Reh.złoż. Zaj.2.1
E. Skrzetuska „WYKORZYSTANIE TRENINGÓW NIEMOWLĘCIA DO NAWIĄZANIA KONTAKTU Z DZIECKIEM GŁUCHONIEWIDOMYM WE WCZESNYM OKRESIE JEGO ROZWOJU”
W: „Perspektywy rehabilitacji osób głuchoniewidomych” red. S. Kowalik, A. Bańka
Wczesna ukierunkowana praca z dzieckiem:
-może zapobiec powstawaniu niektórych skutków kalectwa,
-pozwala od początku zaangażować rodziców do aktywnego działania, zmniejszając przez to ich stres zw. z przeżywaniem kalectwa dz.
Wczesny trening fizyczny niemowlęcia głuchoniewidomego
-może przyczynić się do rozwoju funkcji jego CUN przez co stworzy się lepsze warunki dalszego rozwoju dz. w okresie przedszkolnym i szkolnym
-oddziaływanie musi być krótkie, wielokrotnie powtarzane w ciągu dnia, przemyślane i ostrożne
Celowa stymulacja ruchowa i dotykowa wykonywana przez rodziców
-pozwala na wytworzenie stałego, emocjonalnego kontaktu z dz.,
-stwarza możliwości wczesnego rozpoznania jego upodobań, różnych zakresów jego rozwoju, wczesnej diagnozy co do możliwości posługiwania się resztkami wzroku i słuchu
-obserwacja dz. w czasie treningu pozwala wykryć jego reakcje na światło i głos osoby bawiącej się z dz., a mówienie z bliska i z pochylenia się nad dzieckiem przyczynić się może do różnicowania przez nie podstawowych słów; wczesnego, naturalnego podjęcia kontaktu przy pomocy mowy, pomimo dużego ubytku słuchu
TRENINGI NIEMOWLĘCIA EDWARDA FRANUSA I BARBARY FRANUS-URBAŃCZYK
-ćw. przedstawione są w książce pt. „Treningi niemowlęcia” są przeznaczone dla dz. bez odchyleń w rozwoju fiz. stąd proponowane są dalej modyfikacje
-ćw. oparte są ściśle na opisie poszczególnych faz rozwoju niemowlęcia
-są tam: ćw. bierne dla niemowląt od 1mies. życia, ćw. przygotowujące i rozwijające umiej.fiz., do których dz. jest gotowe w następnych mies. życia
-ćw. są naturalne, proste, atrakcyjne dla niemowlęcia a instrukcja prosta, wyjaśniająca sposób postępowania i warunki wykonywania ćw., elementy ćw. są zilustrowane fotami i szczegółowo opisane
-4 grupy ćw.:
1.obejmujące pierwsze 3mies. życia (prowadzące do równowagi napięcia mięśni, rozluźniające i oddechowe)
2. ćw. przygotowujące do pozycji siedzącej (4-6 mies. życia)
3. ćw. opanowania pozycji siedzącej i przygotowanie do stawania (7-12 mies. życia)
4.przygotowanie do chodzenia i ułatwienie opanowania tej umiej. (9-16 mies. życia)
-stos. przyrządy są proste (wałek, piłka, stołek, obręcz, kijki)
-zastosow. ćw. może przyczynić się do utrzymania właściwego tempa i rytmu rozwoju ruchowego dz. z poważnymi wadami wzroku i słuchu
PROPONOWANE DODATKOWE UZUPEŁNIENIA NIEKTÓRYCH ĆWICZEŃ
-wprowadzenie pewnych elem. specyficznych może przyczynić się do wykorzystania tych ćw. dla pobudzenia kontaktu emocj. rodziców z dz., do wyuczenia pierwszych znaków dotykowych, uzupełniających i zastępujących kontakt słowny, uwrażliwieniu dz. na info dotykowe, wspomagające niepewne doznania wzrokowe
-uzupełnienie ćw. 3 rodzajami znaków kierowanych do dz.
