przyczynowo-skutkowych, oszacowanie relacji pomiędzy zmiennym. Polega na badaniu 2, lub więcej zmiennych i określeniu czy i w jakim sensie są one ze sobą związane. Przede wszystkim należy określić w jakim stopniu można przewidzieć wartość jednej zmiennej na podst znajomości wartości 2zmiennej. Np.zachowań agresywnych a TV, wagi do wzrostu w danej grupie, wpływy stresu na wyniki nauczania.

Korelacja dodatnia (pozytywna) -wzrostowi wart 1 zmiennej towarzyszy wzrost wartości 2 zmiennej.

Wartość korelacji = +1 oznacza całkowicie wprost proporcjonalność zależności zmiennych.

Korelacja ujemna (negatywna)-wzrostowi wartości 1 zmiennej towarzyszy zmniejszanie się wartości 2zmiennej.

Wartość korelacji = -1 oznacza całkowicie odwrotną proporcjonalność zależności zmiennych.

Wartość korelacji = 0 oznacza że dwie zmienne nie są ze sobą skorelowane, czyli nie zależą od siebie nawzajem.

Warunki skuteczności metod pomiarowych:

- reprezentatywność grupy badanej ( próby),

Korelacyjne metody badawcze pozwalają określić czy i ewentualnie w jakim zakresie występowanie zjawiska X jest powiązane z występującym jednocześnie zjawiskiem Y, jednak nie upoważniają nas do wyciągania wniosków, co tego, które zjawisko jest przyczyną a które skutkiem.

Korelacja nie implikuje przyczynowości, (Jak rozpętałem II wojnę światową.)

3] -Eksperyment- celem metod eksperymentalnych jest odpowiedź na pyt o przyczyny. Poprzez badanie związków przyczynowo-skutkowych ustala się czy zmienna X (niezależna) ma wpływ (jest przyczyną) zmiany drugiej zmiennej Y (zależnej).

Np. X= inteligencja (wyniki testów IQ), Y= wynik w nauce (oceny).

X= liczba świadków, obserwatorów, Y= prawdopodobieństwo udzielenia pomocy.

Zmienna niezależna -ta którą badacz zmienia lub różnicuje, aby stwierdzić czy ma ona, zgodnie z jego wcześniejszym założeniem, wpływ na inną zmienną.

Zmienna zależna - badacz mierzy , by potwierdzić lub zaprzeczyć postawionej wcześnie hipotezie o wpływie na nią zmiennej niezależnej.

Trafność wew eksperymentu- badacz ma pewność, iż tylko zmienna niezal ma wpływ na zmienną zal. kontrolowanie zmiennych ubocznych, eliminowanie ich wpływu oraz losowy przydział wszystkim badanym różnych warunków eksperymentu).

1- Losowe przydzielanie do sytuacji- wszyscy badani mają taką samą szansę na przydzielenie do danej sytuacji w eksperymencie. Różnice w osobowości uczestników albo ich wcześniejsze doświadczenia są w miarę równomiernie rozłożone na wszystkie sytuacje.

2- Poziom ufności (liczba p)- określająca statystycznie prawdopodobieństwo, że wyniki eksperymentu są dziełem przypadku a nie efektem działania zmiennej(ch) niezależnej(nych).

Wynik eksperymentu uznajemy za istotny gdy p< 0,05.

Eksperymenty laboratoryjne cechuje większa trafność wewn, łatwiej kontrolować zmienne uboczne, zmniejsza to jednak trafność zew

Eksperymenty w warunkach naturalnych urealniają sytuację ale mogą powodować trudność z kontrolą nad zmiennymi ubocznymi.


Trafność zeweksperymentu - wyniki badań mogą być generalizowane na:

a)-inne sytuacje i b)- innych ludzi.

  1. -realizm sytuacyjny stopień w jakim syt wykorzystane w eksperymencie spotykane są w życiu codziennym,

-realizm psychologicznystopień w jakim badane w eksperymencie procesy psych podobne są do procesów pojawiających się w życiu codziennym.

