Ogólnie:
Co to jest emocja?
Subiektywnie odczuwany stan psychiczny, przynaglający do rozpoczęcia pewnych działań. Zwykle towarzyszą różne zmiany cielesne i charakterystyczna ekspresja.
Czym różnią się od siebie - afekt, nastrój i uczucie?
Afekt - silny i prostszy
Nastrój - długotrwały
Uczucie - złożony i subtelny charakter
Podział zaburzeń czynności emocjonalnych.
Typ nastroju |
Dynamika |
Wysycenie |
Obniżenie (depresja itp.) |
Zobojętnienie |
Syntymia |
Podwyższenie (mania itp.) |
Spłycenie, zubożenie |
Paratymia |
Złość |
Chwiejność, nietrzymanie |
Hipotymia |
Lęk |
Zaleganie, lepkość |
Atymia |
|
|
Katatymia |
Typ nastroju:
Cechy nastroju depresyjno-dysforycznego.
-rozżalenie, zniechęcenie, złość;
-nieprawidłowe postrzeganie poznawcze = ujemna ocena:
-swojej pozycji (+ pocz. poniżenia przez innych, złości wobec siebie, przy względnie zachowanej samoocenie)
-poprzedzających wydarzeń (pocz. nieszczęścia, pokrzywdzenia przez los)
-sytuacji i możliwości jej rozwiązania (pocz. braku wyjścia, oczekiwanie pomocy)
-gwałtowność, zmienność, znaczna reaktywność
2. Cechy nastroju dystymicznego.
-złe samopoczucie
-zahamowanie myślenia
-pobudliwość i lękliwość
-hipochondryczne pocz. wyczerpania i dolegliwości fizycznych
3. Cechy nastroju maniakalnego.
-równomierne wzmożenie podwyższonego nastroju, uniesienie, radość
-długotrwałość, charakter ekspansywny
-„triada maniakalna”:
-podwyższenie samooceny (przypisywanie sobie wysokiej wartości)
-podwyższenie oceny własnej przyszłości
-podwyższenie oceny przyszłości (mało krytyczny optymizm)
-czasem urojenia wyższościowe
-mania gniewna - drażliwość i złość w konfrontacji z niekorzystnie nastawionym środowiskiem
4. Czym jest nastrój hipomaniakalny?
Nienasilone wzmożenie nastroju
5. Inne zaburzenia związane z podwyższonym nastrojem.
Nastrój euforyczny:
-płytkie wzmożenie nastroju
-wesołość, pogoda ducha, samozadowolenie
-mniej trwały i mniej ekspansywny, ale bardziej niedostosowany do rzeczywistości niż mania
Nastrój moriatyczny:
-nasilona wesołkowatość
-tendencja do dowcipkowania i błaznowania
Nastrój ekstatyczny:
-podniosłość oceny zdarzeń i swojego w nich udziału
-doniosłość własnej roli, tożsamości
Czym jest lęk i jakie są jego przejawy?
Nastrój z dominującym uczuciem silnego zagrożenia (źródło nieznane/nierealne). Towarzyszy wzbudzenie ruchowe (drżenie, dygotanie, męczliwość), psychiczne (trudność skupienia, wzmożona czujność, drażliwość) i autonomiczne (hipertonia, zawroty głowy, nudności). Przejawy lęku:
-uogólniony - długotrwałe napięcie lękowe o mało zmiennej intensywności
-napadowy - krótkotrwałe epizody o dużym nasileniu
-w postaci fobii - nawykowe unikanie sytuacji lękorodnych kojarzonych z obawą wystąpienia nasilonego lęku.
Czym jest złość (dysforia) i jakie są jej przejawy?
Nastrój w którym dominuje negatywne wzburzenie, połączone z poczuciem ograniczenia lub zablokowania możliwości ekspansji. Towarzyszą mu przekonanie o doznanej krzywdzie (lub żal do siebie), wzbudzenie ruchowe (drżenie, napięcie, niepokój), wzbudzenie autonomiczne (bladość, wzrost ciśnienia). Główne przejawy złości to:
-wybuchy złości - gwałtowne, intensywne, krótkotrwałe, często towarzyszy agresja.
-złość uogólniona - dłuższy nastrój dysforyczny. Występuje złość, rozdrażnienie, żal, agresja (raczej werbalna niż czynna).
Dynamika:
Czym jest zobojętnienie uczuciowe?
Wyraźne ilościowe upośledzenie przeżywania uczuć:
-apatia - brak przeżywania uczuć
-hipopatia - ograniczenie przeżywania uczuć
Czym różni się chwiejność uczuciowa od nieotrzymania uczuć?
Chwiejność to nadmierna zmienność emocji, łatwe przechodzenie z jednej w drugą (np. smutek - radość), a nietrzymanie emocji to wyzwalanie gwałtownych emocji, pod wpływem błahych bodźców.
Spłycenie uczuciowe, a zubożenie uczuciowe. Na czym polega różnica?
Spłycenie (sztywność, bladość) dotyczy „formy”, a zubożenie (uproszczenie, prymitywizacja) „treści” emocji. Spłycenie - ograniczenie intensywności, barwy i modulacji emocji. Zubożenie - przewaga uczuć związanych z zaspokajaniem potrzeb biologicznych nad uczuciami wyższymi.
4. Czym różni się zaleganie uczuć od lepkości uczuciowej?
Zaleganie - długotrwałe utrzymywanie się stanów uczuciowych w praktycznie niezmienionej postaci
Lepkość - niemożność „oderwania się” od emocji
Wysycenie:
Czym jest syntymia?
Proporcjonalność i spójność przeżyć i zachowań z towarzyszącymi im emocjami.
Rodzaje zaburzeń wysycenia emocjonalnego.
-paratymia - niedostosowanie ekspresji uczuciowej do okoliczności
-hipertymia - przesadna ekspresja emocjonalna
-hipotymia - ograniczona ekspresja emocjonalna
-atymia - niemal zanik wysycenia emocjonalnego
-katatymia - życzeniowe przekształcanie przeżyć lub zachowań pod wpływem nastawień emocjonalnych (np. skazaniec słyszy kroki zwiastujące ułaskawienie lub egzekucję)