1.) obecności, a potem rozróżnianie sygnału matki (np. dotknięcie całą dłonią policzka)i ojca (np. dwa palce na policzku); sygnał rozpoczęcia ćwiczeń, który powoduje zwrócenie uwagi dz. na mające się rozpocząć czynności
2.) sygnał informujący o rodzaju ćw. (przy czym kilkusek. przerwa jest konieczna do wyodrębnienia znaku); ważne by znak miał element rytmu (np. dwukrotne powtórzenie) -> przyczyni się to do stopniowego wdrażania dz. do info palcowanej do ręki, której cechą jest określony rytm powtarzanych znaków
3.) sygnał zakończenia ćw.
-sygnały te muszą być naturalne i zw. z wykonywaną czynnością
-znaki dot. zadowolenia z dz. - użyte do wzmacniania pożądanych zachowań dz.
-wszystko musi być wspomagane jednoczesnym głośnym mówieniem do dz., powtarzaniem określonych słów, wyborem opow.. war. słuchowych i stworzeniem dobrych war. wizualnych dla obserwacji ust os. mówiącej
-w poszczególnych grupach ćw. proponuje wprowadzenie następujących znaków:
1.znaku rozpoczęcia ćw. i pieszczoty na zakończenie (do 3-ego mies. życia)
2. sygnału os. prowadzącej ćw. (odpowiednie dotknięcie ręki po stronie wewn.), sygnału siedzenia (przesunięcie dłoni po pośladku) - potem będzie też sygnałem siedzenia na nocniku, informacji o przyrządzie użytym do ćw. (2x krótkie dotknięcie go ręką dz.) (do 6-ego mies. życia)
3. sygnalizowanie części ciała, sygnał sięgania po zabawkę (prowadząc rękę dz.), rozróżniania os. prowadzącej ćw., sygnał zmiany rodzaju działania
4. bardziej szczegółowe rozróżnianie sygnałów (po ukończeniu 1 roku życia)
-nie każde dz. opanuje te sygnały do 1 r.ż. ale należy wielokrotnie próbować, stale i systematycznie wprowadzając je w określonym miejscu a sygnałom musi towarzyszyć mowa - niekiedy głośne wyśpiewywanie tego co robimy
-ćw. musi towarzyszyć cały szereg elem. dotykowych, wzmacniających i utrzymujących kontakt z dz., podtrzymujących jego aktywność ruch. i psych. np. trzymanie go za rękę, głaskanie, kołysanie
- treningi są bazą do terapii rodzinnej, wzajemnej wymiany spostrzeżeń, wspólnego wybierania ćw. itp. i mogą zapobiec izolacji dz. i ograniczyć poważną deprywację jego rozwoju pychofiz.
-terapia ruchowa wraz z elem. kontaktu służy:
utrzymaniu właściwego rozwoju motorycznego dz.
podtrzymaniu kontaktu emocj.
wyczuwaniu potrzeb dz. przez rodziców
obserwowaniu jego zachowania w różnych syt.
ZNACZENIE TAK ROZUMIANEGO UKŁADU TERAPII
Cele wykorzystania treningów niemowlęcych dla terapii dz. głuchoniewidomego:
- utrzymać w miarę normalny rozwój fiz. dz.
-utworzyć i utrzymywać stały system porozumiewania się z dz., oparty na najprostszych w formie doznaniach dotykowych, połączonych w miarę możliwości z elementami kontaktu wzrokowego i słuchowego, a przez to nie dopuścić do długotrwałej izolacji dz.; wdrożyć rodziców do stałej obserwacji dz. i poszukiwania możliwości kontaktowania się z nim, utrzymywania jego aktywności, co jest niezbędne dla jego rozwoju, przy braku warunków do samorzutnego poznawania rzeczywistości i skutecznego kontaktu z otocz.
-przyzwyczaić dz. do stałego układu zajęć w ciągu dnia, a rodziców do włączenia do działań pielęgnacyjnych elementów reh.
W kontynuowaniu tej terapii w późniejszym okresie życia dz., można korzystać z doświadczeń met.W.Sherborne
1