HAMAS to radykalna islamska organizacja, która stała się aktywna we wczesnych etapach Intifady, działała w pierwszym rzędzie w Strefie Gazy, ale też na Zachodnim Brzegu. Przez większość państw i organizacji zachodnich, w tym Unię Europejską[1] i Stany Zjednoczone[2], uznana jest za organizację terrorystyczną. Hamas grał największą rolę w gwałtownej fundamentalistycznej działalności wywrotowej zarówno przeciw Izraelczykom, jak i Arabom, którzy "odeszli z pola walki z syjonizmem" (gł. porozumienie pokojowe pomiędzy Egiptem a Izraelem w Camp David z 1978 r.) W jego początkowym okresie, ruch został zdominowany w pierwszym rzędzie przez ludzi identyfikowanych z Braterstwem Muzułmańskim. Za swój podstawowy cel organizacja ta uważa zbudowanie państwa palestyńskiego rozciągającego się od Morza Śródziemnego do rzeki Jordan oraz zniszczenie Izraela.
Historia
Korzenie organizacji sięgają lat 20., gdy powstał Ruch Muzułmańskiego Braterstwa. Organizację założono w Egipcie dla obrony wartości islamskich przed wpływami Zachodu, uznawanymi za demoralizujące. Gdy w 1987 r. wybuchło palestyńskie powstanie Intifada, część członków Ruchu oraz radykalna frakcja OWP powołała Hamas.
W roku 1978 zostało prawnie zarejestrowane w Izraelu przez szejka Ahmeda Jassina islamskie stowarzyszenie al-Mudżammat ul-Islami, które zajmowało się religijną propagandą i pracą społeczną. Hamas uformował się w roku 1987, jako zbrojne ramię tej organizacji (notabene zdelegalizowanej w roku 1989). Początkowo Hamas koncentrował się na zwalczaniu tych Palestyńczyków, którzy zostali uznani za przeszkodę w przyszłym dżihadzie przeciwko Izraelowi. W trakcie pierwszej intifady zamachowcy z Hamasu zabili kilkudziesięciu Palestyńczyków.
W roku 1989 Hamas rozpoczął akcje przeciwko Izraelowi. Organizacja stała za licznymi zabójstwami, zamachami i porwaniami. Swego rodzaju przełomem w działalności organizacji był zamach w Haderze z 13 kwietnia 1994 - pierwszy dokonany przez samobójcę. Od tego czasu organizacja dokonała wielu zamachów i jest obecnie bardzo popularna wśród Palestyńczyków. Duży wkład w tę popularność ma pomoc społeczna, którą Hamas zapewnia Palestyńczykom na dużo wyższym poziomie niż władze Autonomii Palestyńskiej. Formacją bojową Hamasu są oddziały Izz al-Din al-Qassam.
W wyniku wyborów z 24 stycznia 2006 roku Hamas uzyskał 76 miejsc w 132-osobowym parlamencie Autonomii Palestyńskiej. 14 czerwca 2007 roku Hamas zbrojnie przejął kontrolę nad Strefą Gazy, co spowodowało wprowadzenie przez Izrael ścisłej blokady tego terytorium. W kolejnych miesiącach doszło też do nasilenia przemocy izraelsko-palestyńskiej w Strefie Gazy. Jednak w czerwcu 2008 roku Izrael i Hamas zawarły zawieszenie broni powiązane ze stopniowym znoszeniem izraelskiej blokady, co oznaczało faktyczne uznanie przez Izrael władzy Hamasu nad Strefą Gazy[3].
Na początku 2009 roku Amnesty International zarzuciło Hamasowi torturowanie i mordowanie swoich przeciwników politycznych podczas konfliktu w Gazie[4].
Statut
Karta Hamasu, powołując się na Koran i "Protokoły Mędrców Syjonu", głosi, że zniszczenie Izraela jest religijnym obowiązkiem każdego muzułmanina. Hamas odrzuca więc i izraelsko-palestyńskie porozumienia pokojowe z Oslo, i samo prawo państwa żydowskiego do istnienia.
Hamas propaguje prymat szariatu nad prawem cywilnym. Jego członkowie karali Palestyńczyków za zdradę małżeńską, pijaństwo czy narkotyki. W Izraelu przeprowadzili liczne zamachy.
