ŁAWNICY SĄDÓW POWSZECHNYCH I ŁAWNICY SĄDÓW WOJSKOWYCH
W sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości obywatele polscy biorą udział poprzez uczestnictwo ławników w rozpoznawaniu spraw.
Przy rozstrzyganiu spraw ławnicy są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom .Ławnik nie może przewodniczyć ani na rozprawie ani na naradzie .
Ławnicy wypowiadają się zarówno o winie jak i o karze.
Ławnikiem sądu powszechnego może być osoba która:
posiada obywatelstwo polskie , korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
jest nieskazitelnego charakteru,
ukończyła 30 lat,
jest zatrudniona lub zamieszkuje w miejscu kandydowania co najmniej 1 rok,
nie przekroczyła 70 roku życia.
Ławnicy sądów powszechnych są powoływani na okres 4 lat.
Ławników do sądów powszechnych wybierają rady gmin, których obszar jest objęty właściwością tych sądów.
Kandydatów na ławników zgłaszają prezesi sądów, stowarzyszenia, organizacje i związki zawodowe oraz co najmniej 25 obywateli mających czynne prawo wyborcze.
Ławnicy składają ślubowanie wobec prezesa sądu okręgowego lub rejonowego.
Wybory uzupełniające są prawnie dopuszczalne.
Ławnicy każdego sądu wybierają ze swego grona radę ławniczą, jej przewodniczącego i zastępców. Rada ławnicza jest organem samorządu ławniczego.
Ławnikiem sądu wojskowego może być osoba która:
ukończyła 18 lat,
posiada pełnię praw cywilnych i obywatelskich,
posiada nieskazitelny charakter,
wyróżnia się w wykonywaniu zadań służbowych i przestrzeganiu dyscypliny wojskowej.
Ławnicy sądów wojskowych są powoływani na okres 3 lat.
Wybory przeprowadza się w jednostkach wojskowych na zebraniach żołnierskich oddzielnie dla żołnierzy:
zawodowych,
pełniących służbę a będących kandydatami na żołnierzy zawodowych,
odbywających zasadniczą służbę wojskową.
Prawo zgłaszania kandydatur na ławników sądów wojskowych przysługuje tylko uprawnionym żołnierzom (wymienieni wyżej).
Ławnicy składają ślubowanie wobec prezesa sądu wojskowego.
Wybory uzupełniające są prawnie dopuszczalne.
Ławnicy sądów wojskowych nie posiadają samorządu ławniczego.