Zobowiązania
Zobowiązanie - definicja
To węzeł prawny pomiędzy dwoma stronami, wierzycielem i dłużnikiem. Wierzyciel ma prawo domagać się spełnienia świadczenia, a dłużnik ma obowiązek spełnić wierzytelność, dług, świadczenie.
Zobowiązanie cywilne i naturalne
Cywilne są zaskarżalne.
Naturalne są niezaskarżalne- ich spełnienie zależy od dobrej woli, moralności, przyzwoitości Niezaskarżalne tzn. że żaden sąd nie pomoże (Np. dług karciany) Zobowiązanie cywilne może się przekształcić w naturalne (Np. dług po 3 latach)
Zobowiązanie jednostronne to takie, ze jedna strona jest dłużnikiem, a druga wierzycielem (np. darowizna)
Zobowiązanie dwustronne; gdy obie strony wobec siebie są zarówno wierzycielem jak i dłużnikiem.
Zobowiązania są tez specyficzne lub gatunkowe.
Specyficzne- zobowiązanie wygasa- to rzeczy jedyne w swoim rodzaju (np. obraz mona lizy)
Gatunkowe- zobowiązanie nie wygasa bo gatunków jest wiele.
Zobowiązania podzielne i niepodzielne.
Podzielne są z reguly pieniężne.
Zobowiązania solidarne
1 wierzyciel i 3 dłużników
Wierzyciel może się domagać zwrotu od wszystkich naraz dłużników, od każdego z osobna lub tylko od dwóch. Jeśli jeden zapłaci zobowiązanie wygasa. Temu który je spełnił przysługuje świadczenie zwrotne- regresowe- o wyrównanie rachunków.
1 dłużnik i 3 wierzycieli
Jeśli jeden wierzyciel dostanie zwrot to zobowiązanie wygasa.
Cechy świadczenia
Świadczenie może przybrać trzy postacie:
Dare- albo przenosimy prawo własności lub ustanawiamy ograniczone prawo własności,
Facere- działanie lub zaniechanie działania.
Prastare- zaplata odszkodowania za szkodę w sensie szerszym.
Warunki świadczenia aby było ważne:
-musi być możliwe do spełnienia/ niemożliwość może być obiektywna lub subiektywna
-nie może być sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami
- musi być określone w pieniądzu- dać się przeliczyć.
Zobowiązanie przemienne- polega na tym, że 1 zobowiązanie i kilka świadczeń do wyboru.
Upoważnienie przemienne- kiedy jest jedno świadczenie, ale dłużnik może spełnić inne świadczenie.
Cesja wierzytelności
Jest to zmiana na stanowisku wierzyciela. To pewna korzyść (np. oddanie do firmy windykacyjnej długu)
W drodze dziedziczenia- zobowiązanie nie wygasa jest tylko inny wierzyciel.
Odpowiedzialność jest na zasadzie winy.
Szkoda- uszczerbek na majątku.
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka- to jeden czynnik stwierdzający czy jest szkoda. Może wynikać z ustawy lub umowy.
Odsetki
Wynagrodzenia za korzystanie z pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych. Odsetki to świadczenie uboczne. Mogło powstać z:
-przepisu prawa
-umowy miedzy stronami,
Stopnie winy
Dolus- (zły zamiar) to świadome działanie nakierowane na wyrządzenie szkody.
Culpa (niedbalstwo, nie dołożenia należytej staranności)
Culpa dzieli się na lata (grube niedbalstwo, traktuje się tak jakby to było dolus) i na Lewis (lekkie niedbalstwo)
Sposób szacowania wysokości szkody
Szkodę wyceniamy w pieniądzu. Decydują o tym dwa czynniki:
Damnum emergens-szkoda rzeczywista- to co rzeczywiście zostało utracone)
Lukrum censans- utracony zysk- nie bierzemy osobistego przywiązania do rzeczy
Zwłoka dłużnika
Następowała gdy dłużnik z własnej winy nie wykonał zobowiązania.
Zwłoka wierzyciela
Gdy wierzyciel nie przyjął bez słusznej przyczyny świadczenia oferowanego przez dłużnika w sposób prawidłowy tj. we właściwym miejscu i czasie.