Doliński - Mechanizmy wzbudzania emocji.

Emocja jest subiektywnym stanem psychicznym, uruchamiającym priorytet dla związanego z nią programu działania. Jej odczuwaniu towarzyszą zwykle zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz zachowania.

Są powodowane, potem przebiegają, a następnie powodują konsekwencje.

MECHANIZM DOKONYWANIA OCENY POZNAWCZEJ.

OCENA POZNAWCZA rozpoznanie przez podmiot określonego zdarzenia jako znaczącego z punktu widzenia jego własnych celów i interesów.

OCENA PIERWOTNA jest procesem determinującym to, czy emocja się pojawi a jeśli tak, to jaka będzie jej walencja.

Najpierw podmiot orientuje się, czy zdarzenie ma związek, czy też nie ma związku z jego celami i interesami. Emocja pojawić się może wyłącznie wtedy, gdy zdarzenie ma związek ze wspomnianymi wartościami.

Proces oceny wtórnej - polega na rozważeniu przez człowieka, w jaki sposób może on uporać się z problemem samym w sobie, a także z przeżywanymi właśnie emocjonalnymi konsekwencjami wystąpienia tego problemu.

Przebieg wtórnej oceny determinuje to, jaka emocja się pojawi.

Szczęście, nadzieja, smutek, strach, złość, wina… (?) a może inne?

TA SAMA SYTUACJA MOŻE RODZIĆ ZUPEŁNIE INNE REAKCJE EMOCJONALNE U RÓŻNYCH LUDZI.

Czy proces formułowania ocen poznawczych jest rzeczywiście zarówno koniecznym, jak i wystarczającym mechanizmem prowadzący do pojawienia się emocji?

Na pojęcie emocji składają się tak różne czynniki JAK:

1. specyficzne doświadczenie o charakterze somatycznym

2. tendencja do podejmowania określonego działania

3. myśli towarzyszące sytuacji, która doprowadziła do powstania emocji, związane z odczuciami somatycznymi i dotyczące wzbudzonej tendencji do działań

4. ekspresja twarzy i reszty ciała

W pewnych warunkach najbardziej istotne jest poznawcze zinterpretowanie sytuacji, której wystąpienie wpływa na interesy działającego podmiotu. W innych wypadkach istotniejsze może być samo pobudzenie fizjologiczne.

MECHANIZMY WZBUDZANIA EMOCJI - ASPEKT BIOLOGICZNY

KONCEPCJA PAULA MACLEANA.

W wypadku kręgowców można mówić o trzech głównych fazach ewolucji. Ewolucyjnie najstarszą częścią mózgu jest tak zwany mózg gadzi, zawierający prążkowie.

Drugą, nowszą częścią jest mózg limniczny, zwany też mózgiem paleossaków. Zawiera on między innymi ciało migdałowate i przegrodę. Trzecią, ewolucyjnie najnowszą strukturę stanowi kora nowa, - mózg neossaków.

MÓZG GADZI.

Część ta odpowiada za zachowania umożliwiające codzienne życie i reagowanie na działania innych osobników własnego gatunku.

MÓZG PLAEOSSAKÓW.

Opieka rodzicielska wraz z przywiązaniem dzieci do rodziców, wokalne porozumiewanie się oraz zabawa. Struktury układu limnicznego u ssaków związane są ze sterowaniem zachowaniami nastawionymi na przetrwanie jednostki oraz na przetrwanie gatunku.

Stymulacja OKOLIC PRZEGRODY zwykle wywołuje u ludzi pozytywne odczucia emocjonalne, tę część mózgu określa się często jako ośrodek przyjemności.

Ośrodka awersywny - hipokamp.

Atak epilepsji psychomotorycznej poprzedzany jest tak zwaną AURĄ - doświadczeniem bardzo silnych, z niczym nieporównywalnych emocji, w żaden sposób niezwiązanych z jakąś konkretną rzeczą, sytuacją czy ideą.

Zdaniem LeDoux, to właśnie ciało migdałowate jest przede wszystkim (oprócz płatów czołowych) odpowiedzialne za przebieg procesu oceny poznawczej - czyli pierwszego etapu procesu emocjonalnego w ujęciu psychologicznym.

MÓZG NEOSSAKÓW - półkule - więcej połączeń.

Prawa półkula mózgu jest ściślej związana z rozpoznawaniem emocji niż lewa.

Doświadczanie i ekspresje emocji pozytywnych sytuuje się raczej po lewej stronie a negatywnych - po prawej.

PANIKA polega na doświadczeniu przejmującego strachu. Zwykle trwa od kwadransa do pół godziny, choć niekiedy stan ten nie opuszcza ludzi przez godzinę, a nawet dłużej. Panika wybucha najczęściej zupełnie nieoczekiwanie i w wielu wypadkach trudno orzec, co ją wywołało.

SYSTEM AKTYWACJI EMOCJI WEDŁUG CARROLLA IZARDA:

SYSTEM sensomotoryczny.

Centralna aktywność eferentna, ekspresja twarzy, wygląd sylwetki, zachowanie instrumentalne, napięcie mięśni.

Ekspresja emocji nasila odczucia emocjonalne, które z kolei intensyfikują ekspresję emocjonalną i na zasadzie dodatniego sprzężenia zwrotnego oba zjawiska pobudzają się wzajemnie.

SYSTEM MOTYWACYJNY (AFEKTYWNY).

Systemy zawierają emocje i popędy fizjologiczne. W ramach tych systemów procesy sensoryczne będące częścią popędów, takie jak ból, mogą być aktywatorami emocji. Emocja może także generować inne emocję, z którą wcześniej została powiązana w procesie uczenia się (depresja, smutek, złość).

SYSTEM POZNAWCZY

Generatorami emocji są też procesy mające naturę kognitywną - takie jak oceny poznawcze, porównania, kategoryzacje, inferencje czy atrybucje. Do tej grupy aktywatorów emocji zalicza się także procesy pamięci i antycypacji.

NASTRÓJ

To stan afektywny mający walencję (pozytywną lub negatywną) i intensywność (zwykle niewielką), zawierający też mniej lub bardziej wykrystalizowane oczekiwania co do odczuwania w najbliższej przyszłości stanów zgodnych ze swoją walencją.

PROCESY EMOCJONALNE

DOŚWIADCZENIE EMOCJONALNE

Procesy sensomotoryczne

Procesy afektywne

Procesy poznawcze

---