Mieszane zakażenia

Liszajec zakaźny

Są to powierzchowne wykwity pęcherzowo-ropne zasychające w miodowo-żółte strupy i ustępujące bez pozostawienia wykwitu.

Czynniki etiopatogenetyczne

Najczęściej jest to zakażenie mieszane (przeszło 70% przypadków), tylko ok. 8% jest to zakażenie gronkowcowe, a w ok. 21% paciorkowcowe. Paciorkowcowe są najczęściej stwierdzane w zmianach wczesnych i utrzymują się dłużej w zakażeniach mieszanych, przy czym typ wyhodowanych paciorkowców z tych samych wykwitów chorobowych nie ulega na ogół zmianie, natomiast gronkowce wykazują dużą zmienność.

Rodzaj flory bakteryjnej warunkuje zakaźność, a więc ma znaczenie epidemiologiczne. Zakażenie jest zwykle zewnątrzpochodne, przez bezpośredni kontakt lub poprzez przedmioty, bądź wewnątrzpochodne z błon śluzowych jamy nosowo-gardłowej. Zakaźność jest bardzo znaczna, zwłaszcza w środowiskach dziecięcych.

Objawy i przebieg

Wykwitem pierwotnym jest pęcherz o bardzo wiotkiej pokrywie, która szybko ulega przerwaniu, tak że w obrazie chorobowym dominują miękkie strupy barwy miodu. Infekcja może rozwijać się wtórnie w obrębie ognisk chorób skóry przebiegających ze świądem. Mówimy wtedy, że jest to zliszajowacenie (impetigisatio). Nowe wykwity powstają w wyniku samozaszczepienia. Choroba rozpoczyna się nagle, trwa kilka-, kilka-naście dni. Nie towarzyszą im zmiany ogólne ani podmiotowe.

Umiejscowienie

Najczęstsze części odsłonięte, szczególnie twarz w otoczeniu jamy ustnej i nosa. Nowe wykwity pojawiają się w otoczeniu już istniejących, przez samowszczepianie.

Badania diagnostyczne

Rozpoznanie ustala się na podstawie obrazu klinicznego. Jeżeli zakażenie szerzy się w konkretnym środowisku, to należy wykonać badania bakteriologiczne.

Różnicowanie

liszajec zwykły wymaga różnicowania ze:

-zliszajowaceniem, które stanowi powikłanie rozmaitych zmian chorobowych, głównie wysiękowych i swędzących (wyprysk, świerzbiączka, świerzb itd.)

-zajady wymagają rozróżnienia od zakażeń drożdżakowych i sączących grudek kliniwych w kątach ust.

Leczenie

W większości przypadków stosuje się leczenie miejscowe-aerozole lub maści z antybiotykami (neomycyna, mupirocyna) lub środkami odkażającymi ( chlorheksydyna, wioform). Obecnie zaleca się stosowanie preparatów zawierających kwas fusydowy, który działa na większość szczepów gronkowców. Gdy choroba dotyczy większych grup, może być rozważane leczenie ogólne antybiotykami (makroidy, penicyliny półsyntetyczne).

Odmiany kliniczne

liszajec suchy (impetigo sicca), tzw. streptodermia ( pityriasis alba) charakteryzuje się:

-złuszczaniem na podłożu stanu zapalnego

-częstym umiejscowieniem na twarzy

-częstym występowaniem wykwitów obrączkowatych

zajady ( angulus infectiosus) cechują się:

-popękaniami w kątach ust

-przewlekłym przebiegiem

Niesztowica

Jest to głębsze zakażenie skóry, w którym po pęknięciu ropnych pęchcerzy powstają owrzodzenia.

Epidemiologia

Niesztowice częściej występują u ludzi dorosłych, zwłaszcza u osób ze zmniejszoną odpornością i nieprzestrzegających zasad higieny.

Etiopatogeneza

Jest to zakażenie paciorkowcowo-gronkowcowe, rozwijające się najczęściej po urazach (np. ukłucia owadów).

