PODSTAWY TERAPII ZAJĘCIOWEJ.

Zaliczenie- 2 czerwca, zerówka- 5 maja

I

Za prekursora terapii uważa się Soranosa z Efezu, który stosował w odniesieniu do chorych psychicznie różne metody terapeutyczne-śpiew, taniec.

Hipokrates propagował jazdę konną jako środek terapeutyczny.

W starożytnej Grecji zalecano chorym zabawy z psem, wierzono w uzdrowicielskie działanie tego zwierzęcia.

Terapia zajęciowa jest jedną z najstarszych metod postępowania w odniesieniu do pacjentów zaburzeniami psychicznymi i fizycznymi. Do końca XX wieku objęte nią zostały dzieci i młodzież.

Niepełnosprawność-oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Przyczyną niepełnosprawności może być uszkodzenie, czyli utrata lub wada anatomiczna, psychiczna lub fizjologiczna struktury organizmu. Utrata może być całkowita, częściowo trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub progresywna, czyli postępująca.

• Do lekkiego stopnia zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocy lub środki techniczne.

• Do umiarkowanego stopnia zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagająca czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych

• Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy lub zdolną do pracy jedynie w warunkach chronionej i wymagającą w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za, które uważa się samoobsługę

Rehabilitacja-proces medyczno-społeczny, którego ostatecznym celem jest przywrócenie człowiekowi niepełnosprawnemu optymalnej sprawności biologicznej i społecznej utraconej następstwem wad wrodzonych czy też zaburzeń rozwojowych.

• Powszechność-rehabilitacja obejmuje wszystkie dyscypliny medyczne oraz jest dostarczona wszystkim potrzebującym bez względu na wiek.

 Wczesność (zapoczątkowania)-powinna być rozpoczęta jak najwcześniej.

 Kompleksowość-działanie prowadzone przez zespół specjalistów kierowane na wszystkie sfery pacjenta (fizyczne, psychiczne, duchowe, zachowania społeczne itd.) przy użyciu wielu terapii i technik.

 Ciągłość-rehabilitacja jest procesem ciągłym, rozpoczęty proces rehabilitacji jest kontynuowany do końca.

Definicja Terapii Zajęciowej jest to celowe polisensoryczne działanie rehabilitacji o charakterze zajęć ciągłych stanowiących proces terapeutyczny prowadzący do usprawniania i kompensacji zaburzonych funkcji organizmu pacjenta. Zajęcia planowe, celowe i systematyczne.

Cechy T.Z:

• Otwartość

• Życzliwość

• Spolegliwość

• Przewidywanie skutków działań

• Odpowiedzialność

• Kreatywność

• Samodzielne

• Umiejętność pracy w zespole

• Konsekwencja działania

II

Rodzaje niepełnosprawności.

Niepełnosprawność może być ukryta lub widoczna, znaczna bądź umiarkowana, czasowa lub stała.

• Mobilna/ruchowa

• Umysłowa/intelektualna

• Narząd słuchu

• Narząd mowy

• Upośledzenie wzroku

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przedstawia inny podział:

• Z upośledzeniem lokomocyjnym (ruchowym)

• Z upośledzeniem widzenia

• Z upośledzeniem w zakresie środków porozumienia się (mowa)

• Z upośledzeniem natury organicznej

• Z upośledzeniami emocjonalnymi, intelektualnymi

• Z wadami widocznymi (zewnętrznymi)

• Z wadami niewidocznymi

• Z zaburzeniami wynikającymi z procesu starzenia się

Proces terapeutyczny to celowe działanie specjalistów zajmujących się podopiecznym. Skład zespołu jest uwarunkowany:

• Rodzajem niepełnosprawności

• Wiekiem podopiecznego

• Czasem rozpoczęcia rehabilitacji

• Miejscem prowadzenia terapii

Proces terapeutyczny powinien być opracowany na podstawie wyników badań medycznych, psychologicznych, pedagogicznych i analizy wszystkich dokumentów oraz wywiadu z podopiecznym, z rodziną lub osobą.

Etapy procesu terapeutycznego:

• Określenie diagnozy funkcjonalnej i celu ogólnego terapii

• Planowanie celów indywidualnych i szczegółowych

• Planowanie celów grupowych

• Realizacja

• Modyfikacja

• Ewaluacja

Warsztaty uczą jak się ubrać, dostosować strój do pogody.

Pracownie:

• Pracowania umiejętności społecznych i życiowych- osoby po udarach mózgu, chorych na Alzheimera.

• Pracownia kulinarna

• Rękodzieła

• Kroju i szycia

• Informatyczna

• Arteterapeutyczna (muzyka, teatr, plastyka)

• Rehabilitacji fizycznej, psychologicznej, logopedycznej

• Ceramiczna

• Stolarska

• Tapicerska

• Introligatorska(oprawianie książek, zaklejanie, doklejanie brakujących stron)

• Ogrodnicza

Metody i formy terapii zajęciowej

Rodzaje metod:

• Estetoterapia-terapia poprzez doznania estetyczne, poprzez kontakt z pięknem

• Hortikuloterapia- ogród, terapia poprzez przebywanie lub pracę w ogrodzie

• Ludoterapia-terapia za pomocą gier i zabaw

• Silvoterapia-terapia poprzez kontakt z drzewami, lasem

• Tatosoterapia-morze, terapia poprzez kontakt z morzem, bryzą morską

• Hilaroterapia-terapia śmiechem

Metodą nazywamy świadomie i konsekwentnie stosowany oraz dający się powtarzać sposób postępowania prowadzący do założenia celu.

Metody wdrażane są w życie poprzez różne formy zajęć. Formy to organizowanie wdrażania i realizacji metod.

