Struktura czasowa stóp procentowych

wysokość stóp procentowych

rynkowa stopa procentowa =

bazowa stopa procentowa + oczekiwana stopa inflacji + premia za ryzyko

bazowa stopa procentowa jest stopą, po której kapitał jest odtwarzany w gospodarce

realna stopa procentowa uwzględnia stopę inflacji

ponadto na rynkową stopę procentową wpływają czynniki ryzyka:

• ryzyko niedotrzymania warunków (default risk) - ryzyko bankructwa firmy, niezdolności do spłaty odsetek i kapitału

• ryzyko płynności (liquidity risk) - nabywca instrumentu nie ma możliwości szybkiej sprzedaży po rozsądnej cenie

• ryzyko stopy procentowej (interest-rate risk) - ryzyko zmiany ceny instrumentu, spowodowane zmiana poziomu stóp procentowych

rozpiętość stóp procentowych (yield spread)

rozpiętość stóp procentowych =

stopa zwrotu dla obligacji ryzykownych - stopa zwrotu dla obligacji skarbowych

obligacje skarbowe są teoretycznie pozbawione ryzyka niedotrzymania warunków, stąd inwestorzy często traktują je jako bazę do porównań

struktura czasowa stóp procentowych

związek pomiędzy stopą dochodu w terminie do wykupu (YTM) a długością okresu do terminu wykupu (n) (przy założeniu, że pozostałe wielkości pozostają bez zmian)

graficznie przedstawiana jest za pomocą krzywej stopy dochodu (yield curve), która może mieć różne kształty: rosnąca, płaska, odwrócona, łukowata

podstawowe teorie wyjaśniające strukturę czasową stóp procentowych:

1. teoria oczekiwań (Expectations Theory)

zakłada, że długoterminowe stopy procentowe są średnią geometryczną oczekiwanych przyszłych krótkoterminowych stóp procentowych (płaska krzywa stopy dochodu)

przyjmując stopy kasowe (spot rates, występujące obecnie) i stopy terminowe (forward rates) możemy teorię zapisać przy pomocy równania:

(1 + YTM_n)ⁿ = (1 + YTM₁) (1 + F_1,1) (1 + F_2,1) ... (1+ F_n-1,1)

YTM_n = [(1 + YTM₁) (1 + F_1,1) (1 + F_2,1) ... (1+ F_n-1,1)]^1/n -1

YTM_n - YTM obligacji mającej n lat do wykupu

YTM₁ - YTM obligacji mającej rok do wykupu

F_n-1,1 - terminowa stopa zwrotu dla obligacji rocznej za n-1 lat

po przekształceniu:

wzór na terminową stopę zwrotu dla obligacji n-letniej za t lat:

2. teoria preferencji płynności

inwestorzy oczekują premii za ryzyko w inwestycje długoterminowe, które wiążą się z większą niepewnością niż krótkoterminowe (rosnąca krzywa stopy dochodu)

3. teoria segmentacji rynku

inwestorzy preferują instrumenty o określonym terminie wykupu (łukowata krzywa stopy dochodu), np.:

• fundusze emerytalne preferują inwestycje w instrumenty długoterminowe ze względu na potrzebę stabilnej struktury aktywów długoterminowych

• banki wolą instrumenty krótkoterminowe ze względu na krótkie terminy posiadanych depozytów

3