Choroby alergiczne
Choroby alergiczne obejmują kilka różnych działów:
Pokrzywka (urticaria)
Kontaktowe zapalenie skóry (contact dermatitis)
Atopowe zapalenie skóry (atopic dermatitis)
Podłożem chorób alergicznych są zjawiska immunologiczne:
Typ I reakcja anafilaktyczna
Typ II reakcja cytotoksyczna
Typ III reakcja kompleksów immunologicznych ( zjawisko Arthusa)
Typ IV reakcje opóźnione :
typu tuberkulinowego
typu wyprysku kontaktowego
Typ I reakcja anafilaktyczna
Wstrząs anafilaktyczny, pokrzywka, reakcje polekowe
Antygeny: leki, pokarmy, pyłki, jady owadów, szczepionki
Przeciwciała IgE
Mediatory: histamina, serotonina, bradykinina
Czas: sekundy - minuty
Typ II reakcja cytotoksyczna
Trombocytopenia polekowa, agranulocytoza, immunohemolityczna niedokrwistość po lekach
Antygeny: leki
Przeciwciała IgM, rzadko IgA
Mediatory: składniki dopełniacza
Czas: kilka godzin
Typ III reakcja kompleksów immunologicznych
SLE, choroba posurowicza, urticaria vasculitis
Antygeny: leki, mikroby, obce białka
Przeciwciała IgG, IgM, IgA wiążą się z antygenami tworząc kompleksy
Mediatory: aktywowane składowe dopełniacza
Czas: kilka minut do kilku godzin
Typ IV- typu tuberkulinowego
Osutki zakaźne, odrzucanie przeszczepów
Antygeny: leki, mikroby, autoantygeny
Swoiście uczulone limfocyty T
Mediatory: limfokiny uwalniane przez limfocyty
Czas: kilka godzin do kliku dni, ok.. 24h
Typ IV - typu wyprysku kontaktowego
Wyprysk kontaktowy ostry i przewlekły
Antygeny: alergeny kontaktowe, leki, kosmetyki
Limfocyty T, prezentacja antygenu
Mediatory: limfokiny uwalniane z limfocytów
Czas: kilka godzin do kilku dni, ok.. 48h
POKRZYWKA - URTICARIA
Jest to niejednolity zespół chorobowy, w którym wykwitem pierwotnym jest bąbel pokrzywkowy
ŚWIĄD
Mechanizm immunologiczny typu I i III
Wyróżnia się ponad 50 odmian pokrzywki
Kliniczny podział pokrzywek
Ostra ( urticaria acuta) - do 6 tygodni - 50% alergiczna
Przewlekła (urticaria chronica) powyżej 6 tygodni - 20% alergiczne
Nawrotowa (urticaria recividens)
Podział pokrzywek - ze względu na etiologię:
Immunologiczna
Typ I: ostra, z zimna, kontaktowa, świetlna
Typ III: ch. posurowicza, ur. vasculitis
Autoimmunologiczna: przewlekła pokrzywka idiopatyczna
Nieimmunologiczna: aktywacja komórek tucznych, fizykalna
Pokrzywka ostra
Najczęstsza u dzieci
Alergiczna IgE-zależna
Antygeny: pokarmy, leki, pyłek, jady owadów
Pokrzywka przewlekła
Dotyczy głównie dorosłych
Częściej mechanizm niealergiczny
Alergeny: pokarmowe lub wziewne, rzadko leki
Pokrzywka aspirynowa - mechanizm nieimmunologiczny
NLPZ, barwniki, konserwanty
Pokrzywka mechaniczna
Silne potarcie lub ucisk
Mediatorem jest histamina
Przeciwciała głównie IgE
Długotrwały, wieloletni przebieg
Pokrzywka kontaktowa
Mechanizm typu I z przeciwciałami IgE
Alergiczna: sierść zwierząt, alergeny roślinne
Niealergiczna: leki, żyjątka morskie
Zmiany pokrzywkowe są ograniczone do miejsc kontaktu
Kilikanaście minut
Pokrzywka fizykalna
Wywołana - dermografizm
Z zimna
Cieplna
Cholinergiczna
Świetlna
Choroba posurowicza
Zmiany skórne mają charakter pokrzywki, towarzyszą im bóle stawowe, wzrost temperatury, nudności, bóle brzucha, wymioty
Objawy występują po ok. 6-12 dniach
Reakcja typu III, po podaniu surowicy p/tężcowej, pencyliny
Lek z wyboru: glikokortykosteroidy, anty H1, NLPZ
Diagnostyka
Wywiad!
