Pojęcie Administracji

- łac. „administrare” - służba, kierowanie, wykonywanie

- dodanie „ad” - nadało działaniu cechy działania celowego

- „administrare” jest synonimem pomocy, organizowania, wykonywania (najbardziej istotne) i prowadzenia. Działalność zawsze dla kogoś, zaspokajanie potrzeb ogółu, interesu publicznego.

Najczęściej spotykane definicje administracji to definicje podmiotowo-przedmiotowe

1. Definicja wg prof. Bocia

- jest to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy i organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych potrzeb (kształcenia, leczenia, zapewnienia opieki nad dzieckiem, wywozu śmieci) obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach. Administracja jest to działalność twórcza, ciągła i zorganizowana (powinna działać przyszłościowo, w oparciu o plany długoterminowe)

2. Definicja wg prof. Lipowicz

- jest to system złożony z ludzi, zorganizowany w celu stałej, systematycznej, skierowanej ku przyszłości realizacji dobra wspólnego jako misji publicznej, która polega na bieżącym wykonywaniu ustaw. Administracja jest to struktura organizacyjne, ludzie w tej strukturze i działanie podejmowane przez tych ludzi.

3. Definicja wg prof. Bigo

- jest to planowana działalność państwa, która zmierza do pewnych celów i która nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem. Jest to działalność prawna, ponieważ zawsze musi się opierać na normach prawnych.

Cechy administracji publicznej:

1. działa w imieniu państwa i na jego rachunek

2. w swoim działaniu korzysta z przymusu państwowego

3. w swoim działaniu korzysta z władztwa administracyjnego (In. imperium) - prawo użycia przymusu bezpośredniego dla realizacji jednostronnych rozstrzygnięć organu administracji; wymiar władztwa jest zawsze określony przepisami prawa; istotą jego jest to, że administracja jednostronnie decyduje o treści stosunku prawnego, jaki połączył ją z podmiotem, który stoi poza jej strukturami. Organ sam ustala prawa i obowiązki, i sam stosuje sankcje w razie naruszenia nakazów i zakazów. Rozstrzygnięcia w obrębie władztwa korzystają z domniemania legalności.

4. jest zjawiskiem społecznym - zajmuje się sprawami wspólnoty i jej członków

5. jest działaniem celowym

6. jest działalnością ukierunkowaną na przyszłość

7. działa na podstawie prawa i w granicach przez nie określonych. Każde działanie administracyjne musi mieć umocowanie w prawie.

8. ma charakter wykonawczy, czyli organy administracyjne wykonują i konkretyzują obowiązujące prawo.

9. działa za pomocą ludzi, którzy tworzą profesjonalną kadrę urzędniczą

10. działa nie tylko na wniosek zainteresowanych, ale także z urzędu

11. działanie administracji ma charakter monopolistyczny - administracja jest wyłącznym gospodarzem we właściwej kategorii spraw.

Struktura administracji publicznej

1. Administracji bezpośrednia - tworzą ją organy administracji publicznej powołane do realizacji norm prawa administracyjnego. Organu te stanowią część nierozerwalną państwa, nie mają odrębnej od niego podmiotowości prawnej (nie mogą mieć roszczeń do państwa)

2. Administracja pośrednia - stanowią ją podmioty, które są w sensie prawnym samodzielne i które mają odrębną od państwa osobowość prawną. Są to podmioty zdecentralizowane, którym przysługuje prawna ochrona ich samodzielności, np. fundacje prawa publicznego, zakłady publiczne; samorządy terytorialne, zawodowe

3. Prywatno-prawnie zorganizowana administracja publiczna - składają się na nią podmioty zorganizowane w formach prawa prywatnego (handlowego i cywilnego), ale są powoływane do wykonywania zadań administracji (np. fundacje prawa prywatnego)

Funkcje administracji publicznej

1. Władcza (zwierzchnia) - polega na możliwości wydawania jednostronnych aktów prawnych, których wykonanie jest zabezpieczone przymusem (regulacja ruchu drogowego, podatki, gospodarka przestrzenna)

