Szata roślinna.
Prawna wykładnię pojęcia zieleni miejskiej zawiera ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska ; „Przez zieleń miejską”;
Najważniejsze funkcje, które spełnia:
-ekologiczną: modyfikacja i regulacja warunków ekologicznych miast,
-estetyczną: kształtowanie warunków estetycznych w środowisku miejskim,
-społeczną, dydaktyczną, wychowawczą: kształtowanie warunków psychologicznych osiedli i miast.
Typy terenów zieleni w mieście:
Parki ( w tym parki leśne)
Lasy komunalne
Zieleńce
Ogrody
Zieleń cmentarna
Zieleń szlaków komunalnych
Zieleń ochronna
Pnącza
Zieleń na dachach
Pola uprawne
Łąki
Pastwiska
Sady
?
1. PARKI MIEJSKIE są podstawowymi jednostkami zieleni wypoczynkowej w mieście. Roślinność jest w nich ukształtowana w kompozycje drzew i krzewów kwietników. Obszar parku przecinają ciągi spacerowe, które w mniejszych parkach nie powinny przekraczać 15-20% powierzchni, a większych 8-15%.
Prawidłowa struktura zieleni w parku miejskim powinna być następująca:
powierzchnia zadrzewiona 20-30%
powierzchnia zakrzewiona 10-15%
powierzchnia trawiasta 69,5-54%
powierzchnia kwiatowa 0,5-1% terenu parku
PARKI LEŚNE są typem zielni na wpół naturalnej zaadoptowanej do celów użytkowych, głównie w wyniku wprowadzenie urządzeń technicznych, ułatwiających korzystanie z walorów przyrodniczych, np. dla wypoczynku.
8. PNĄCZA spełniają funkcje estetyczne, sanitarno-klimatyczne, tłumią hałas, izolują termicznie budynek, chronią ściany przed deszczem i nagrzaniem w wyniku ich zacienienia oraz akumulowania i oddawania do powietrza ciepła słonecznego.
9. ZIELEŃ NA DACHACH stanowią zadarnienia oraz zieleń niska, spełniająca wiele różnych funkcji.
10. POLA UPRAWNE - roślinność towarzysząca człowiekowi jest określona jako synatropijna i ona głównie zajmuje powierzchnie pól uprawnych. Na polach występują jednogatunkowe skupienia roślin uprawnych- głównie zbóż, okopowych, warzyw, przemysłowych itp.
ŁĄKI są jedynym z rodzajów użytków zielonych. Są to tereny trwałe, zajęte przez florystycznie bogate, wielogatunkowe zbiorowiska roślin, głównie wieloletnie. Występują tu rośliny w postaci traw, ziół i roślin motylkowych.
FUNKCJE SZATY ROŚLINNEJ:
Spełnia ona funkcje ekologiczne, techniczne i estetyczne.
Ekologiczne:
doskonalenie składu gazowego atmosfery
Pochłanianie CO2 i wydzielanie tlenu.
Jeden hektar zwartej roślinności pochłania w procesie fotosyntezy około 5 ton CO2 rocznie.
Jeden hektar trawnika uwalnia w ciągu roku do atmosfery 5000 m3 tlenu.
W ciągu jednego sezonu weg. 1 m3 liści drzew wytwarza ilość tlenu (w kg):
kruszyna 0,33
lipa 0,55
buk 0,59
leszczyna 0,53
klon 0,62
sosna 0,81
dąb szypułkowy 0,85
osika 1,0
bez lilak 1,10
Najniższą produkcją tlenu odznacza się zieleń wysoka.
W skutek ograniczonych możliwości zwiększenia powierzchni zielonej na terenie miast, najlepszym sposobem poprawy sytuacji w zakresie wytwarzania tlenu jest większa dbałość o rośliny oraz zazielenienie powierzchni pionowej.
poprawienie warunków klimatycznych środowiska
Klimat charakteryzuje się:
ograniczonym dopływem promieni słonecznych
zmiana zachmurzenia ogólnego nieba
ograniczeniem prędkości wiatru
wzrostem temp. powietrza
zmianą zawartości pary wodnej w atm.
zmienny klimat bioklim.
zwiększonym zanieczyszcz. powietrza
kształtowanie stosunków ekologiczno- biocenotycznego
regulowanie stosunków wodnych w glebie.
W miastach systemy zieleni powinny tworzyć pasma szerokości 700-1000m, złożone z obiektów o powierzchni ponad 70ha, nie podzielone trasami komunikacyjnymi. Z tego rodzaju systemami zieleni powinny być powiązane:
mniejsze parki i ogrody o powierzchni ok. 15-20ha,
zieleńce i ogrody o pow. ok. 3-5ha,
płaszczyzny i pasma zieleni o pow. co najmniej 3000 m2 i min. szer. 9-12m,
pojedyncze drzewa, pow. wokół nich powinna mieć zapewniony swobodny dostęp wody i powietrza
Celowe jest tworzenie zespolonych ciągów przestrzennych zieleni.
Wpływ szaty roślinnej na ruch powietrza w mieście.