Bojówki Hamasu regularnie maszerowały z bronią po ulicach palestyńskich miast. Po ogłoszeniu wyników wyborów w Palestynie, po raz pierwszy uczyniły to bez masek na twarzach. Przebywający w Syrii na emigracji przywódca Hamasu Chalid Maszaal chce z nich stworzyć palestyńską armię.
Emblemat organizacji Hamas to dwa skrzyżowane miecze na tle meczetu na Świętej Skale w Jerozolimie, otoczone przez dwie palestyńskie flagi z hasłami: "Nie ma Boga oprócz Allaha" oraz "Prorok Mahomet jest wysłannikiem Boga". Na samej górze emblematu znajduje się mapa Palestyny.
Hamas sprzeciwia się jakiemukolwiek porozumieniu z Izraelem i z tego powodu rywalizuje z Organizacją Wyzwolenia Palestyny, przede wszystkim z jej najważniejszą frakcją al-Fatah, założoną przez Jasera Arafata.
Konwencja islamskiego ruchu oporu została uchwalona 18 sierpnia 1988 roku. Konwencja ta jest ogólnym manifestem, składającym się z 36 oddzielnych artykułów, z których każdy zawiera naczelny cel Hamasu, jakim jest zniszczenie Państwa Izrael w drodze muzułmańskiej świętej wojny Dżihad. Oto fragmenty założeń Konwencji:
Cel organizacji Hamas:
"Islamski ruch oporu jest wyróżniającym się ruchem palestyńskim, którego podstawowym założeniem jest wiara w Allaha i życie zgodnie z zasadami islamu. Jego usilnym staraniem jest rozpowszechnienie wielkości Allaha na każdym centymetrze Palestyny". (art. 6)
Zniszczenie Izraela:
Wyłączna natura muzułmańska tego rejonu:
Wezwanie do Dżihadu:
"W dniu, kiedy wróg przywłaszczy sobie choćby kawałek ziemi muzułmańskiej, Dżihad stanie się indywidualnym obowiązkiem każdego muzułmanina. W przypadku uzurpacji żydowskiej, obowiązkiem jest wznieść wojenny sztandar Dżihadu". (art. 15)
"Wszyscy bojownicy połączą się i staną w szeregi, masy całego świata islamskiego pójdą naprzód, wypełniając swój obowiązek i nawołując głośno: 'Powitajcie Dżihad!' Ten okrzyk dosięgnie niebios i będzie rozbrzmiewał, aż nadejdzie wyzwolenie, najeźdźcy zostaną pokonani i nadejdzie zwycięstwo Allaha". (art. 33)
Odrzucenie wynegocjowanej umowy pokojowej:
"(Pokojowe) inicjatywy, tzw. rozwiązania pokojowe i konferencje międzynarodowe są sprzeczne z zasadami islamskiego ruchu oporu... Konferencje te nie są niczym więcej, jak środkiem do wyznaczenia niewiernych na rozjemców na ziemiach islamskich... Nie ma innego rozwiązania problemu palestyńskiego poza świętą wojną Dżihad. Inicjatywy, propozycje i konferencje pokojowe są jedynie stratą czasu, działaniem na próżno". (art. 13)
Potępienie izraelsko-egipskiego traktatu pokojowego:
"Egipt w dużym stopniu został odsunięty z pola walki (przeciwko syjonizmowi) poprzez zdradliwe porozumienie w Camp David. Syjoniści próbują wciągnąć inne kraje arabskie w podobne układy, aby usunąć je z pola walki... Odejście z pola walki z syjonizmem jest zdradą i przeklęty będzie ten, kto popełni ten karygodny czyn". (art. 32)
Podżegania antysyjonistyczne:
"Dzień sądu ostatecznego nie nadejdzie, dopóki muzułmanie nie staną do walki z Żydami i zabiją ich. Żydzi będą chować się za skały i drzewa, a skały i drzewa będą wykrzykiwać: 'Muzułmaninie, jest tutaj Żyd ukrywający się za mną, chodź i zabij go'." (art. 7)
"Hamas sam uważa się za czołówkę i przednią straż na polu walki przeciwko światowemu syjonizmowi. Z chwilą, gdy ugrupowania islamskie z całego świata będą dobrze wyposażone, w imię ich przyszłej roli w walce z podżegającymi do wojny Żydami, powinny również prowadzić taką działalność". (art. 32)