• Metoda arteterapii-terapia za pomocą sztuki i jej wytworów jest realizowana poprzez różne formy zajęć plastycznych, teatralnych

Funkcje terapeutyczne:

• Usuwa zahamowania i poczucie niepewności

• Buduje wiarę we własne możliwości

• Buduje adekwatną samoocenę

• Usprawnia manualnie

• Poprawia koordynację ruchowo-wzrokową

• Pomaga w samorealizacji

• Pomaga w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji interpersonalnych

• Pomaga wyjść z „zaklętego” kręgu izolacji i niemożności

Cel powinien być określony przez terapeutę i beneficjenta zajęć terapeutycznych, wytwór działalności jest tylko środkiem prowadzącym do tego celu.

Metoda pozawerbalnego wyrażania stanów emocjonalnych, idei wyobrażeń, jest pomostem w nawiązywaniu kontaktów z otoczeniem. Kontakt ze sztuką, jej wytworami prowadzi do odreagowania, oczyszczenia.

• Metoda ergoterapii-realizowana przez różne formy: zajęcia kulinarne, stolarskie, konserwatorskie, ogrodnicze, informatyczne.

• Metoda biblioterapii-inscenizacja bajek, utworów literackich, czytanie z podziałem na role, pamiętnikarstwo-dyskusja w grupie na temat wspomnień

• Metoda socjoterapii-uczestnictwo w zorganizowanej grupie

Formy dzielą się na:

• Audytoryjne-obserwacja

• Aktywizujące-czynny udział

III

Biblioterapia-praktyczne wykorzystanie literatury w działalności terapeutycznej. Czytanie i przetwarzanie literatury.

Cele:

• Zmiana nastroju

• Pobudzenie wyobraźni

• Rozwój potrzeby do czytania

• Rozwój procesów poznawczych

• Kształtowanie postawy moralnej, prospołecznej

• Wypełnianie czasu wolnego

• Budowanie poczucia ładu i piękna

• Wzmocnienie poczucia samotności we własne siły

• Redukcja stresu będącego następstwem choroby

Formy:

• Bierna-uczestnicy słuchają narracji w opiekun czyta głośno

• Aktywna-wyraża się w dyskusji oraz inscenizacji utworów literackich

Ludoterapia-gry i zabawy

Korzyści:

• Nie dotyczy spraw bieżących, łagodzi skutki stresu

• Zabawa oddala kojarzenie zajęć z treningiem psychoterapeutycznym

• Zaburzenie jest przygotowaniem do aktu tworzenia, dlatego że wymaga ładu i porządku

Za pomocą zabaw dziecko poznaje otaczający świat, poznaje rzeczywistość kształtuje wyobraźnię. Pozwala wyrzucić z siebie tłumione uczucia

Hilaroterapia-terapia śmiechem. 9 min wystarczy by usunąć zmęczenia, poprawić nastrój i samopoczucie

Ergoterapia-przygotowuje podopiecznych do samodzielnej pracy, na miarę możliwości

Silvoterapia-kontak z przyrodą, pozwala na nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów interpersonalnych w nowym odmiennym od codziennego otoczeniu, rozwój zainteresowań

Terapia ruchem- ćwiczenia usprawniające tężyznę fizyczną

Dogoterapia- udział psów. Podczas opieki obniża się ciśnienie w krwi, zmniejsza się poziom agresji, poczucie bezpieczeństwa, poczucie bycia potrzebnym.

Zastosowanie- osoby z zespołem Downa, porażeniem mózgowym, wspomaganie rozwoju tych osób

Hipoterapia- jazda konna

Dzieci z zespołem Downa, 7-10 lat; cierpliwy; posłuszny

Komu nie- ADHD, słaby szkielet, problemy z kręgosłupem.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny-oswojenie z koniem, podtrzymywanie pasów

Etap właściwy-nauka siadania, kierowania koniem

Etap końcowy-koniec zajęć, koń do stajni, napojenie i nakarmienie, pożegnanie

Rezultaty:

-korekcja postawy ciała

-stabilizacja

Ćwiczenia usprawniające mowę czynną:
- rozmowy na tematy interesujące dziecka

- samodzielne wypowiedzi na temat bajek

- umiejętność nazywania czynności

- opowiadanie treści obrazka

- definicje czynności, które wykonuje

- opowiadanie treści krótkiego utworu literackiego

- głośne czytanie

- umiejętność dzielenia wyrazów na sylaby

- umiejętność dokonywania analizy głoskowej wyrazów

Ćwiczenia usprawniające mowę bierną:
- umiejętność spełniania poleceń w trakcie

Ćwiczenia rozwijające poziom rozumienia, że szczególnym uwzględnieniem rozumienia pojęć mat.:

- segregowanie przedmiotów na duże i małe
- rozpoznawanie i nazywane figur geom.

- rozpoznawanie i nazywanie cech jakościowych

- rozumienie pojęć liczbowych

- rozwiązywanie drzewek mat.

- stosowanie znaków równości, większości, mniejszości

- układanie patyczków

- wykonywanie działań: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie itd.

Ćwiczenia rozwijające orientację w przestrzeni i schemacie ciała:

- masaż całego ciała /systematycznie/

- naśladowanie ruchów dorosłego /unieś lewą rękę/

- różne polecenia: dotknij ręką ucha

- zabawa z użyciem : w prawo, w lewo

- oporowe /rękami naciska na podłogę lub ścianę, taczka/

- rozpoznawanie siebie na zdj. - określenie swojego położenia

Ćwiczenia usprawniające analizy i syntezy słuchowej:

- zwracanie się w kierunku głosu

- zabawa ze śpiewem

- zabawa w chowanego

- kojarzenie dźwięku z instrumentem

- pisanie ze słuchu

---