Szata roślinna przyczynia się do zmniejszania prędkości wiatru, które zależy od stopnia szorstkości terenu. Stopnie te char. się:
Typ pokrycia terenu |
Współczynnik szorstkości |
||
|
ROK |
ZIMA |
LATO |
Łąki uprawne pastwiska |
0,02 |
0,001 |
0,04 |
Pola uprawne |
0,035 |
0,001 |
0,07 |
Sady, zarośla i zagajniki |
0,4 |
0,4 |
0,4 |
Lasy |
2,0 |
2,0 |
2,0 |
Prędkość wiatru (jego pionowy profil) można określić za pomocą poniższego równania:
V2= 1/kv*[ In(z-d) - Inzo]
V2 - średnia prędkość wiatru
d - ruch turbulencyjny
Zieleń miejska chroni przed spalinami samochodowymi, jeśli jest posadzona w ciągu komunikacji i jest zbudowana wielowarstwowo.
Im bardziej jest szorstki teren, tym bardziej hamuje on prędkość wiatru. Strumień powietrza, wnikając w głąb lasu, ulega osłabieniu w następ. stopniu:
Odległość od brzegu
34 55 77 99 121 228
Wartość prędkości począt.
36 54 23 19 7 2
Ulistnienie drzewa wpływa na prędkość wiatru następująco:
Wys. nad poziomem gruntu |
Przed rozw. liści |
Po rozw. liści |
27m |
0 |
10 |
24m |
8 |
33 |
20m |
35 |
86 |
4m |
69 |
98 |
Szata roślinna a zanieczyszczenie pyłowe.
W stos. do zanieczyszcz. pyłowych drzewa spełniają funkcję filtru dzięki liściom.
Najlepszym filtrem są zadrzewienia o zwarciu luźnym (do 50%) umożliwiającym przepływ powietrza.
Bakteriobójcze właściwości szaty roślinnej.
Wiele gatunków rośli wydziela olejki eteryczne - fitoncydy, które działają zabójczo na bakterie, pewne grzyby, a nawet owady. Szczególnie dużo fitoncydów wydzielają: sosna, jodła, świerk, cis i jałowiec spośród iglastych oraz czeremcha, robinia, głóg, berberys, jesion, bez czarny, brzoza.
Fitoncydy drzew iglastych działają na organizm człowieka uspokajająco, natomiast fitoncydy drzew liściastych odznaczają się działaniem pobudzającym.
W okresie wegetacji 1ha lasu liściastego wydziela ok. 2 kg substancji lotnych, 1ha iglastych- 5kg, 1ha jałowców- 30kg.
Substancje o char. bakteriostatycznym są produk.: chrzan, gorczycę, bylicę, krwawnik, łopian itp.
Subst. Dział. Bakteriobójczo: sosna, świerk, jodła, tuja, jałowiec, szałwia arcydzięgiel, mięta, lawenda.
Subst. Dział. Uspokajająco: bukszpan, jesion, sosna, świerk (szpilki oraz liście berberysu niszczą bakterie ropne zapalenia ucha).
Sosna zabija drobnoustroje w ciągu 10 min., jałowiec w 5 min.
We florze Polski do bogatych w fitoncydy roślin należą: sosnowate, różowate, baldaszkowate.
Dezynfekują drogi oddechowe: sosna, świerk, jodła, modrzew, jałowiec i brzoza, obniżają ciśnienie krwi, uspokajają.
Pobudzają, podnoszą ciśnienie krwi, usuwają zmęczenie: dąb, buk, lipy, klon, leszczyny, jarzębiny, bez czarny.
Jonizacja powietrza przez rośliny.
Jony ujemne dobrze wpływają na człowieka- nad morzem; góry- jony dodatnie
Rośliny o jonach ujemnych: fikus, geranium, brzoza, sosna, lipa, róże, tulipany, hiacynty, paprocie
Rośl. o jonach dodatnich: kaktusy, prymule, asparagus.
Alergeny roślinne.
W porze kwitnienia pewne rośliny mogą na człowieka działać niekorzystnie za pośrednictwem pyłku, wywołują uczulenia czy alergię: zbóż, trawy, wierzby i topole.
Obszary biologiczne czynne jako „okna hydrologiczne” miasta.
Obszary biologicznie czynne, w tym parki, lasy komunalne, zieleńce, ogrody, zieleń cmentarna, a także użytki rolne- stanowią podsystem powierzchni przepuszczalnych dla wód opadowych. W miastach pełnia rolę „okien hydrologicznych”, Które umożliwiają infiltrację wód opadowych i przeciwdziałają ich odwodnieniu w wyniku spływu.
Ekologiczna funkcja obszarów biologicznie czynnych polega na łagodzeniu niekorzystnych stosunków urbanizacji wobec hydrosfery. Proces infiltracji przebiega przez drzewa najlepiej, gdyż system korzeniowy ułatwia spływanie wody w głąb profilu glebowego.
Trawy zatrzymują wody, chronią glebę przed erozją.
Wpływ urbanizacji na stosunki wodne w mieście:
odpływ wody za pomocą kanalizacji
cieplejsze powietrze, przepływ obiegu wody w mieście jest większy m większy jest obszar