MAKROEKONOMIA

01. Omów znane Ci definicje ekonomii jako nauki.

1) badanie działań człowieka dotyczące produkcji oraz wymiany między ludźmi.

2) analiza zmian w całości gospodarki (tendencja cen, produkcji, bezrobocia), pomoc w kształtowaniu polityki gospodarczej.

3) nauka o dokonywaniu wyborów

4) nauka o organizacji działań ludzi w sferze produkcji i konsumpcji

5) nauka o pieniądzu, stopie procentowej, kapitale, bogactwie,

6) nauka o tym, jak jednostki i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów - które mogą mieć także inne, alternatywne zastosowanie - w celu wytworzenia różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję, obecną lub przyszła, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.

02. Wyjaśnij jakie inne nauki mają wpływ na rozwój ekonomii i na czym polega ich znaczenie dla teorii ekonomii.

- nauki polityczne
- psychologia
- antropologia
- historia
- statystyka

03. Wyjaśnij co to są: ekonomia normatywna i ekonomia pozytywna i na czym polega różnica między. Podaj przykłady.

Ekonomia normatywna - aspekty etyczne i sądy wartościujące (po co?)

Ekonomia pozytywna - opis faktów, okoliczności zależności w gospodarce (jak jest?)

04 Scharakteryzuj w jaki sposób rozwija się wiedza ekonomiczna.

Punktem wyjścia jest obserwacja (cen, ich zmian, podaży, popytu itp.). Stawiamy tezę obserwując zjawiska. Tezę poddajemy testom logicznym i empirycznym.

Jeżeli jest logicznie fałszywa -> odrzucamy ją.

Jeżeli prawdziwa -> zakładamy przejściową ważność.

Jeżeli jest empirycznie fałszywa -> odrzucamy ją.

Jeżeli prawdziwa -> zakładamy przejściową ważność.

05. Wyjaśnij znaczenie podstawowych formuł metodologicznych w badaniach ekonomicznych, takich jak ceteris paribus, post hoc ergo propter hoc, zagadnienie części i całości, problem subiektywizmu.

Ceteris paribus - pozostałe czynniki bez zmian

Post hoc ergo propter hoc - po czymś nie oznacza powodu tego czegoś

Część i całość - coś co jest prawdziwe w stosunku do części nie musi być prawdziwe w stosunku do całości

Problem subiektywizmu - teoria to narzędzie porządkowania faktów; niepewność w życiu gospodarczym; prawa ekonomiczne sprawdzają się jako pewna przeciętna, a nie jako ścisła i dokładna zależność.

06. Jakie są podstawowe źródła wiedzy ekonomicznej?

1) obserwacje empiryczne - GUS obserwuje zmiany cen, dóbr i usług

2) obserwacja pośrednia statystyki - NBP obserwuje biuletyny, statystyki branżowe

3) szeregi czasowe - postrzeganie zmienności zjawiska w czasie

4) dane przekrojowe - łączą logiczne dane jednostkowe, np. jak coś ma się do wieku lub płci

5) wartości absolutne - np. kurs dolara na obecną chwile

6) wartości względne - tendencje, np. cena dolara za miesiąc

07. Co to jest model ekonomiczny i jakie jest jego znaczenie dla rozwoju teorii ekonomii?

- uproszczona wersja teorii ekonomicznych

- pokazuje podstawowe związki badanych zmiennych

- związek danych statystycznych i modeli ekonomicznych jest dwustronny

08. Scharakteryzuj trzy podstawowe narzędzia realizacji celów makroekonomicznych.

1) polityka fiskalna (polityka dochodów i wydatków)

• podatki

• konsumpcja prywatna i zbiorowa

2) polityka pieniężna

3) polityka dochodowa

4) stosunki międzynarodowe

09. Scharakteryzuj na wybranym przykładzie zjawisko istnienia różnych kultur współczesnego kapitalizmu.

7 kultur kapitalizmu: USA, Japonia, Niemcy, Francja, Wlk. Brytania, Szwecja, Holandia

Modele przedsiębiorstwa

Model pracy managera

Zasady porządku społecznego

Logika rozwoju gospodarczego

10. Co to jest krawędź możliwości produkcyjnych. Podaj przykłady zastosowania tej koncepcji w badaniach ekonomicznych.

Granica możliwości produkcyjnych - linia pokazująca największą produkcję możliwą do uzyskania przy użyciu danego zasobu czynnika zmiennego i czynników stałych.

