Baczyński i „Ferdydurke” - sprawdzian
Wszystkie wątki w utworze dotyczą zmagania się Józia z formą
„Forma” to: zewnętrzna postawa, którą człowiek przyjmuje w ściśle określonych sytuacjach, postępuje tak jak wypada, tak, żeby być zaakceptowanym w społeczeństwie.
Gombrowicz koncentruje się na trzech obszarach tworzenia formy. Wymień je:
Obszar formy |
SZKOŁA |
Stancja u Młodziaków |
Dwór szlachecki w Bolimowie |
Budowanie formy |
- Uczenie stereotypowego myślenia - upupianie, pozbawienie zdolności samodzielnego myślenia - skostniałe reguły - wpajanie nieuzasadnionych poglądów - chwalenie Syfona za to, że poddaje się nauczycielom i pilnie się uczy |
- nowoczesne poglądy rodziców Zuty (może ona się prowadzić niemoralnie) - przyjmowanie w rodzinie wzorów amerykańskich |
- lekceważący stosunek szlachty do ludu - wyraźny podział społeczny - podwładność i służalczość parobka |
Rozbicie formy |
- nieposłuszeństwo Gałkiewicza (sprzeciw wobec metodom nauczania) - spory Miętusa i Syfona - pojedynek na miny - zgwałcenie Syfona przez uszy - bójka w szkole |
- babranie się w kompocie - mucha w bucie Zuty - żebrak stojący pod oknem z gałązką w ustach - podglądanie Zuty przez dziurkę od klucza i przeszkadzanie jej w pokoju - obserwowanie toalety porannej -wizyta Pimko i Kopyrdy u Zuty - bójka |
- „bratanie” się Miętusa z parobkiem Walkiem - prowokowanie Walka, aby ten uderzył Miętusa - wyrzucenie parobka z pracy przez Hurleckiego i spoliczkowanie szlachcica przez parobka |
Słowa klucze w „Ferdydurke”
Pupa - „upupianie” - wpędzanie uczniów szkoły w młodość, niedojrzałość, pozbawienie zdolności myślenia
Gęba - Pojawia się we fragmencie w dworze w Bolimowie, oznacza przyjmowanie z góry ustalonych postaw, nierówność społeczną
Łydka - stancja u Młodziaków i nowoczesna pensjonarka Zuta, symbol wyzwolenia seksualnego i erotyzmu
Józio wobec formy:
Józio to 30 letni mężczyzna i pisarz, który jest po debiucie literackim. Człowiek to niedojrzały emocjonalnie i próbuje on bezskutecznie walczyć z formą. Jego starania są bezowocne. Na końcu nie uwalnia się od formy tylko przechodzi z jednej w drugą. (romantyczny kochanek - porwanie Zosi z dworku szlacheckiego)
Pochodzenie znaczenia słowa „pokolenie Kolumbów”
„pokolenie Kolumbów” - pokolenie młodych ludzi, którzy urodzili się w latach 20 i którzy w momencie wybuchu wojny wchodzili w wiek dorosłych. Nazwa pochodzi od książki Romana Bratnego „Kolumbowie. Rocznik 20”
3 Tytuły wierszy Baczyńskiego:
„Z głową na karabinie”
„Kolęda”
„Pokolenie”
Cechy poezji Baczyńskiego:
Urozmaicona metaforyka
Poezja intelektualna (nawiązanie do różnych filozofii)
Dychotomia świata przedstawionego (pokazanie świata wojennego z przedwojennym)
Kompozycja lustra (świat przedwojenny odbija się w wojennym)
Słowa klucze
Odwrócony dekalog
Tragizm generacyjny - pokolenie wychowane w pokoju musi utracić marzenia i walczyć, umierać
Ukazanie czasu tragicznego - apokalipsa spełniona IIWŚ
„Dwie miłości”
Więc pokochałeś kruche, ciepłe ciało,
które się w formach słowiczych ustało,
jak mleko płynie w szklanym smukłym dzbanie,
skrzypiec ma smutek i roślin śpiewanie.
Więc pokochałeś je. Jak ruczaj sobie
przed oczy stawiasz, aby twarze obie:
i ta odbita, i twoja prawdziwa,
były jak jeden ruch, co poukrywa
ziemię jak pożar i niebo jak jaśmin,
na które jedno serce jest małe i ciasne.
I pokochałeś jeszcze ziemię grozy
z ognistym śladem wielkich kroków bożych,
ziemię, gdzie bracia popieleją z tobą,
gdzie śmierć i wielkość jak dwa gromy obok
stoją u skroni i skrzydłami biją
tym, co umarli, i tym, którzy żyją.
Więc pokochałeś jej rzek bicz srebrzysty
i białe pióra mazowieckiej Wisły,
i góry ciężkie jak chmury na ziemi,
i ludzi skutych - i tak żyjesz niemi.
I kiedy z szablą rozpaloną stoisz
u huraganów ostatniego boju,
i kiedy broń jak życie w dłoni ważysz,
a nie masz łzy na sercu i na twarzy,
gdy rzucasz ciało jak puchy świetliste,
wiotkie jak śpiew, a z nim odbicie czyste,
by mieć twarz jedną nie odbitą w ciszy,
napiętnowaną śmierci czarnym krzyżem,
myślisz, że z Boga musi być ta miłość,
dla której młodość w grobie się prześniło.