OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA Wykład III

RADA EUROPY

Odgrywa ogromną rolę w systemie ochrony praw człowieka. Skupia się w swojej działalności na ochronie praw człowieka.

Geneza:

Po II wojnie światowej traci byt system kolonialny. Europa jest zrujnowana, upada wiara w prawa człowieka. W sposób naturalny występuje potrzeba zjednoczenia Europy. Na przeszkodzie temu stoi blok państw komunistycznych, co wzmacnia dążenia do zjednoczenia. Wilson Churchill w wielu swoich przemówieniach chciał stworzenia ponadnarodowego rządu europejskiego.

5 maja 1949 r. - zjazd w Londynie - powstaje Rada Europy (statut londyński)

• Statut Rady Europy podpisuje 10 sygnatariuszy: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy

• Statut wchodzi w życie dopiero po 3 miesiącach

• Pierwszy szczyt Rady Europy - 8 sierpnia 1949r. w Londynie

• Obecnie Rada Europy liczy 47 państw

• Polska jest członkiem Rady Europy od 1991r.

Kto może być członkiem:

• Każde zaproszone państwo, które akceptuje zasady i prawa rządzące demokracją parlamentarną.

Rada Europy nie jest ciałem decyzyjnym.

Cele Rady Europy:

• Doprowadzanie do jedności pomiędzy członkami rady

• Ułatwianie postępu ekonomicznego i społecznego

• Ochrona i wcielenie w życie zasad i ideałów stanowiących wspólne dziedzictwo

• Wspieranie promocji i ochrona praw czlowieka oraz ich przestrzeganie

Działania Rady Europy:

• Omawianie wspólnych problemów, zwieranie porozumień i wspólne działalnie usprawniające postęp społeczny, ekonomiczny i gospodarczy

• Zniesienie podziału na Europę Wschodnią i Zachodnią

Program Rady Europy:

• Prawa i wolności człowieka

• Demokracja

• Rządy prawa

• Pluralizm polityczny

Struktura organizacyjna Rady Europy:

1. Zgromadzenie parlamentarny

• jest to organ obradujący, obraduje nad kompetencjami Rady, które są określone w statucie i ustalenie swoje przedkłada Komitetowi Ministrów Rady Europy w formie zaleceń; może wydawać te zalecenia komitetowi w każdej sprawie, która odnosi się do celów w zakresu działania Rady Europy, ale także w sprawach przekazanych jej przez Komitet Ministrów

• skład Rady Europy: przedstawiciele parlamentów państw członkowskich

• obrady: na sesjach zwyczajnych, które odbywają się raz do roku i sesjach nadzwyczajnych, zwoływanych przez Zgromadzenie Parlamentarne (z jego inicjatywy lub z inicjatywy Komitetu Ministrów)

2. Komitet Ministrów

• Ciało decyzyjne (quasi rządowe) Rady Europy

• Skład: co do zasady składa się z Ministrów Spraw Zagranicznych poszczególnych państw członkowskich WYJĄTEK: mogą być zastąpieni przez przedstawicieli dyplomatycznych

• Kompetencje:

• W imieniu Rady może zawierać umowy, konwencje

• Przyjmuje wspólne polityki

• Wydaje zalecenia dla państw członkowskich

• Działa w imieniu Rady zgodnie z art. 15 i 16 statutu.

3. Sekretariat

• Skład: Sekretarz generalny, który jest powoływany przez Zgromadzenie Parlamentarne, jego zastępcy oraz niezbędnego personelu

• Funkcje:

• Administracyjna - obsługa administracyjna Rady Europy

• Reprezentacyjna

4. Ograny doradcze

• Kongres władz lokalnych i regionalnych (zajmuje się pomocą w tworzeniu samorządów lokalnych)

• Biuro informacyjne Rady Europy ( działalność informacyjna, promująca prawa i wolności człowieka)

Sfery działalności Rady Europy:

1. prawa człowieka

2. ochrona praw człowieka (skuteczność systemów kontroli, wykrywanie nowych zagrożeń, rozwijanie świadomości społecznej, popieranie edukacji)

3. zapobieganie naruszeniom

4. promocja

5. media

6. demokracja lokalna

7. współpraca transgraniczna

8. ochrona środowiska

9. ochrona zdrowia

10. sport

11. młodzież

12. edukacja

13. kultura

14. dziedzictwo narodowe

15. spójność społeczna

Rada Europy organizuje szereg konferencji, na których promuje prawa człowieka, np.: dotyczące równości kobiet i mężczyzn, zwalczania rasizmu.

Konwencje Rady Europy:

• o ochronie praw człowieka i ochronie podstawowych wolności

• Europejska Karta Społeczna

• Zrewidowana Europejska Karta Społeczna

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Uchwalona w Rzymie w 1950r. - konwencja Rzymska [ EKPCZ - europejska konwencja Prawa Człowieka]

Weszła w życie 3 września 1953r.

Uzupełnia ją 14 protokołów.