  1. -generalizacja na innych ludzi. Wyniki eksperymentu powinno odnosić się do grupy, pop reprezentowanej w eksperymencie. Niektóre zach społ badane w eksperymentach psychologicznych badacze uznają za fundamentalne, wspólne dla ludzi niezależne od warunków, geograficznych, kulturowych, itp. Jednak by udowodnić prawdziwość takich twierdzeń należałoby potwierdzić je empirycznie na wszystkich możliwych populacjach ludzi uzyskując zadowalającą powtarzalność.

Warunki generalizacji wyników :

Powtarzalność - jest ostatecznym sprawdzeniem trafności zewnętrznej.wielokrotnym powtarzaniu eksperymentu z udziałem innych osób lub z wykorzystaniem innych sytuacji.

Badania podstawowe - prowadzone dla samego poznania i zrozumienia zachowań społecznych.

Badania stosowane - prowadzone w celu rozwiązania konkretnych zagadnień mających duże znaczenie dla życia społecznego np. złagodzenie rasizmu, przyczyny agresywnych zachowań itp.

Artefakty- błędy badawcze,

Maskowanie - wprowadzanie w błąd uczestników eksperymentu lub zatajenie prawdziwego celu badań

Sesja wyjaśniająca - wyjawienie uczestnikom badań po zakończeniu eksperymentu jego celu i dokładne wyjaśnienie wszystkich pozostałych elementów maskowanych.

Eksperyment Lippita i Whitte nad stylami sprawowania władzy.


Jako zmienne niezależne:

styl autokratyczny,

styl demokratyczny,

styl liberalny,

Jako zmienne zależne:.

produktywność,

stosunki interpersonalne,


Eksperyment na klasach szkolnych nie spełnia warunków losowego doboru członków grup badanych jako próby.

Motywy- to stany wew które pobudzają, warunkują i ukierunkowują działania społeczne.

Motywy biologiczne- są wspólne wszystkim istotom, są wrodzone. Głód, potrzeba uczucia, itp.

Stymulacja neurofizjologiczna polega na tym, że wskaźniki fizjologiczne związane z niezaspokojeniem jakiejś potrzeby sygnalizowane są do mózgu i powodują reakcje w postaci zachowań.

Zespół motywów społecznych - to motywy wzbudzane i zaspokajane społ przez czynniki psych i społ, są wynikiem uczenia się:

MOTYWACJA SPRAWSTWA.- wywieranie wpływów, podmiotowość.

R. White.- Motywacja kompetencji to dążenie do posiadania kompetencji czyli możliwości wpływu na otoczenie. Zdobyte kompetencje są źródłem gratyfikacji:

-gratyfikacja wewnętrzna- zadowolenie, satysfakcja, duma,

-gratyfikacja zewnętrzna - zapłata materialna, nagroda np. finansowa, pozycja w grupie.

A. Bandura (1977) - Oczekiwanie skuteczności własnego działania jest przekonaniem jednostki, że potrafi ona wykonać czynności niezbędne do uzyskania pożądanego wyniku.

R. de Charmes (1968)- Koncepcja „Pana” i „Pionka”

Pan” jest przeświadczony, że zachowanie jego jest zdeterminowane przez jego osobiste decyzje. pragnie być sprawcą i optymistycznie wierzy, że wpływa na otoczenie i decyduje o swojej przeszłości.

Pionek” sądzi, że jego zach zdeterminowane są przez siły zew takie jak los, przypadek, inni ludzie, Bóg lub interakcje tych czynników. brakiem poczucia kontroli, niską motywacją osiągnięć, brakiem optymizmu i zaufania do własnych możliwości.

Wg tej koncepcji:

Julian Rotter - Człowiek zaspokaja swoje potrzeby poprzez zachowania o charakterze instrumentalnym. Wzmocnienia występujące po określonym zachowaniu zwiększają oczekiwania, że w przyszłości sytuacja się powtórzy, to znaczy, że ta sama reakcja spowoduje otrzymanie tego samego wzmocnienia.

Potrzeba

Osiągnięć

Zachowanie instrumentalne (nauka)

Wzmocnienie

(dobre oceny)

Oczekiwania nagrody

W przypadku

Dalszych zachowań

Poczucie wewnętrznej lokalizacji kontroli wzmocnień - jeżeli człowiek sądzi, że uzyskanie wzmocnień jest spowodowane jego działaniami.