Testy skórne i sLgE
Diety eliminacyjne i ekspozycja na pokarmy
Testy fizykalne
Zasady leczenia
ELIMINACJA CZYNNIKÓW WYWOŁUJĄCYCH!
Farmakoterapia
leki przeciwhistaminowe
blokery H2
leki psychotropowe
kortykosteroidy
leki antyleukotrienowe
Obrzęk naczynioruchowy
Jest to odmiana pokrzywki przewlekłej o głębszym umiejscowieniu (tk. podskórna, skóra właściwa, błony śluzowe)
Wysiew bąbli pokrzywkowych
Alergiczny: leki, pokarmy, subst. wziewne
Niealergiczny: nietolerancja leków
Gwałtowny obrzęk okolicy twarzy, wargi, oczodoły, błony śluzowe, krtań
Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy
Występowanie rodzinne, dziedziczone AD
Niedobór inhibitora esterazy składnika C1 dopełniacza
Obrzęk skóry, błon śluzowych
Koncentrat inhibitora C1
Przetaczanie świeżej plazmy
Danazol, Stanazol
Wyprysk kontaktowy
Najczęstsza postać wyprysku tj. powierzchownych zmian zapalnych w skórze, powstających w wyniku kontaktu z alergenem
Mechanizm typu IV
Wyprysk kontaktowy - objawy
Pierwotnym wykwitem jest grudka wysiękowa i pęcherzyk
Ogniska niewyraźnie odgraniczone od otoczenia
Towarzyszy im świąd
Ustępują bez pozostawienia śladów
Czynniki wywołujące
Nikiel i kobalt
Guma - obuwie, rękawice, kable
Barwniki - farby do włosów, rzęs
Formalina
Terpentyna
Tworzywa sztuczne
Rozpoznanie
Wywiad
Objawy kliniczne
Próby płatkowe - odczytywane po 24 i 72 h
Leczenie
Miejscowe:
w okresie wysiękowym: okłady, następnie krem z hydrokortyzonem lub prednizolonem
w okresie lichenizacji: silniejsze kortykosteroidy
Ogólne: leki antyhistaminowe, Calcium
Atopowe zapalenie skóry
Jest genetycznie uwarunkowaną chorobą skóry o nieznanej przyczynie.
Jest chorobą cywilizacyjną o największej częstości występowania w krajach wysoko uprzemysłowionych.
Czynniki prowokujące w wyprysku atopowym:
Alergeny kontaktowe i substancje drażniące( nikiel, balsam peruwiański, lateks, konserwanty, środki dezynfekcyjne, rozpuszczalniki).
Alergeny wziewne ( roztocza kurzu domowego, pleśnie).
Pokarm ( świeże warzywa, owoce, orzechy, mleko, jajka, ryby).
Czynniki mikrobiologiczne ( Staphylococcus aureus, Malessezia sp).
Stres.
Objawy:
Charakterystycznymi objawami są: świąd, typowa morfologia, zmiany o charakterze wyprysku z lichenizacją i umiejscowienie zmian skórnych ( twarz, szyja, zgięcia łokciowe i kolanowe), przewlekłe i nawracające zapalenie skóry o różnym nasileniu.
Paznokcie jakby polakierowane.
Węzły chłonne mogą być powiększone.
Włosy suche i łamliwe.
Trzy fazy choroby
Niemowlęca - od najwcześniejszych miesięcy do 2 roku życia
Dziecięca - do 12 lat
Młodzieżowa i osób dorosłych
Rozpoznanie
Kryteria duże
1. świąd
2. typowe umiejscowienie
3. przewlekły i nawrotowy przebieg
4. atopia u chorego lub rodziny
Rozpoznanie
Kryteria małe
1. suchość skóry
2. rogowacenie przymieszkowe
3. odczyny skórne
4. podwyższone poziomy IgE
5. początek w dzieciństwie
6. skłonność do zakażeń skóry
7. zaćma
8. nietolerancja wełny
9. nietolerancja pokarmowa
10. zaostrzenia po stresach
11. biały dermografizm
Leczenie
Eliminacja czynników uczulających
Leki antyhistaminowe H1, H2
Leki neuro lub psychotropowe
W zaostrzeniach kortykosteroidy nie dłużej niż 3 tygodnie
Miejscowo: maści, kremy, inhibitory kalcyneuryny ( tacrolimus, pimekrolimus)
Szczególne znaczenie ma prawidłowa pielęgnacja i nawilżanie skóry.
Dziękuję za uwagę.