11. Na czym polega prawo malejących przychodów? Co to są przychody stałe względem skali, a na czym polega prawo rosnących kosztów względnych?

W miarę jak do nakładu stałego dodajemy kolejne, jednakowe porcje nakładu zmiennego, to po przekroczeniu pewnego punktu dodatkowe przyrosty zaczną maleć.

12. Scharakteryzuj cztery najważniejsze cele makro-gospodarcze.

1) wysoki poziom oraz wzrost produkcji i konsumpcji

• PKB (produkt nominalny i realny)

• Luka PNB

2) wysokie zatrudnienie, niskie niedobrowolne bezrobocie

3) stabilność poziomu cen - niska inflacja

4) równowaga bilansu zagranicznego

• eksport = import

• kurs walutowy

13. Jakie są podstawowe narzędzia realizacji celów makroekonomicznych.

1) polityka fiskalna (polityka dochodów i wydatków)

• podatki

• konsumpcja prywatna i zbiorowa

2) polityka pieniężna

3) polityka dochodowa

4) stosunki międzynarodowe

14. Wyjaśnij pojęcia: globalna podaż i globalny popyt.

Globalna podaż - wielkość produkcji, która wytworzą i sprzedadzą podmioty gospodarcze przy danych cenach, mocy wytwórczej i kosztach

Globalny popyt - suma którą przy danych cenach, dochodach wydadzą gospodarstwa domowe, Rząd (rozumiany jako państwo), przedsiębiorstwa

15. Na przykładzie globalnej podaży scharakteryzuj znaczenie czasu w analizie makroekonomicznej.

Globalny popyt jest czynnikiem silnie warunkującym krótkookresowe zmiany produkcji realnej.

W długim czasie wielkość produkcji jest określana przez produkt potencjalny a globalny popyt wpływa przede wszystkim na ceny.

16. Wyjaśnij na czym polega z punktu widzenia analizy makroekonomicznej zjawisko wysokiej koniunktury.

17. Wyjaśnij na czym polega z punktu widzenia analizy makroekonomicznej zjawisko stagflacji.

18. Scharakteryzuj uproszczony model ruchu okrężnego środków.

Wydatki na produkty i usługi

Produkty i usługi

Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa

Usługo czynników produkcji

Dochody czynników produkcji

Uproszczenia modelu:

• brak państwa

• wymiana handlowa z zagranicą

• oszczędności gospodarstw domowych

• zyski niepodzielne przedsiębiorstw

19. Wymień podstawowe metody obliczania Produktu Krajowego Brutto (PKB) i scharakteryzuj jedną z nich.

1) metoda sumowania produktów

• sumowanie dóbr finalnych

• sumowanie wartości dodanych

2) metoda sumowania wydatków

• PKB

• Ck + Ik + Gk + Exk - tylko wydatki krajowe

• C + I + G + Ex - IM

• C + I + G + Ex (eksport netto)

3) metoda sumowania dochodów

• PKB

• suma wartości dodanych

• suma dochodów czynników produkcji

• problem płatności transferowych (emerytury, renty, zasiłki)

20. Wyjaśnij na czym polega problem podwójnego liczenia w rachunku PKB.

21. Wyjaśnij na czym polega różnica między PKB a produktem narodowym brutto i produktem narodowym netto (dochodem narodowym).

PNB koryguje PKB o:

• transfery dochodów za granice

• transfery dochodów z zagranicy

PNN - dochód narodowy

22. Czy PKB jest dobrym miernikiem aktywności gospodarczej w skali kraju i w skali międzynarodowej?

- problem szarej strefy

- problem czasu wolnego

- efekty zewnętrzne:

• czas wolny, szara strefa, infrastruktura publiczna, prywatne dobra trwałe

• zanieczyszczenie środowiska, obrona narodowa, dojazd do pracy

• x2 PNB

23. Jaka była wielkość PKB Polski w roku 2001? Jak, z punktu widzenia ogólnych proporcji dzieli się PKB Polski?

24. Co jest i jak brzmi prawo Engla?

Typowe, przeciętne wydatki na konsumpcję zmieniają się wraz ze zmianami dochodu w dość regularny sposób, przy czym w obrębie każdej grupy dochodowej istnieje dość znaczny rozrzut konsumpcji wokół przeciętnej.

