SOCJOLOGIA ORGANIZACJI

Wykład 1 - 08.10.2007r.

Egzamin pisemny testowy (prawda/fałsz; abcd - wielokrotnego wyboru; pytania otwarte).

Socjologia nauka o zjawiskach i procesach społecznych, które zachodzą w zbiorowościach ludzkich. Analizuje dlaczego pewne zbiorowości powstają, jakie są czynniki mogące doprowadzić do rozpadu.

Życie społeczne - ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania na siebie jednostek. Tworzenie więzi społecznej (mechanizmy wzajemnych relacji) to czynnik fundamentalny dla życia społecznego. Występuje wielość jednostek - jednostki tworzą grupy społeczne.

NATURA CZŁOWIEKA

Człowiek posiada specyficzne cechy gatunkowo - ludzkie:

• Wyprostowana postawa (pełna pionizacja)

• Budowa mózgu - ma największą powierzchnię i największy ciężar w stosunku do masy ciała. Pofałdowana kora mózgowa daje możliwości kojarzenia.

• Wzrok skierowany do przodu i przestrzenne widzenie.

• Złożony aparat nagłaśniający dający zdolność mówienia.

• Chwytna dłoń przeciwstawnym kciukiem.

• Plastyczność popędu.

• Trwałość popędu seksualnego.

• Długi okres opieki rodziców nad dziećmi. Organizm człowieka wymaga bardzo długiej opieki rodzicielskiej. Trwa to kilkanaście lat. Dojrzałość płciowa osiągana jest wcześniej niż psycho-społeczna. Zmusiło to ludzi do zakładania długotrwałych związków partnerskich. Człowiek w wymiarze społecznym doświadcza takich wpływów, że wykształca się osobowość społeczna.

ROZWÓJ OSOBOWOŚCI WG ZYGMUNTA FREUDA

Określił on potrzeby ludzkie jako popędy. Podzielił je na:

• Popęd życia - eros

• Popęd śmierci - tanatos

Skonstruował trójwymiarowy sposób analizy ludzkiej osobowości:

1. id - siedziba popędów - działa wyłącznie po to, aby doprowadzić do odczuwania przyjemności. Na poziomie tym funkcjonuje niemowlę (jego potrzeby muszą być zaspokajane w krótkim czasie).

2. superego (sumienie) - prezentuje wymogi życia społecznego - rozwija się najintensywniej w okresie dziecięco-młodzieżowym , a tak naprawdę rozwija się całe życie.

Zarówno id jak i superego stawiają żądania, ale są w opozycji do siebie. Nie dopuszczają do negocjacji. Regulują je zasady życia społecznego.

3. ego - to ta część osobowości, która utrzymuje kontakt z rzeczywistością. Spełnia funkcję mediatora pomiędzy nierealistycznymi żądaniami id a restrykcjami superego.

Freud wyodrębnił kilka faz rozwoju osobowości:

1. Oralna (niemowlęta - w rozwoju dziecka)

2. Analna (niemowlę jest stymulowane do kontrolowania wypróżniania się)

3. Falliczna (3-5 rok życia - wstępny okres inicjacji seksualnej - w tym czasie występuje kompleks Edypa - dotyczy dziecięcej skłonności do silnej rywalizacji z rodzicem płci tożsamej przy jednoczesnym budowaniu dobrych relacji z rodzicem płci przeciwnej).

4. Latencji (od 5go roku życia do dojrzewania płciowego) - centrum zainteresowania jest rozwój fizyczny i intelektualny.

5. Genitalna - rozwija się znacząco płciowość człowieka, buduje się świadomość własnej seksualności. W tej fazie jednostka jest gotowa do dojrzałych zachowań seksualnych.

Osobowość jest cechą kulturową. Pozwala na indywidualizację podejścia do każdego człowieka.

Rola społeczna - zachowanie społecznie oczekiwane, będące wynikiem zarówno doświadczeń w procesie uspołeczniania jak i wyobrażeniami. Pojęcie to jest związane z pojęciem pozycji w grupie.

Pozycja społeczna to sposób usytuowania człowieka w zbiorowości. W społeczności każdy człowiek należy do wielu grup i organizacji.

Rodzaje pozycji społecznych:

1. Przypisane - na ich zajmowanie człowiek nie ma wpływu.

2. Osiągane - człowiek sam je zdobywa dzięki większej bądź mniejszej aktywności.

3. Narzucone - np.: pozycja poborowego.

Rola społeczna w odróżnieniu od pozycji społecznej jest określana jako:

1. zespół praw i obowiązków związanych z daną pozycją.

2. schemat zachowań związany z pozycją i scenariusz pozycji.

W naukach społecznych istnieją dwa kierunki zainteresowania rolą społeczną:

• Strukturalno-funkcjonalny - zainteresowanie rolami to zainteresowanie nimi jako czynnikami porządkującymi działalność społeczną. Pozwala to nam się orientować czego możemy się spodziewać po osobie zajmującej daną pozycję społeczną. Głównym obiektem zainteresowań są nakazowe i zakazowe elementy odgrywanych roli.

• Interakcyjny - role społeczne są wynikiem wzajemnych oddziaływań, interakcji. Role nie są ważne jako struktury zachowań, ale ważne jest to jak je odgrywamy. Głównym elementem jest margines swobody odgrywania roli.

ALTER EGO - JAŹŃ

Jednostka widzi się zależnie od społecznego zwierciadła.

Cztery wersje samego siebie (jaźnie)

1. Pierwiastkowa - najbardziej prywatny pogląd na siebie. Przejawia się w stwierdzeniach (ja wiem najlepiej wiem jaka jestem). Włączana jest kiedy się nam nie wiedzie.

2. Pasadowa - uruchamiana jest w sytuacjach formalnych. Pokazujemy tylko to, co chcemy aby o nas wiedziano. Bywa czasami pewną maską, za którą chcemy się ukryć.

3. Odzwierciedlona - tworzona w oparciu o to, co myślimy, iż inni o nas sądzą. Pozwala na pełne przeglądanie się w lustrze społecznym.

4. Zobiektywizowana - najprawdziwsza. Jest sumą wiedzy i doświadczeń, które jednostka zdobyła.

3

---