Miguel de Cervantes - tworca nowozytnej powiesci europejskiej autor arcydziela literatura swiatowej Don Kichota. Barok (z portugalskiego barocco) klejnot, perla ogromnie rzadkiej jakosci o dziwnych i nieregularnych ksztaltach. Czas trwania epoki w Europie do konca XVI w, przez caly wiek XVII do XVIII. Barok rozwijal się w 3 fazach : faza wstepna koniec lat 80 XVI w, po lata 20 XVII w. faza rozkwitu lata 30 XVI w. po lata 20 XVII w. faza schylku lata 30 XVII w do 1700 r. Etykieta baroku jest przerost formy nad trescia. Tworcy tych czasow poszukuja nowych srodkow wyrazu, nowych form dzieki ktorym można dobrze wyrazic wnetrze czlowieka, jego leki, cierpienia, niepewnosc, rozdwojenie. Cel sztuki barokowej : zaskakiwac, wywolywac zdumienie odbiorcy, strzasac jego uczuciami, slowem spowodowac szok. Marynizm - kierunek poezji barokowej zapoczatkowany przez wloskiego poete Maryniego inaczej nazywany konceptyzmem. Celem literatury jest zaszokowac odbiorce naszym konceptem. Chwyty stylistyczne stosowane w poezji barokowej: kontrast, koncept, paradoks, oksymoron (wyjatkowy paradoks i kontrast, zestawienie cech które się eliminuja), anafora (wielokrotne powtorzenie tego samego zwrotu na początku kolejnych wersow), hiperbola (celowe wyolbrzymianie cechy lub uczucia, przesada), inwersja (szyk przestawny wyrazow, udziwniony), epatowanie brzydota (np. mowa o rozkaldajacym się ciele). Jan Andrzej Morsztyn „Nagrobek Perlisi” , [ „O sobie” , „Do trupa” ] , „Cuda miłosci” . Daniel Naborowski „Do Anny” . Sarmatyzm - pojęcie zlozone. Obejmuje ono obyczajowosc oraz kulture duchowa i umyslowa RP szlacheckiej od schylku wieku XVI az po czasy rozbiorow. Pojeciem tym okresla się również swoisty sposob bycia - rubaszność, bujnosc obyczaju, mentalnosc owczesnej polskiej szlachty. Wacław Potocki „Pospolite ruszenie” , „Czuj! Stary pies szczeka” , „Transakcja wojny Chocimskiej” .
Pamietnik - opowiadanie o wydarzeniach przeszłych ich uczestnika lub siwadka. Forma podawana w literaturze na uslugach epiki np. Jan Chryzostom Pasek „Pamietniki” , Miron Białoszewski „Pamietnik z Powstania Warszawskiego.” Pamietniki staly się „moda” baroku, szlachta prowadzi;a ksiegi domostw, notowano wydarzenia zarowno prowincjonalne jak i istotne dla calego kraju . Pamietniki staly się zrodlem wiedzy o oboczajowosci szlachty Polskiej, zrodlem historycznym a także informacje o owczesnym języku wykorzystana pozniej m.in. przez Henryka Sienkiewicza w Trylogii. Można wyroznic: diariusze, zapisy gawedziarskie, raptularne. Listy Jana III Sobieskiego do Marysieńki - epistolografia . Epistologradia - piekna sztuka pisania listow. List nalezal niegdys do epiki. Korespondencja Jana III z żona z 1683 r jest nie jedynym, ale jednym z najcenniejszych zrodel do poznania dziejow z Odsieczy Wiedenskiej i Kampanii Jesiennej. Peryfraza - omowienie. Figura, która polega na zastapieniu zwyklego okreslania innym, szerszym, wieloslownym, często przenosnym. Może sluzyc tylko do ozdobnosci stulu, unikania powtorzanie tego samego wyrazu, oslabianiu drastycznosci; miewa tez charakter aluzji. Peryfrazy uzywal Wespazjan Kochowski. Polszyczyzna okresu baroku charakteryzowala się: makaronizowaniem tekstow, zapozyczaniem francuskim, wykorzystywaniem antonimii, synonimii, porownan i innych, wyksztaltowal się rodzaj meskoosobowy, podsumowanie niespodziewanym wnioskiem. 4 nurty baroku : dworski (Jan A. Morsztyn, Daniel Naborowski) szlachecki (Pasek, Potocki, Wespazjan Kochowski) plebejski, jezuicki. Rokoko - ozacza styl w sztukach plastycznych, literaturze, arch, dekoracji wnetrz i modzie. Nazwa pochodzi od muszli. Charakteryzuje się lekkoscia, falista linia, plynnoscia form, upodobienie do egzotycznych motywow. W PL w tym stylu tworzyli Ignacy Potocki i Stanisław Trembecki.
1
Ściąga 20/2008 LO_Users
Pobrano z www.lo-goldap.prv.pl