PODMIOTOWOŚĆ

Podmiotowość - prawo i możliwości człowieka podjęcia się świadomego wyboru samego siebie (samookreślenie , samorealizacja).

Podmiotowość określa się jako wewnętrzne źródło wszelakiej przyczynowości ( podmiotem jest ten, który aktywnie działa w rzeczywistości - przeistacza ją, tworzy - w różnych jej aspektach).

Podomiotem pod względem psychologicznym jest ten, który podejmuje jakieś działania bez względu na jego kierunek, siłę i ocenę.

W pedagogice o podmiotowości mówi się w relacjach wychowawca - wychowanek.

Podmiot - ten kto podejmuje określony rodzaj aktywności

Przedmiot - ten wobec którego ta aktywność została zainicjowana

Człowiek, który ma poczucie, iż to on inicjuje działania , ceni je i samego siebie. Ma on poczucie własnej wartości w świecie. Jeżeli traci takowe poczucie jego wartość subiektywna obniża się więc proces samorealizacji osłabia się a w końcu jest on nie możliwy.

Człowiek staje się podmiotowością w toku swego przedmiotowego działania w świecie materialnym. Wyraża swoją podmiotowość w twórczej działalności. Przekształcając świat wyraża siebie i zmienia siebie. Następuje samorealizacja. Jednak jednostka mimo poczucia podmiotu niezależnego, jest świadoma pewnych obowiązków jak i praw. Jest świadoma swojej wolności, która kończy się tam gdzie zaczyna zabierać wolność innej jednostki. Człowiek powinien kierować się samym sobą i tak najpełniej się realizuje. Czyli podmiotowość i samorealizacja stają się dwiema stronami tego samego procesu - samorozwoju, samokształcenia.

Wolność = Prawo do samorealizacji

Wolność do: Wolność od :

• inności - lęku

• zadawania pytań - stresu

• do współpracy - przymusu

• itp. - schematyczności

Nowe kategorie edukacji w szkole :

• indywidualizm

• podmiotowość

• wartość osoby ludzkiej w szkole

• traktowanie każdego ucznia jako niepowtarzalnej istoty przemawiającej własnym głosem w swoich sprawach

• rozwijanie jego osobistych zainteresowań i aspiracji

• rozwój wyobraźni i twórczości w działalności szkolnej

Etapy kształtowania się podmiotowości :

1. kształtowanie poczucia odrębności własnej osoby (jestem inny, podobny)- do 3 roku żcyia (poznanie siebie)

2. Tworzenia „ja” przedmiotowego, postrzeganie siebie poprzez informacje jakie o nas udzielają inni

3. Dokonywanie wyborów wg własnych kryteriów i świadomość możliwości dokonywania tych wyborów (mamy prawo)

4. dojrzała podmiotowość

a) podmiotowość całkowita - dokonujemy wyborów we wszystkich dziedzinach życia

b)podmiotowość dojrzała częściowa - autonomia pojawia się tylko w pewnych obszarach

Warunki by osiągnąć podmiotowość :

1. Poznanie swoich mocnych stron możliwości

2. Zachęcanie do weryfikowania własnych przekonań - integracja psychiczna

Wychowanie nie może odbyć się poza podmiotowością. Jest tworzeniem podmiotowości.

Antypedagogika traktuje o podmiotowości z najwyższym uznaniem. Wg nich wolność i podmiotowość, wrażliwość i autentyczność można uzyskać tylko w relacjach międzyludzkich pozbawionych intencji zamieniania jednej osoby przez inną.

---