1, 4, 6, 7, 12, 13 - protokoły merytoryczne

Pozostałe protokoły - protokoły proceduralne ( postępowanie przed organami Rady)

Stronami są wszystkie państwa członkowskie Rady Europy.

Polska ratyfikowała tę konwencję w 1993r.

Na konwencji opiera działalność Europejski Trybunał Praw Człowieka (reguluje ona jego działalność)

Prawa wynikające z Konwencji:

• Przede wszystkim prawa osobiste i polityczne (prawa I generacji)

• Społeczne, gospodarcze, kulturalne (prawa II generacji)

• Prawo do wspólnego dziedzictwa kulturowego (prawa III generacji)

• Prawa mniejszości narodowej (prawa IV generacji)

Katalog praw osobistych i politycznych:

• Prawo do życia

• Zakaz tortur

• Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

• Zakaz dyskryminacji

• Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego

• Ochrona życia prywatnego

• Równe traktowanie kobiet i mężczyzn

• Prawo do rzetelnego procesu

• Wolność zgromadzenia stowarzyszania

Prawa społeczne, gospodarcze i kulturalne:

• Prawo własności

• Prawo do nauki

Instytucjonalne gwarancje ochrony praw człowieka:

• Europejski Trybunał Praw Człowieka (wyłączna właściwość od 1998r.)

• Europejska Komisja Praw Człowieka (nie funkcjonuje od 1998r.)

• Komitet Ministrów Rady Europy (funkcje wykonawcze)

Środki kontrolne wynikające z konwencji:

• Skarga międzynarodowa

• Skarga indywidualna (aby mogła być przyjęta musi spełniać ) :

• Musi dotyczyć naruszenia jednego z postanowień wynikającego z konwencji

• Nie może być anonimowa

• Musi pochodzić od obywatela państwa członkowskiego Rady Europy lub od cudzoziemca, który jest obywatelem, ale przebywa na terenie państwa, gdzie naruszenie nastąpiło

Rozpatrywanie skargi (struktura):

1. trafia do komitetu złożonego z 3 sędziów - Komitet bada, czy skarga wyczerpała względy formalne, jeżeli nie, wówczas jest odrzucana (nie bada merytorycznie, ale formalnie)

2. jeżeli komitet uzna, że spełnia warunki, merytorycznie skargę bada Izba Trybunału ( może rozpatrywać merytorycznie lub uznać, że nie spełnia warunków formalnych i może ją odrzucić)

3. Jeżeli uzna, że spełnia warunki, to rozstrzyga. Jeżeli nie ma odwołania, sprawa się kończy. Jeżeli jest odwołanie, to do Paneli Izby - tam jest badana pod względem formalnym. Jeżeli nie spełnia warunków jest odrzucona. Jeżeli spełnia warunki, wysyła do Wielkiej Izby, która wydaje ostateczny werdykt. Do wykonania wysyła się do Komitetu Ministrów.

Europejski Trybunał Praw Człowieka nie jest organem Rady Europy. !!!

Zgromadzenie Plenarne - składa się z wszystkich sędziów Trybunału; funkcjonuje tylko tam, gdzie nie ma jurydycznych funkcji (nie rozpatruje spraw wnoszonych do trybunału), zajmuje się sprawami administracyjnymi.

EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA

• Odpowiednik międzynarodowego paktu praw społecznych, gospodarczych i kulturalnych

• Uchwalona 18 października 1961r.

• Weszła w życie 26 lutego 1965r.

• Stanowi uzupełnienie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w zakresie praw gospodarczych ,społecznych i kulturalnych

• Jej stronami jest 27 państw , w tym Polska od 1997r.

• Kilkakrotnie uzupełniana protokołami dodatkowymi z: 1988r, 1991r, 1995r

Z 1988r. - protokół materialny

Z 1991r. - charakter proceduralny

Z 1995r. - charakter proceduralny, wprowadza system skarg zbiorowych

Kategorie praw wynikające z Europejskiej Karty Społecznej:

• Prawa pracownicze (prawo do pracy, do godziwego wynagrodzenia, do swobodnego wyboru zatrudnienia, prawo do strajku)

• Prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych

• Prawo do zabezpieczenia społecznego

• Prawo do ochrony zdrowia ( w sposób szczególny ochrona kobiet w ciąży i dzieci)

Na straży tych praw stoi Komitet Niezależnych Ekspertów, który na podstawie protokołu z 1995r. rozpatruje skargi zbiorowe.

Skargę zbiorową mogą wnieść:

• Organizacje pracodawców i pracowników krajowe i międzynarodowe (związki zawodowe. MOP)

ZREWIDOWANA EUROPEJSKA KARTA SPOŁECZNA

• Uchwalona 1996r,

• Weszła w życie 1 lipa 1999r.

• Zawiera szerszy katalog praw społecznych, gospodarczych i kulturowych oraz szerszy zakres ochrony

• Polska nie ratyfikowała tej konwencji ze względów ekonomicznych

---