25. Wyjaśnij co to są i na czym polega marginalna skłonność do konsumpcji i marginalna skłonność do oszczędzania.

Marginalna skłonność do konsumpcji (marginal prosperity to consume) to przyrost konsumpcji generowany przez przyrost dochodu o jednostkę.

Marginalna skłonność do oszczędzania to przyrost oszczędności generowany przez przyrost dochodu o jednostkę.

MSdO = 1- MSdK (MPS=1-MPC)

26. Scharakteryzuj podstawowe czynniki wyznaczające poziom konsumpcji z punktu widzenia makroekonomicznego.

1) dochód rozporządzalny (disposable income)

2) dochód permanentny lub w cyklu życia (dochód który spodziewamy się osiągnąć)

3) bogactwo (majątek)

4) zabezpieczenie społeczne

5) przychody z oszczędności

27. Jakie są podstawowe czynniki kształtujące popyt na inwestycje?

1) analiza przychodów

2) koszty:

• realna stopa procentowa (eliminująca wpływ zmiany cen)

• podatki

• ulgi

3) oczekiwania

28. Wyjaśnij zależność jaka zachodzi między realną stopą procentową a popytem na inwestycje.

Im wyższe stopy procentowe tym mniejszy popyt na inwestycje.

29. Jakie są podstawowe motywy oszczędzania, a jakie są podstawowe motywy inwestowania?

Motywy oszczędzania (gospodarstwa domowe, fundusze emerytalne):

• zabezpieczenie

• odłożona konsumpcja

• nawyk

Motywy inwestowania (przedsiębiorstwa, korporacje):

• rozwój przedsiębiorstwa

• zysk

30. Scharakteryzuj podstawowe założenia klasycznego modelu wyznaczania wielkości produktu globalnego. Jakie są najważniejsze konsekwencje klasycznego modelu wyznaczania wielkości produktu globalnego?

Model klasyczny:

• ceny i płace są doskonale giętkie

• zmieniają się dostatecznie szybko aby wyegzekwować nadwyżki podaży i popytu

• polityka makroekonomiczna nie ma wpływu na poziom produktu (rynek reguluje)

• w gospodarce nie występuje niedobrowolne bezrobocie

Konsekwencje:

• nie występuje marnotrawstwo ekonomiczne wynikające z przymusowo nie wykorzystanych zasobów (jeżeli rynek jest elastyczny to szybko wraca do stanu równowagi)

• polityka makroekonomiczna nie ma wpływu na poziom bezrobocia i produkcji

31. Scharakteryzuj najważniejsze założenia modelu Keynesowskiego wyznaczania wielkości produktu globalnego. Jaki są najważniejsze konsekwencje Keynesowskiego modelu wyznaczania wielkości produktu globalnego?

Model J. M. Keynesa:

• ceny a zwłaszcza płace są lepkie lub sztywne w krótkim czasie

• krzywa globalnej podaży nie jest pionowa w krótkim czasie ale raczej pozioma

• dostosowanie makroekonomiczne poprzez adaptacje wydatków do zmiennych dochodów, a nie poprzez giętkie ceny i płace

Przyczyny sztywności:

• długookresowe umowy o prace

• działalność związków zawodowych

• regulacje cen przez rząd (ceny nie dostosowują się do zmieniającej sytuacji)

• inercja wielkich organizacji gospodarczych

• szybkie zmiany cen surowców i towarów oferowanych na giełdach

Konsekwencje:

• równowaga może być osiągnięta na poziomie niższym od produktu potencjalnego (gospodarka może być w równowadze nie wykorzystując znacznej części swoich zasobów)

• bezrobocie może być trwałą cechą gospodarki

• aktywna polityka makroekonomiczna może przesunąć punkt równowagi z A do B

• polityka makroekonomiczna ma znaczenie

32. Scharakteryzuj podstawowe założenia uproszczonego Keynesowskiego modelu mnożnikowego.

- inwestycje nadają ton, a konsumpcja w takt tej muzyki

• inwestycje wyznaczają produkcję, oszczędności reagują na zmiany dochodu aż zrównają się z planowanymi inwestycjami

• tylko wtedy, gdy większość produktu równa się planowanym wydatkom, przedsiębiorstwa są w równowadze

33. Wyjaśnij, co w modelu mnożnikowym oznacza pojęcie produktu w równowadze i jakie są cechy szczególne punktu równowagi?

