Temat 2 - Praktyczność pedagogiki, pedagogika


TEMAT 2 - Praktyczność pedagogiki

  1. Pedagogika jako nauka praktyczna => pedagogika jest nauką żywą. Można powiedzieć, że jest ona otaczającą nas rzeczywistością (uwarunkowania środowiskowe przyczyniły się do rozwoju pedagogiki - tematy badawcze są zdeterminowane potrzebami środowiskowymi). Znajduje to odbicie w uniwersalnej definicji, która wykazuje, że pedagogika jest nauką praktyczną z teoretycznymi podstawami. Gdyby była jedynie nauką teoretyczną można by przyrównać ją do abstrakcji - „sztuki dla sztuki”. Praktyka jest jedynym weryfikatorem wiedzy teoretycznej pedagogiki, która ma charakter podrzędny w stosunku do praktyki. Aspekt praktyczny jest siłą rozwoju pedagogiki jako nauki.

  2. Użyteczność wiedzy pedagogicznej w różnych sferach naszego życia indywidualnego i społecznego => wyróżniamy trzy sfery użyteczności:

    1. Sfera życia zawodowego (wiek dorosły) - do ról człowieka dorosłego przypisane są dwie role: rodzinna i zawodowa. Sfera ta ma charaktery wykonawczy, występują w niej relacje międzyludzkie.

    2. Sfera życia osobistego - prywatnego. Jest to, np. rodzina i wzajemne oddziaływania członków rodziny na siebie. Rodzice mają prawny i moralny obowiązek opieki nad dziećmi, nauczania ich i przygotowania do życia. Niepowodzenia w wychowaniu w rodzinie bierze się z niewiedzy pedagogicznej, np. brak autorytetu rodzicielskiego. Na poprawne wychowanie mają wpływ:

      • Stosowanie nagród i kar jako pomoc wychowawcza (instrument pedagogiczny).

      • Gospodarowanie czasu wolnego.

      • Miejsce zamieszania (stałe lub tymczasowe) - gdzie mamy relacje z sąsiadami. Aby istnieć w życiu społecznym nie możemy zamykać się w 4 ścianach.

      • Grupy rówieśnicze i przyjaźnie (struktury formalne i nieformalne) są gruntem stałego kontaktu w relacjach międzyludzkich

  3. Sfera życia wewnętrznego - psychicznego. Jest to wiedza o charakterze moralnym, intelektualnym i wartościowym. Wiedza traktowana jest nie jako towar, ale jako dobro, wartość, wykorzystywana do szlachetnych celów. Wiedza jest dobrem nie tylko o charakterze materialnym, ale również moralnym, duchowym i intelektualnym. Pomaga poznać i zrozumieć siebie, podejmować decyzje. Jest to samozadowolenie, ale bez samouwielbienia.

  • Interdyscyplinarność pedagogiki => pedagogika nie jest nauką samodzielna. Można powiedzieć, że skazana jest ona na współpracę z innymi naukami humanistycznymi oraz przyrodniczymi. Na rzecz przedmiotu i podmiotu opiera się wiedzą o doświadczeniem innych nauk, np. w układzie codziennym, w praktyce korzysta z wiedzy o człowieku w aspekcie:

    1. Naukami biologicznymi (botanika, zoologia, medycyna, wychowanie ekologiczne)

    2. Naukami historycznymi (wychowanie pod kontem przyszłości. Nie możemy zapomnieć o przeszłości. Należy wyciągać z niej wnioski, odrzucać złe koncepcje, a stosować te które dały już owoce)

    3. Naukami ekonomicznymi (byt kształtuje środowisko - ekonomika oświaty, kierowanie zespołem ludzi i ich warunkami materialnymi )

    4. Naukami technicznymi (nasycenie naszego życia na gruncie nowych technik naukowych, np. media, informatyka. Technika wychowania dla pokoju)

    5. Językoznawstwem - podstawowe formy komunikacji, nauczanie jezyka ojczystego, jego bogactwo, kultura, itp. (lingwistyką, filologiami, czytelnictwem, logopedią, retoryką, krasomówstwem)

    6. Religioznawstwem (wychowanie człowieka na tle norm i etyki)

    7. Psychologią (dość szczegółowe - osobowość rozwojowa, wychowanie, nauczanie, uczenie się, praca młodzieży, dorosłych, psychopatologia, psychiatria, muzyka)

    8. Socjologią (nauka o społeczeństwie, o grupach, pojęcie socjorodziny, szkoły, zakłady pracy, małe i duże środowiska - miasto vs wieś)

    9. Filozofia (sens życia, filozofia społeczna w powiązaniu z antropologią społeczeństwa)

    10. Naukami politycznymi - czyja siła tego władza, czyja władza tego państwo

    11. Etyką (nie tylko opisową, ale również normatywną - ma odbicie w wychowaniu moralnym człowieka)

    12. Prakseologią (nauką o sprawnych i skutecznych i korzystnych działaniach)

    13. Prawoznawstwem (resocjalizacja - funkcjonowanie instytucji)

    14. Kulturoznawstwem (etnologia, muzykologia, historia sztuki, wychowanie estetyczne)

  • Trzy skutki interdyscyplinarności pedagogiki:

    1. Nasze studia są interdyscyplinarne

    2. Zawód pedagoga jest interdyscyplinarny

    3. Nasze osobowości, osobowość pedagoga jest interdyscyplinarna. Umiemy dostosować się do każdej sytuacji. Jesteśmy humanistami.

  • Podstawowe pojęcia pedagogiki:

    1. WYCHOWANIE => Istnieje około 30 różnych typów wychowania. Jest to działalność zamierzona (nawyki), kształtowanie sfery uczuciowej, naturalne uczestnictwo w życiu społecznym, celowe czynności społeczne i zawodowe mające na celu poznanie i wychowanie. Uniwersalna definicja wychowania mówi, że „Wychowanie to wszelkiego rodzaju oddziaływania międzyludzkie prowadzące do zmian w osobowości człowieka”. Wynika z niej, że wychowanie ma charakter ludzki oraz to, że podmiotem pedagogiki jest człowiek i oddziaływania zachodzące między ludźmi. Oddziaływania te mogą być:

  • OSOBOWOŚĆ => jest to zespół cech fizycznych i psychicznych charakteryzująca jednostkę w określonym miejscu i czasie (pod wpływem sytuacji może się zmieniać.)

  • 4 TYPY WYCHOWANIA (4 filary pedagogiki, które funkcjonują ze sobą w układzie wspólnym):