Obraz kliniczny i przebieg

Są to pęcherze o wiotkiej pokrywie, w dnie, których rozwijają się owrzodzenia, a wydzielina zasycha w grube, uwarstwione strupy. Zmiany występują głównie na kończynach, lecz mogą pojawiać się również w innych okolicach ciała. Szerzą się drogą samozaszczepienia. Choroba trwa kilka tygodni. Po wygojeniu zmian pozostają przebarwione blizny.

Badania diagnostyczne

Rozpoznanie ustala się na podstawie wyników badań bakteriologicznych.

Leczenie

Antybiotyki stosuje się zgodnie z wynikiem posiewu. Konieczne jest poszukiwanie czynników uposabiających i ich eliminacja. Miejscowo: aerozole lub maści z antybiotykami lub środkami odkażającymi.

Różnicowanie

czyrak różni się:

-czopem martwiczym

-bolesnością

-szybszym przebiegiem bez tworzenia owrzodzeń

owrzodzenie podudzia różni się:

-występowaniem z reguły na podłożu zmian troficznych (np. żylakowych)

-znacznie bardziej przewlekłym przebiegiem

-nie jest poprzedzone ropnym pęcherzem

niesztowica kiłowa różni się:

-naciekiem podstawy

-towarzyszącymi innymi objawami kiłowymi

-dodatnimi odczynami serologicznymi.

Piodermia zgorzelinowa

Są to martwicze zmiany skórne o niejasnej etiologii, które nie mają żadnego związku z zakażeniem bakteryjnym.

Epidemiologia

Piodermia jest rzadko występującym schorzeniem u chorych leczonych z powodu różnych chorób ogólnoustrojowych. Najczęściej (40% przypadków) współistnieje z IBD, lub chorobą Crohna. Ponadto może towarzyszyć monoklonalnym gammopatiom, częściej IgA,szpiczakowi mnogiemu oraz chorobom autoimmunologicznym (reumaoidalne zapalenie stawów, zapalenie tarczycy, autoimmunologiczne zapalenie wątroby).

Etiopatogeneza

Etiologia i patogeneza choroby są nie znane. Przypuszcza się, że mechanizm powstawania PG jest związany ze zmianami naczyniowymi. U chorych stwierdza się różne odchylenia immunologiczne, dotyczące m.in. czynności granulocytów (fagocytozy), które jednak nie wydają się odgrywać roli w patogenezie choroby.

Bardzo charakterystyczne jest zjawisko patergii-powstawanie zmian nawet po niewielkim urazie.

Obraz kliniczny i przebieg

Wykwitem pierwotnym jest pęcherz lub krosta, która bardzo szybko przekształca się w owrzodzenie, szerzące się w sposób gwałtowny. Jest ono dość głębokie i ma wałowate, podminowane brzegi. Umiejscowienie zmian jest rozmaite. W niektórych przypadkach zmiany rozwijają się wokół blizn pooperacyjnych.

Przebieg jest przewlekły i zależy od choroby podstawowej, której towarzyszy piodermia zgorzelinowa.

Badania diagnostyczne

Konieczne jest poszukiwanie choroby współistniejącej z piodermią zgorzelinową.

Różnicowanie

Wprawdzie obraz kliniczny jest bardzo charakterystyczny, jednak należy wykluczyć infekcje bakteryjne i grzybicze oraz owrzodzenia na innym tle.

Leczenie

Wydaje się, że najlepszą metodą terapii jest leczenie skojarzone sulfonami z kortykosteroidami. Korzystnie działa również cyklosporyna. Podstawowe znaczenie ma poprawa współistniejącej choroby ustrojowej.

Leczenie miejscowe ma znaczenie pomocnicze. Stosuje się środki odkażające, aby zapobiec wtórnym infekcjom. Należy pamiętać, że każdy nawet najmniejszy uraz (np. po zastrzykach) może wywołać zmiany. W przypadkach, w których rozwinęła się PG przyrana, nie należy leczyć operacyjnie jej ognisk, ponieważ każda interwencja chirurgiczna kończy się zwykle powstaniem nowych zmian.

Chorzy z podejrzeniem lub rozpoznaniem tej choroby powinni być konsultowani przez specjalistę dermatologa lub hospitalizowani na oddziałach dermatologicznych.

---