Cechy:

• oszczędności gospodarstw domowych są równe pożądanym inwestycjom przedsiębiorstw

• przedsiębiorstwa nie mają zapasów, utargi nie zachęcają do dodatkowej produkcji

• na prawo od E oszczędności są większe niż potrzeby inwestycyjne (ludzie za mało konsumują)

• na lewo od E oszczędności są zbyt małe w stosunku do potrzeb inwestycyjnych

34. Co to jest efekt mnożnikowy i w jaki sposób go obliczamy?

Zmiana inwestycji wywołuje równą jej co do wielkości zmianę produktu, gałęzie wytwarzają dobra kapitałowe uzyskują wyższe dochody, wprowadzają w ruch łańcuchową reakcję dodatkowych, wtórnych wydatków konsumpcyjnych i przyrost zatrudnienia.

M = 1 / 1-MPC = 1 / MPS

1000PLN, MPC = ⅔

1000PLN to 1x1000

+

⅔ x 1000 = 666,67

+

(⅔)² x 1000 = 444,44

+ ... = 3000

Aby otrzymać jednostkowy przyrost oszczędności potrzeba więcej niż jednostkowego przyrostu dochodu.

35. Jakie są ograniczenia modelu mnożnikowego i dlaczego one występują?

Model mnożnikowy ma zastosowanie wyłącznie do takiej gospodarki w której istnieją niezatrudnione zasoby.

36. Co to jest polityka fiskalna i jakie elementy się na nią składają?

Polityka fiskalna to proces kształtowania podatków oraz wydatków rządowych dla:

• złagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego

• podtrzymywania tendencji wzrostowej w gospodarce

• uniknięcia wysokiej i zmiennej inflacji

Polityka stabilizacji:

• nierównowaga gospodarcza

• podstawowe narzędzia polityki fiskalnej:

• wydatki rządowe na dobra i usługi (G)

• podatki lub transfery

Wydatki rządowe na dobra i usługi podobnie jak zwiększanie inwestycji pobudza ekspansję produktu narodowego.

37. Co to jest mnożnik wydatków rządowych, a czym jest mnożnik podatkowy. Wyjaśnij na czym polega relacja między mnożnikiem wydatków rządowych a mnożnikiem podatkowym.

Mnożnik wydatków rządowych - przyrost PNB wynikający ze zwiększenia wydatków rządowych na dobra i usługi o jednostkę.

Zatem wydatki rządowe na dobra i usług (G)i są narzędziem wpływu na poziom produkcji i zatrudnienia.

Mnożnik podatkowy - wzrost konsumpcji wynikający ze zmniejszenia podatków o jednostkę.

Obniżka podatków podwyższa poziom równowagi PNB.

Tylko MPC obniżonych podatków stanie się konsumpcją.

mnożnik podatkowy < mnożnik wydatków rządowych < mnożnik inwestycyjny

38. Na czym polega „paradoks oszczędności” i w jaki sposób wyjaśniają jego występowanie klasycy, a jak ekonomia keynesowska.

Paradoks oszczędności - wzrost skłonności do oszczędzania w depresji, może wywołać obniżkę produktu bez wzrostu inwestycji.

Zmniejszenie C i pobytu na I będzie postępowało aż do poziomu przy którym dochody nie pozwolą na dalsze oszczędności.

