Istnieją 3 podejścia do starości:

1. starość jako element cyklu biologicznego (lekarze, biolodzy);

2. starość demograficzna jako stan społeczeństwa;

3. podejście psychologiczno-socjologiczne stawiające pytania jak zmienia się świadomość ludzi starych, czego ci ludzie potrzebują, etc.

GERONTOLOGIA społeczna = nauka zajmująca się społecznymi efektami starzenia się.

Te trzy podejścia zachodzą na siebie.

Istnieją dwa podejścia, które przedstawiają sposób wyznaczania starości:

1. szkoła francuska (klasyczna) - próg starości wynosi 60 lat.

Okresy życia ludzkiego:

1. okres dzieciństwa: 0 - 19;

2. okres dojrzałości: 20 - 59;

3. okres starości: 60 - wzwyż.

Gustaw Sunbag wyróżnił 3 klasy (poszczególnej klasie odpowiada piramida):

1. klasa dzieci: 0 - 14 (progresywna);

2. klasa rodziców: 15 - 49 (regresywna);

3. klasa starości: 50 - wzwyż (zastojowa).

2. ONZ - próg starości wynosi 65 lat.

Badanie wieku - wypatrzenia:

• kokieteria starcza - osoby starsze mają tendencje do postarzania się;

• skupienie wieku - ludzie zaokrąglają swój wiek (np. 50, 60, 70 lat);

• postarzanie zmarłych.

STAROŚĆ DEMOGRAFICZNA - o starości (lub młodości) demograficznej mówimy na podstawie proporcji liczby ludności w wieku powyżej 60 lat (ewentualnie 65 lat) do ogólnej liczby ludności. Szacujemy zatem jaki procent populacji stanowią ludzie starzy (np. z danych urzędów statystycznych).

PROCES STARZENIA SIĘ DEMOGRAFICZNEGO - proces polegający na systematycznym wzroście udziału ludzi starszych w całej populacji, który jest konsekwencją dożywania wieku późnego i spadku dzietności.

Skala ONZ (próg starości 65 lat):

• ludność młoda demograficznie - poniżej 4% ludzi 65 i więcej lat;

• ludność dojrzała demograficznie - między 4 a 7%;

• ludność stara demograficznie - powyżej 7%.

Konsekwencje starzenia się społeczeństw:

1. ekonomiczne (np. wzrost współczynnika obciążenia demograficznego)

W = (L_{przedprodukcyjna} + L_{poprodukcyjna})/L_produkcyjna * C (stała)

Np. 5^o/_oo , czyli na 1000 osób przypada 5 osób w wieku przed- i poprodukcyjnym;

2. społeczno-polityczne - wzrasta ogólny konserwatyzm społeczeństw (Warren Thompson), zanika zmysł pionierski, nie jesteśmy postępowi, przywiązujemy się do starych sposobów rozwiązywania spraw, erozja władzy (Kozielecki), partie odwołują się do elektoratu ludzi starych;

3. psychologiczne - odczuwanie samotności;

4. demograficzne - wzrost stopy zgonów, spadek rozrodczości (konsekwencja czy przczyna?), zmiana struktury ludności (np. pod względem płci - kobiet w stosunku do mężczyzn jest w pewnym wieku więcej).

Piotr Szukalski - specjalista od starości; 3 koncepcje:

• koncepcja równowagi dynamicznej - stan zdrowie (jakość życia) ludzi starszych się nie zmieni;

• koncepcja kompresji - medycyna tak się rozwinie, że stan życia ludzi starszych zdecydowanie poprawi się;

• koncepcja pandemii chorób przewlekłych i niepełnosprawności.

SĘDZIWI STARCY - ludzie od 85 lat wzwyż.

Poza sędziwymi starcami mamy również inne kategorie:

• neostulatkowie - osoby dokładnie w wieku 100 lat;

• superstulatkowie - 105 - 110;

• semisuperstulatkowie - 110 i więcej.

LITERATURA:

Szukalski „Następcy Matuzalema”

Roset „Ludzie starzy”

Stereotyp WIEKIZM (ageism) - wyznawanie nieracjonalnych poglądów na temat wieku starczego (stary to zły pracownik, schorowany, etc.); to także uprzedzenia do wieku młodego (młody to głupi, nierozsądny, etc.)

4. STAROŚĆ

Podejścia, badania, starzenie się społeczeństw i jego konsekwencje.

1

PROCESY DEMOGRAFICZNE - WYKŁADY

---