Poczucie zewnętrznej lokalizacji kontroli wzmocnień - jeżeli człowiek sądzi, że uzyskiwane wzmocnienia są spowodowane czynnikami nie zależnymi od niego.

Wg Rottera poczucie wewnętrznej kontroli wzmocnień jest cechą osobowości wyuczoną.

Czynniki kształtujące poczucie kontroli wzmocnień:

Czynniki wpływające na zmianę poczucia lokalizacji wzmocnień:

Związek poczucia lokalizacji kontroli wzmocnień a zachowania polityczne:

-Osoby o wewn. poczuciu kontroli wzmocnień są bardziej odporne na presję grupy, manipulację, trudniej zmieniają postawę społeczną, a jeżeli już to pod wpływem merytorycznych argumentów.

-Osoby o zewn. poczuciu kontroli wzmocnień odwrotnie, często zmieniają zdanie pod wpływem konkretnych osób.

Awersyjne reakcje emocjonalne w warunkach obligacji podmiotu do wywierania wpływu:

1.] Burgen, Brown, Allen- eksperyment ze studentami- ankieta z kwestionariuszami do dokończenia, uczestnicy objawiają awersję do tworzenia pytań ankietowych. Niechęć do wywierania wpływu (sprawstwa) w wyniku obawy przed odpowiedzialnością.

2.] Brady eksperyment z małpami zamkniętymi w klatce z podłogą pod napięciem. Zamontowano drążek umożliwiający wyłączenie prądu na niewielkiej powierzchni, ale korzystać z niego mogła tylko jedna małpa kosztem drugiej. Małpa (sprawcza) przy drążku zmarła wcześniej pod wpływem stresu wywołanego poczuciem odpowiedzialności za cierpienie drugiej małpy.

Choroby psychosomatyczne (nadciśnienie, owrzodzenia wewn, wiencówka, to choroby kierowników, ludzi podejmujących decyzje) „Bycie panem skraca życie.”

Unikanie osobistego zaangażowania w zdarzenia losowe.

E. Lange - Iluzja wpływu (kontroli) - mylne przekonanie co do możliwości wpływu na zdarzenia na, które nie można mieć wpływu. Osobiście wyciągający los mają przekonanie, że zwiększa to ich szanse na wygraną w loterii.

Gromski i Doliński na egzaminie studenci wchodzą parami, jeden z nich ma wylosować pytania dla siebie i dla kolegi. ¾ studentów odmówiło mając iluzję kontroli, chociaż nie mieli wpływu na to jakie pytania przygotowano ani nie wiedzieli jak kolega jest przygotowany.

Decyzja o rezygnacji z kontroli osobistej i zachowania zmierzające do ograniczenia swojego wpływu na zdarzenia.

Berger eksperyment polegał na tym, ze pacjent mógł sam sobie pobrać krew. 75% wolało by zrobił to ktoś inny (pielęgniarka)- rezygnacja z własnej podmiotowości.

(wybór pomiędzy samodzielnym nakłuwaniu własnego palca lub zlecenie tego fachowcowi)

S. Folkman -Czy upodmiotowienie pacjenta przyspiesza proces leczenia ? Nie, ponieważ zaangażowanie pacjenta w procesie terapii nie zawsze jest korzystne, leczenie wymaga wiary w skuteczność podjętych metod i zaufania do fachowości personelu medycznego.

RACJONALIZACJA E. Fromm- „Ucieczka od wolności” - usprawiedliwienie uczestnictwa, mimo braku całkowitej akceptacji dla sytuacji.(faszyzm w Niemczech).

Konformizm to zachowanie spowodowane rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony innej osoby lub grupy.

Konformizm to dostosowanie swojego zachowania i sposobu myślenia człowieka do grupy, nie zależnie czy to dopasowanie ma charakter negatywny czy pozytywny.

Konformizm to uległość i podporządkowanie dla uzyskania osobistych korzyści, przy rezygnacji z wartości osobistych.

S. Asch. - 33% osób dostosowało swoją odpowiedź do odpowiedzi grupy prowokatorów, mimo oczywistego nieakceptowania poprawności tej odpowiedzi. ( X=B)