39. Co to są działania dyskrecjonalne i jakie są typowe programy tego rodzaju działań?

Działanie dyskrecjonalne - typ aktywnej polityki fiskalnej polegający na podejmowaniu wyraźnych decyzji ekonomicznych w ramach systemu obowiązujących uregulowań ustawowych (np. widełki celne)

- automatyczne stabilizatory, np. stopy procentowe

- mnożnik uwzględniający stopę opodatkowania

• 1 / (1-MPC) > 1 / {1-MPC (1-t)}, gdzie t to stopa podatkowa netto

Typowe programy:

• roboty publiczne i inne programy wydatków publicznych

• programy tworzenia miejsc pracy

• programy transferowe:

• zwiększanie wypłat przy spadku dochodów

• zmniejszanie wypłat przy wzroście dochodów

40. Jakie są podstawowe wady i zalety oddziaływania na równowagę gospodarczą za pośrednictwem mechanizmu podatkowego?

Zalety:

• szybkie reakcje konsumentów

• szeroki krąg podmiotów

• pobudzenie lub studzenie wydatków

Wady:

• kontr-cykliczne działanie jest kłopotliwe politycznie

• trudna mobilizacja do walki z inflacją

• łatwa mobilizacja do walki z bezrobociem

41. Co to jest budżet i jakie są podstawowe jego funkcje?

Budżet - plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa związane z realizacją polityki społecznej, gospodarczej i obronnej.

Funkcje:

• fiskalna

• redystrybucyjna (środków z jednych działów gospodarki do drugich)

• stymulacyjna

Elementy składowe:

• budżet centralny - dochody i wydatki władz państwa (kancelarii prezydenta, premiera itp., sądów, wojewodów)

• budżety lokalne - dochody i wydatki władz lokalnych (władz powiatowych, gminnych itp.)

• ubezpieczenia społeczne (sztywne wydatki) np. renty, emerytury.

42. Scharakteryzuj podstawowe zasady polityki budżetowej.

• roczne budżetowanie

• zupełność (budżet obejmuje wszystkie dochody, muszą być uwzględnione choćby jako rezerwy)

• jedność (budżety centralne, lokalne i ubezpieczeń społecznych to jeden dokument)

• jawność

• równowaga (nawet deficyt musi mieć źródła pokrycia; w dłuższym okresie czasu budżet ma być zrównoważony)

43. Co to są podatki i jakie są ich najważniejsze funkcje?

Podatki to:

• przymusowe

• bezzwrotne (nie możemy oczekiwać, że w zamian za podatek państwo nam się jakoś zrewanżuje)

• nieodpłatne (nikt nam nie zapłaci i nie podziękuje za to, że płacimy podatki)

• świadczenie pieniężne pobierane przez państwo (nie można inaczej niż pieniędzmi go płacić)

Funkcje:

• finansowanie wydatków sektora publicznego

• redystrybucja dochodów między sektorami i grupami ludności

• ograniczanie konsumpcji niektórych artykułów

• polityka antycykliczna (działanie wbrew cyklowi), np. chłodzenie gospodarki

• polityka antyinflacyjna

44. Scharakteryzuj podstawowe źródła dochodów budżetu państwa w Polsce.

VAT, akcyza - 55%

PIT - 17%

CIT - 12%

NBP - 2%

Prywatyzacja - 1%

Cła - 4%

*2000r.

45. Wyjaśnij na czym polega aktywna a na czym pasywna polityka fiskalna.

Aktywna - zmiana dochodów i wydatków, która pozwala osiągnąć zamierzone cele gospodarcze; stosowanie instrumentów fiskalnych.

Pasywna - związana ze zmianą koniunktury gospodarczej; stosowanie automatycznych stabilizatorów koniunktury.

46. Scharakteryzuj podstawowe instrumenty fiskalne.

• zwiększanie lub ograniczanie wydatków budżetowych na określone cele

• zmiana stawek lub zasad opodatkowania

• zmiana zasad subwencjonowania

• określenie sposobu, zakresu i terminu stosowania w/w instrumentów

47. Scharakteryzuj najważniejsze stabilizatory koniunktury z punktu widzenia polityki fiskalnej.

• podatki od dochodów od ludności (PIT)

• podatki od przedsiębiorstw (CIT)

• podatki pośrednie (VAT)

• zasiłki dla bezrobotnych

• programy dla rolnictwa (subwencje, ceny gwarantowane itp.)

48. Co to są zasoby pracy i w jaki sposób mierzymy aktywność ekonomiczną ludności BAEL?

Badanie aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) od 1992; według metody MOP; badania reprezentatywne ludności w wieku +15.

