2. Przyczyny i literackie objawy dekadentyzmu modernistycznego

• dekadentyzm odnosi się do sfery obyczajowo - kulturowej (literatura to tylko jeden z kontekstów)

• Kazimierz Wyka zwraca uwagę na stan świadomości młodych ludzi wkraczających na scenę literatury

• podejmują spór pokoleniowy z pozytywizmem

• pozytywizm jako epoka przynosząca tylko rozwój nauki

• młodzi stają w obliczu rozwoju kultury mieszczańskiej

• wynalazki podważają spokój człowieka

• młodzi nie mogą wytrzymać tego, że ludzie są bardzo przywiązani do codzienności

• koncepcja geniusza

• wg Stanisława Przybyszewskiego: jest zafascynowany filozofią Nietzschego; ludzie nie są sobie równi, geniusz jest uwarunkowany biologicznie; geniusz jako osoba o nadzwyczajnej wrażliwości na świat;

• wg Nałkowskiego; geniusz to forpoczta rewolucji twórczej, popycha świat do przodu; przeciwstawiony troglodytom, ludziom bykom, ludziom świniom

• rozwija się rozpaczliwy hedonizm

• dekadenci chwytają się wszelkiej przyjemności

• wszystko co najprzyjemniejsze wiedzie do destrukcji

• kult absyntu (pospolity alkoholizm)

• narkomania

• kult Nirwany (fascynacja buddyzmem)

• pragnienie i fascynacja śmiercią

• pojawia się anarchizm mający różne odmiany a rozumiany jako walka z kołtunami i rewolucyjne dążenie do zmiany porządku świata

• wieloaspektowa apoteoza sztuki i artysty (artysta jako indywidualność)

• pokutowała Nietzscheańska koncepcja „nadczłowieka”

• różne przetworzenia znajdowały ujście w literaturze i tekstach badawczych

• przykładem jest „Kowal” Leopolda Staffa

• koncepcja silnego nadczłowieka

• podmiot korzystając z nadludzkich możliwości buduje w sobie serce

• ma także moc niszczenia cielesnego tworu

• kreacja silnego „ja” (moc prawie boska)

• kreacja „ja indywidualisty”; nie tak jednoznacznie twórcza, mocno subiektywna

• dąży do wyzbycia się cielesnych pragnień

• dąży ku śmierci, ewentualnie ku Nirwanie

• Stanisław Korab - Brzozowski „O przyjdź”

• apostrofa do śmierci

• sprawia wrażenie erotyku

• przesycona ogromną siłą uczucia

• bohaterką liryczną jest kochanka, która okazuje się śmiercią

• pragnieniem modernistów była zatrata wszystkiego co substancjalne

• wyraźna dwoistość natury ludzkiej

• kreacja podmiotu rozproszonego (np. Bolesław Leśmian „Znikomek”)

• ma własną wizję świata

• poszukując tego, co jest na pewno, dochodzi do wniosku, że istnieją nieprzekraczalne granice poznania

• nie czegoś takiego jak byt dany raz na zawsze

• istnieje tylko siła życiowa, która przybiera różne kształty

---