Byronizm jako tendencja literacka i ideowa romantyzmu i romantyczny bunt wobec świata.

1) Giaur jako bohater romantyczny - charakterystyka
Giaura poznajemy jako młodego, wysokiego, dobrze zbudowanego i przystojnego młodzieńca. Ubrany on był w czarny strój arabski i zawsze jeździł na czarnym koniu. Praktycznie nic nie wiemy o jego przeszłości, rodzinie, nie znamy nazwiska i imienia, nie wiadomo też skąd się wziął w Grecji, jakie miał zamiary i gdzie poznał Leilę, wiemy że był wenecjaniem i chrześcijaninem. Jest to postać owiana tajemnicą w biografii fragmentarycznej, nie do końca opowiedzianej. Jest wielką indywidualnością wyróżniającą go wśród muzułmanów. Zamknięty w sobie nie rozmawia, żyje własnym życiem, nie ma przyjaciół, skryty, samotny, nie szukający kontaktu z ludźmi, skłócony ze światem, nierozumany, nie akceptuje prawa jakie w nim panują, buntuje się przeciwko światu. Całe jego życie koncentruje się wokół miłości i namiętności do Leili. Uważa miłość za największe i najważniejsze uczucie. Twierdzi, że jeżeli kochać to jedną osobę na całe życie. Miłość jest dla niego sakramentem tzw. zaprzysiężeniem dusz "umrę nie znając co kochać raz drugi". Miłość realizuje z pasją, uniesieniem, egzaltacją. W rezultacie tego przegrywa, gdyż ukochana jego ginie, a on do końca życia zostaje samotny. Mszcząc się za śmierć Leili w desperackim buncie zabija Hassana, jednak czyn ten nie przynosi mu zapomnienia czy wewnętrznego spokoju. Wręcz przeciwnie od tego czasu czuje się wewnętrznie rozdarty, nie może sobie poradzić z własną osobowością. Z tego właśnie powodu całkowicie usuwa się z życia, tęskni za śmiercią. Habit zakonny jaki przywdziewa nie jest jednak rozwiązaniem jego problemów czy próbą pokuty. Giaur do końca swych dni nie żałuje swojego czynu, a twierdzi, że jeżeli mógłby cofnąć czas to i tak postąpiłby podobnie. Spowiedź nie jest wyznaniem grzechów, lecz opowiadaniem o życiu i jego podsumowaniem.

Giaur jako człowiek jest postacią tragiczną, a tragizm jego polega na tym, że pokochał głęboką miłością kobietę, która nie mogła być jego. Stał się niewolnikiem swego uczucia i niejako sprawcą śmierci Leili. Jego ukochana zginęła, pomścił ją, ale nadal czuł się samotny i wyobcowany.

2) Pojęcie byronizmu
Skomplikowane życie osobiste i radykalizm społeczno - polityczny Byrona stały się przyczyną ukształtowana się nowego romantycznego pojęcia zwanego byronizmem. Jest ono rozumiane jako zespół cech osobowościowych bohaterów literackich. Jest nim poeta romantyczny, jednostka o nieprzeciętnej indywidualności, nieszczęśliwa, skłócona ze światem i samotnie walcząca o wolność i prawa dla innych. Cechuję ją wielki indywidualizm, nieprzeciętnośc, tajemniczość, samotność, rozdarcie wewnętrzne, bunt wobec świata, głęboka miłość jedyna na całe życie.

3) Znaczenie byronizmu dla literatury polskiej
Pod wpływem Byrona pozostawali niemal wszyscy polscy romantycy :

a) Mickiewicz "Konrad Wallenrod"
b) Słowacki "Kordian", "Beniowski"
c) Goszczyński "Zamek Kaniowski"
d) Malczewski "Maria"

Romantycy polscy w swojej twórczości nawiązywali do kreacji bohatera romantycznego stworzonego przez Byrona. Dostrzegali walory ideowe twórczości Byrona, naśladowali cechy gatunkowe powieści poetyckiej

4) "Giaur" a niepodległość Grecji
W "Giaurze" obok wątku romansowego występuje także wątek polityczny. W utworze występują partie w których Byron szydzi ze współczesnych sobie Greków, że biernie znoszą panowanie tureckie i godzą się być niewolnikami, zapominającymi tym samym o wielkiej przeszłości swego kraju. Byron w "Giaurze" twierdzi, że moralny obowiązek walki o ojczyznę istnieje zawsze, nawet wtedy gdy poprzednia zakończyła się klęską :

"Walka o wolność, gdy raz się zaczyna
Z ojca krwią spada, dziedzictwem na syna"

Byron święcie wierzył, że "żaden naród nie jest pokonany tak długo dopóki sam się nie pogodzi ze swą klęską",

"Nikt nie zagrzebie
Ducha swobody - tylko on sam siebie
Bo właszone tylko upodlenia ducha
Nagina szyję wolnych do łańcucha"

Te i inne cytaty z "Giaura" stały się bardzo popularne wśród społeczeństwa polskiego, które podobnie jak greckie znajdowało się pod obcym panowaniem.

---