Środowisko - całość procesów ekologicznych, ekonomicznych, politycznych, społecznych, kulturalno-oświatowych i instytucjonalnych - w ich wzajemnych związkach i zależnościach. W tym rozumieniu środowisko jest przestrzenią, w której społeczeństwo realizuje różne formy działalności, tworząc w ten sposób warunki własnego życia oraz zaspokajania materialnych i duchowych potrzeb.

- Zespół obiektów, zjawisk i procesów zewnętrznych wobec kogoś lub czegoś, wpływających i kształtujących ową rzeczywistość zewnętrzną.

Środowisko społeczne - względnie stały układ jednostek, grup oraz innych zbiorowości ludzkich, wywołujących aktywność człowieka i wywierających wpływ na jego zachowanie. Wśród różnych składników środowiska społecznego za szczególnie doniosłe uważa się: rozmieszczenie zbiorowości ludzkich. Wykształcenie jednostek i grup najsilniej powiązanych z daną jednostką. Struktura zawodowa.

- Ogół społecznych warunków kształtujących rozwój i zachowanie jednostek oraz czynników rzeczowych i osobowych, które powstały w procesie antropogenezy, rozwoju społecznego i społecznego współżycia jednostek; główne elementy ś. społecznego to ludzie, ich zachowania, instytucje, grupy społeczne, elementy kulturowe i przedmioty będące wytworami ludzi. Wybitny teoretyk tej dziedziny to Znaniecki.

Środowisko kulturowe - układ dóbr kultury oddziałujących na jednostkę; dobra te są bądź wytworami kultury światowej i narodowej, bądź reprezentują dorobek lokalnych twórców; pod wpływem przeżyć powstających w procesie kontaktowania się ludzi z dobrami kultury kształtują się: uczucia, przekonania i postawy ludzkie.

System oddziałujących na jednostkę elementów kulturowych, istniejących w danej zbiorowości społecznej, do których należą wyobrażenia, tradycja przekonania, normy, wartości i społecznie zdefiniowane wzorce zachowań.

Środowisko naturalne - (ś. przyrodnicze) otaczający człowieka i oddziałujący na niego zespół powiązanych ze sobą elementów materii nieożywionej i organizmów żywych oraz sił przyrody.

8) według S. Kowalskiego:

• pełna,

• niepełna - niezamężna matka z dzieckiem,

• zdekompletowana (na skutek śmierci),

• rozbita (opuszczona),

• zrekonstruowana (z ojczymem, macochą, dzieckiem adoptowanym).

5 grudnia 2005 r.

Funkcje rodziny według Z. Tyszki

funkcje główne	funkcje szczegółowe	charakterystyka
biopsychiczna	prokreacyjna	- pozwala na zaspokojenie rodzicielskich potrzeb mał­żonków oraz reprodukcyjnych potrzeb społeczeństwa
	seksualna	- zaspokajanie potrzeb seksualnych współmałżonka
ekonomiczna	materialno-ekonomiczna	- zaspokajanie materialnych potrzeb członków rodziny i niektórych materialnych potrzeb społeczeństwa
	opiekuńczo-zabezpieczająca	- materialne i fizyczne zabezpieczenie rodziny, a szcze­gólnie członków pozbawionych całkowicie lub częś­ciowo środków do życia, fizycznie niespraw­nych, wymagających opieki
społeczno-wyznaczająca	klasowa	- ukierunkowanie dzieci w procesach socjalizacji w za­kresie klasowej subkultury i ideologii
	legalizacyjno-kontrolna	- legalizacja takich zachowań jak: współżycie płcio­we, wspólna egzystencja
		- sankcjonowanie zachowań i działań uważanych za nie­właściwe
		- nadzorowanie postępowania członków rodziny
socjopsychologiczna	socjalizacyjna	- przekazywanie wiedzy o świecie przyrody i społeczeństwie
		- wpajanie norm i wzorów zachowania
		- dążenie do określonego systemu
	kulturalna	- zapoznanie młodego pokolenia z dziedzictwem kul­tu­ry
	rekreacyjno-towarzyska	- zapewnienie członkom rodziny równowagi psychicznej, wypoczynku, dobrej atmosfery
		- dbałość o nawiązywanie kontaktów towarzyskich
	emocjonalno-ekspresyjna	- zapewnienie przez rodzinę poparcia, bezpieczeństwa, miłości, akceptacji
		- dawanie możliwości wyrażania swej osobowości
		- kształtowanie poczucia wspólnoty intelektualnej

