Struktura czasowa stóp procentowych
wysokość stóp procentowych
rynkowa stopa procentowa =
bazowa stopa procentowa + oczekiwana stopa inflacji + premia za ryzyko
bazowa stopa procentowa jest stopą, po której kapitał jest odtwarzany w gospodarce
realna stopa procentowa uwzględnia stopę inflacji
ponadto na rynkową stopę procentową wpływają czynniki ryzyka:
ryzyko niedotrzymania warunków (default risk) - ryzyko bankructwa firmy, niezdolności do spłaty odsetek i kapitału
ryzyko płynności (liquidity risk) - nabywca instrumentu nie ma możliwości szybkiej sprzedaży po rozsądnej cenie
ryzyko stopy procentowej (interest-rate risk) - ryzyko zmiany ceny instrumentu, spowodowane zmiana poziomu stóp procentowych
rozpiętość stóp procentowych (yield spread)
rozpiętość stóp procentowych =
stopa zwrotu dla obligacji ryzykownych - stopa zwrotu dla obligacji skarbowych
obligacje skarbowe są teoretycznie pozbawione ryzyka niedotrzymania warunków, stąd inwestorzy często traktują je jako bazę do porównań
struktura czasowa stóp procentowych
związek pomiędzy stopą dochodu w terminie do wykupu (YTM) a długością okresu do terminu wykupu (n) (przy założeniu, że pozostałe wielkości pozostają bez zmian)
graficznie przedstawiana jest za pomocą krzywej stopy dochodu (yield curve), która może mieć różne kształty: rosnąca, płaska, odwrócona, łukowata
podstawowe teorie wyjaśniające strukturę czasową stóp procentowych:
teoria oczekiwań (Expectations Theory)
zakłada, że długoterminowe stopy procentowe są średnią geometryczną oczekiwanych przyszłych krótkoterminowych stóp procentowych (płaska krzywa stopy dochodu)
przyjmując stopy kasowe (spot rates, występujące obecnie) i stopy terminowe (forward rates) możemy teorię zapisać przy pomocy równania:
(1 + YTMn)n = (1 + YTM1) (1 + F1,1) (1 + F2,1) ... (1+ Fn-1,1)
YTMn = [(1 + YTM1) (1 + F1,1) (1 + F2,1) ... (1+ Fn-1,1)]1/n -1
YTMn - YTM obligacji mającej n lat do wykupu
YTM1 - YTM obligacji mającej rok do wykupu
Fn-1,1 - terminowa stopa zwrotu dla obligacji rocznej za n-1 lat
po przekształceniu:
wzór na terminową stopę zwrotu dla obligacji n-letniej za t lat:
teoria preferencji płynności
inwestorzy oczekują premii za ryzyko w inwestycje długoterminowe, które wiążą się z większą niepewnością niż krótkoterminowe (rosnąca krzywa stopy dochodu)
teoria segmentacji rynku
inwestorzy preferują instrumenty o określonym terminie wykupu (łukowata krzywa stopy dochodu), np.:
fundusze emerytalne preferują inwestycje w instrumenty długoterminowe ze względu na potrzebę stabilnej struktury aktywów długoterminowych
banki wolą instrumenty krótkoterminowe ze względu na krótkie terminy posiadanych depozytów
3