2. Niewładcza (zwiadowcza, gestia) - administracja ta posługuje się środkami prawa cywilnego lub działaniami faktycznymi, ale możliwość ich zastosowania określa prawo administracyjne

3. Świadcząca - zapewnia obywatelowi określone świadczenia lub korzystanie z pewnych instytucji

4. Porządkowo-reglamentacyjna - obejmuje administrację porządku publicznego, wywłaszczenia i świadczenia osobiste

5. Kierująca - polega na popieraniu rozwoju i kierowaniu sferą życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego.

Ujęcia administracji publicznej

1. Organizacyjne (podmiotowe) - administracja stanowi ogół podmiotów administracji, które wykonują funkcje z zakresu administracji publicznej

2. Materialne (przedmiotowe) - administracja jest to działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne, są to zadania i kompetencje władzy wykonawczej

3. Formalne - administracją są wszystkie działania wykonywane przez podmioty administracji, niezależnie od tego, czy działania te mają charakter administracyjny czy nie.

Źródła prawa administracyjnego

Źródło - akt wydawany przez organ państwa, na podstawie przysługującej mu kompetencji do stanowienia prawa, zgodny z przepisami warunkującymi realizację tej kompetencji i zawierający w swej treści dyrektywy, które uznajemy za normy prawne.

Art. 87.

1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Cechy charakterystyczne dla źródeł prawa administracyjnego

1. wielość i różnorodność źródeł, najliczniej reprezentowanych przez rozporządzenia

2. prawo administracyjne nie było i nie może być skodyfikowane w całości (zebrane w całość)

3. prawo administracyjne nie jest jednolite w sensie wyróżnienia go jako działu, ponieważ w jego obrębie dochodzi do wyodrębnienia działów kompleksowych, dla których charakterystyczny jest udział norm z innych działów prawnych (prawo budowlane, prawo ochrony środowiska)

4. w prawie administracyjnym dużą rolę odgrywają akty prawa miejscowego, wydawane przez samorząd terytorialny i terenową administrację rządową. Akty prawa miejscowego ustanawiane są z powodu ewenementu lokalnego, czyli potrzeby regulacji, która nie istnieje na obszarze całego kraju

5. większość źródeł prawa administracyjnego pochodzi od samej administracji

6. w prawie administracyjnym doniosłe znaczenie praktyczne mają statuty i regulaminy, nie włączone do konstytucyjnego katalogu źródeł prawa

System źródeł prawa zbudowany jest na zasadzie hierarchiczności, która wyraża się (w tym, że):

1. w powinności organów niższego szczebla stanowienia aktów prawotwórczych, które służą realizacji norm aktów organów wyższego szczebla

2. jest zakaz tworzenia aktów niższej rangi, które naruszają lub są w sprzeczności z aktami wyższej rangi

Wykładnia prawa administracyjnego

- zasady determinujące proces wykładni prawa administracyjnego

1. Tekst prawa nie może być interpretowany w sposób przeczący literze prawa

2. Przy interpretacji należy brać pod uwagę kontekst interpretowanego przepisu z treścią aktu prawotwórczego, w którym jest zawarty i całego systemu prawa

3. Interpretacja tekstu prawnego powinna być dokonywana przy uwzględnieniu społecznego sensu w wydaniu tego tekstu

4. Przy wykładni niedopuszczalna jest rozszerzająca interpretacja postanowień o charakterze wyjątkowym

5. Interpretacja ma służyć realizacji zadań przez administrację oraz ma umacniać poczucie zaufania obywateli do prawa

6. Interpretacja nie może naruszać zagwarantowanych konstytucyjnie praw obywatelskich

7. W razie wątpliwości w procesie interpretacji należy ją rozstrzygać na korzyść adresata umowy

PRAWO ADMINISTRACYJNE WYKŁAD I

1

---