Pracujący:

• co najmniej 1 godzina pracy zarobkowej w tygodniu

• praca na własny rachunek, prowadzenie działalności gospodarczej, zatrudnienie najemne, pomoc w działalności gospodarczej, nauka zawodu za wynagrodzenie

49. Wyjaśnij kim jest bezrobotny wg BAEL i wg urzędów pracy?

Wg BAEL:

• nie pracowała w czasie badanego tygodnia

• przez 4 tygodnie aktywnie poszukiwała pracy

• były gotowe i mogły podjąć prace

• znalazły prace ale czekają na jej podjęcie (do 30 dni)

Wg urzędów pracy:

• nie zatrudniony i nie wykonywujący pracy zarobkowej

• zdolny i gotowy do podjęcia pracy zarobkowej

• nie uczący się w szkole

• skończone 18 lat

• kobiety -60, mężczyźni -65 lat

• brak prawa do emerytury, renty etc.

• nieposiadanie działki rolnej powyżej 2ha

• nie podleganie ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu

• stan zdrowia pozwala na prace

• nie przebywa w areszcie lub nie odbywa kary pozbawienia wolności

50. Co to jest stopa bezrobocia, stopa bezrobocia wg BAEL i wg urzędów pracy?

Stopa bezrobocia - stosunek liczby bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo.

Stopa bezrobocia wg BAEL - stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludności aktywnej zawodowo

Stopa bezrobocia wg urzędów pracy - stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do cywilnej ludności aktywnej zawodowo.

51. Scharakteryzuj przepływ siły roboczej na rynku pracy?

PRACUJĄCY BEZROBOTNI

AKTYWNI ZAWODOWO

Podejmujący prace Emeryci Zniechęceni Nowi na rynku

BIERNI ZAWODOWO

Petryfikacja - długotrwale bezrobotni mają małą szansę na znalezienie pracy, a nawet jeżeli znajdą to szybko tracą.

52. Wymień najważniejsze elementy charakterystyki struktury bezrobocia.

53. W jaki sposób ekonomia klasyczna i ekonomia keynesowska wyjaśniają problem bezrobocia?

Ekonomia klasyczna - pojawia się w gospodarce na skutek zaburzeń w funkcjonowaniu rynku pracy [np. zbyt wysoka płaca minimalna]; terapia: elastyczne prawo pracy

Ekonomia keynesowska - płace nie są giętkie a rynek pracy działa inaczej niż inne rynki towarowe; terapia: ekspansywna polityka fiskalna i (lub) pieniężna.

54. Jakie są podstawowe rodzaje bezrobocia i co to jest naturalna stopa bezrobocia?

Rodzaje bezrobocia

• fikcyjne - spowodowane mobilnością pracowników

• strukturalne - struktura popytu na pracę i podaż pracy różnią się.

• cykliczne - powtarzający się w gospodarce brak popytu

Naturalna stopa bezrobocia - stosunek bezrobocia dobrowolnego do wielkości zasobu pracy.

Not Accelerating Inflation Rate of Unemplyment (NAIRU)

[taka stopa bezrobocia która nie przekłada się na inflację, ok. 2,3%]

55. Jakie są podstawowe instrumenty ekonomiczne sprzyjające zmniejszaniu bezrobocia?

• obniżanie opodatkowania płac

• zmiany wysokości zasiłku

• ulepszanie pośrednictwa pracy:

• zmiana kwalifikacji

• specjalne strefy ekonomiczne

56. Wyjaśnij problem wpływu lepkich płac na bezrobocie.

• sposób ustalania płac, negocjacyjny ze związkami zawodowymi

• milczące porozumienia (implicit contracts) {umiarkowana ale stabilna praca]

• płaca minimalna ustalana przez państwo

• konflikt insiders - outsiders [ci co pracują - ci co oczekują na pracę]

• wysokie wynagrodzenia (efficiency wages) powyżej równowagi rynkowej

57. Co to jest inflacja w jaki sposób może być mierzona?

Inflacja - wzrost przeciętny ceny dóbr w pewnym okresie.

Wskaźnik cen detalicznych - WCD (CDP - Consumers Price Index) ok 1500 produktów

Wskaźnik cen dóbr produkcyjnych (PPI - Producers Price Index)

Deflator - wskaźnik który służy do sprowadzania wartości nominalnych do realnych wartości.