Potrzeby: niższego rzędu (fizjologiczne, biologiczne), wyższego rzędu (bezpieczeństwa, poznawcze, aktywności, samodzielności - rozwoju i osiągnięć, kontaktu emocjonalnego i społecznego, przynależności, akceptacji - uznania i dodatniej oceny, posiadania).

POSTAWA RODZICIELSKA - tendencja do zachowania się rodzica w pewien określony sposób.

Pierwowzorem jest klasyfikacja Kannera:

postawa: aktywności i miłości, jawne odrzucenie, perfekcjonizm, przesadna nadopiekuńczość.

Inna klasyfikacja (Ziemskiej), postawa:

1) prawidłowa:

• akceptacji - obdarzamy je miłością, „akceptuję cię takim jakim jesteś”,

• współdziałania - dziecko powinno czuć gotowość rodziców do niesienia pomocy,

• rozumna swoboda - swoboda w granicach rozsądku, mieć na oku ale pozwalać na wiele stosownie do wieku,

• uznanie praw - pokazywanie „za” i „przeciw”,

2) nieprawidłowa:

• odtrącenie - traktowanie dziecka jako zło konieczne, nakazy (skutki: bunt, brak szacunku),

• unikanie - nie spędzanie wspólnego czasu, niby wszystko w porządku,

• nadmiernie chroniąca - cały czas „pod parasolem”, nadmiernie opiekuńczy i nadmiernie pobłażliwi rodzice, wiele zakazów,

• nadmiernie wymagająca - zbyt wielkie wymagania jak na możliwości (skutki: niska samoocena dziecka, nerwica).

g) środowisko lokalne
- środowisko lokalne - gromada ludzi żyjących na małej przestrzeni wyznaczających wspólny sposób życia
- może obejmować: wieś, gminę, miasto, osiedle, dzielnicę
- cechy środowiska lokalnego:
· małe rozmiary społeczności
· izolacja od „dużego świata”
· samowystarczalność
· bezpośrednie osobiste kontakty członków społeczności
· jedność majątkowa, zawodowa, etniczna
· identyczność tradycji, obyczajów, wierzeń i przyzwyczajeń
· zintegrowana całość
- środowisko lokalne odgrywało ważną rolę wychowaniu młodych pokoleń:
· dostarczało wzorów zachowań młodzieży
· izolacja od wpływów otoczenia
· zacieśnianie więzi współdziałania
· budowanie poczucia odpowiedzialności za społeczne postawy

F-CJE RODZINY (wg Tyszki):

I BIOPSYCHICZNE:
1) prokreacyjna - zaspokajanie potrzeb w kwestii posiadania potomstwa;
2) seksualna - zaspokajanie potrzeb seksualnych wspol małżonków, nie musi być związana z prokreacja;

II EKONOMICZNA:
1) materialno-ekonomiczna - zaspokajanie potrzeb materialnych;
2) opiekuńczo- zabezpieczająca - troska nad dziećmi i osobami starszymi i chorymi ;

III SPOŁECZNO-WYZNACZAJACA:
1) klasowa- utrzymanie dziecka w klasie rodziny;
2) legalizacyjno-kontrolna - rodzice legalizują pewne zachowania(np. przyzwyczajenie do nagości) ;

IV SOCJOPSYCHOLOGICZNA:
1) socjalizacyjna - dostosowanie zachowania do norm obowiązujących w społeczeństwie;
2) kulturalna- zapoznawanie z dziedzictwem kultury, inkulturacja;
3) rekreacyjno-towarzyska - umiejętności zachowania się w towarzystwie, spędzania czasu wolnego, spontaniczne kontakty towarzyskie;
4) emocjonalno-ekspresyjna - poparcie, bezpieczeństwo, miłość, kształtowanie wspólnoty rodzinnej, emocjonalnej i intelektualnej

---