Inflacje można liczyć:

• rok do roku

• w określonym przedziale czasowym porównując do analogicznego okresu w ubiegłym roku lub latach

58. Scharakteryzuj na czym polega ekspansywna polityka pieniężna.

59. W jaki sposób teoria monetarna wyjaśnia występowanie inflacji, co to jest ucieczka od pieniądza i na czym polega równanie wymiany Fishera?

TEORIA MONETARNA

Przyczyną inflacji jest wzrost ilości pieniądza w gospodarce.

Zmiana podaży pieniądza mogą być spowodowane zmianami wielkości produkcji Q oraz zmianami szybkości obiegu pieniądza.

V = ( P x Q ) / M

Szybkość obiegu pieniądza to liczba transakcji obsługiwanych przez jednostkę pieniężną w ciągu roku.

V = ( P x Q ) / M = ( P x Q ) / M x P = Q / M

M = Q / V

Realna podaż pieniądza jest uzależniona od realnej wartości pieniądza Q oraz szybkości obiegu pieniądza.

Spadek produkcji to spadek popytu na pieniądz.

Spadek szybkości obiegu pieniądza to wzrost popytu na pieniądz.

UCIECZKA OD PIENIĄDZA

Jest to gwałtowny spadek realnego popytu na pieniądz.

Szybsze tempo inflacji i wzrost nominalnej stopy procentowej, powoduje spadek siły nabywczej pieniądza, a więc przyśpieszenie obiegu pieniądza.

Wolniejsza inflacja i niższa stopa nominalna oznaczają procent przeciwny.

RÓWNANIE WYMIANY FISHERA

(quantity equation of money)

MV = PQ

M - nominalna podaż pieniądza

V - szybkość obiegu pieniądza

P - ogólny poziom cen

Q - produkt realny (potencjalny)

Zwiększenie ilości pieniądza, ceteris paribus, musi powodować taki sam procentowo wzrost cen.

Ewentualne różnice tempa wzrostu ilości pieniądza i cen można wyjaśnić zmianami szybkości obiegu i realnej wartości produktu.

60. Wyjaśnij na czym polega mechanizm sterylizacji obligacji rządowych.

Odsprzedawanie przez bank centralny obligacji rządowych bankom komercyjnym.

Wariant I

Brak sterylizacji obligacji rządowych (BC nie odsprzedaje ich bankom komercyjnym)

Monetaryzacja deficytu.

Wzrost podaży pieniądza przy względnie stałym V i Q* doprowadzi do wzrostu cen.

Wariant II

Banki sterylizują obligacje rządowe.

Kupują je gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa.

Podaż pieniądza nie wzrasta.

Efekt: wypychanie inwestycji prywatnych i konsumpcji.

Restrykcyjna polityka pieniężna (sterylizacji) kompensuje skutki ekspansywnej polityki fiskalnej.

SKUTKI:

Gospodarka klasyczna - zagregowany popyt prowadzi do wzrostu cen.

Gospodarka keynesowska - w strefie poniżej Q* wzrost produktu.

61. Co to jest krzywa Philipsa i jak należy ją interpretować z punktu widzenia czasu?

Krótkookresowa krzywa Philipsa - odwrotna zależność miedzy stopą inflacji a stopą bezrobocia

Można wybrać pożądaną kombinację inflacji i bezrobocia w krótkim czasie (Samuelson)

Stopy infalcji nie wpływają na poziom bezrobocia w długim okresie (Friedman, Phelps).

Długookresowa krzywa Philipsa - długookresowa zależność stopy bezrobocia i stopy inflacji

Po szoku popytowym i niezbędnych dostosowaniach cen i płac bezrobocie cykliczne (niedobór rąk do pracy) zawsze powrca do poziomu naturalnego.

O tym jaka stopa inflacji towarzyszy naturalnej stopie bezrobocia decyduje tempo wzrostu nominalnej podaży pieniądza.

62. Wyjaśnij na czym polegają koszty inflacji.

	Inflacja zrównoważona	Inflacja nie zrównoważona
Inflacja antycypowana	nie ma kosztów inflacji	Straty efektywności
Inflacja nie antycypowana	Redystrybucja dochodu i bogactwa	Straty efektywności i losowa redystrybucja

---