Czynniki środowiska rodzinnego wg E. Jackowskiej:
społeczno-ekonomiczne, określające pozycję społeczną i ekonomiczną rodziny i jej poszczególnych członków:
warunki bytowe rodziny: poziom dochodów, sytuacja mieszkaniowa;
źródła utrzymania rodziny - zawód rodziców i innych dorosłych członków rodziny, źródła utrzymania rodziny nie związane z pracą zawodową jej członków;
więź pomiędzy rodziną a środowiskiem - więź z dalszą rodziną, więź sąsiedzka, więź z grupą etniczną itp.
kulturalne, określające poziom kultury życia codziennego:
wykształcenie rodziców i innych członków rodziny;
wzorzec kulturalny obowiązujący w rodzinie, określający m. in. podział obowiązków domowych w rodzinie, zasady wychowywania dzieci i sposób spędzania czasu wolnego;
poziom potrzeb kulturalnych rodziców i innych członków rodziny.
3. pedagogiczne, określające metody i środki stosowane w wychowaniu dzieci:
warunki opieki nad dzieckiem, kontrola zachowania dziecka;
normy i wartości przekazywane dziecku w wychowaniu;
zakazy i wymagania;
nagrody i kary.
4. psychologiczno-społeczne, określające strukturę rodziny, stosunki wewnątrzrodzinne, właściwości osobowości rodziców i innych członków rodziny:
struktura rodziny - skład osobowy, stosunki prawno-społeczne łączące członków rodziny, liczba dzieci w rodzinie, pozycja dziecka określona przez kolejność jego narodzin;
więź uczuciowa między dzieckiem a matką i ojcem;
więź uczuciowa między matką a ojcem;
więzi uczuciowe między innymi członkami rodziny;
osobowościowe cechy matki, ojca i innych członków rodziny.
Czynniki środowiska rodzinnego wg S. Kawuli:
1. ekonomiczno-społeczne:
wielkość rodziny i jej struktura,
pochodzenie społeczne rodziców,
źródła utrzymania rodziny (zawód ojca, dochodowość rodziny),
sprawowanie opieki materialnej nad dziećmi (warunki mieszkaniowe rodziny, jakość odżywiania, jakość ubioru dzieci),
podział pracy i ról w rodzinie (np. praca zawodowa matki poza domem lub praca produkcyjna dzieci);
2. kulturalne:
wykształcenie rodziców lub dokształcanie się i zdobywanie kwalifikacji przez rodziców i innych członków rodziny,
wzory kulturowe i wychowawcze uznawane przez rodziców,
sposoby spędzania wolnego czasu przez członków rodziny (korzystanie ze środków kultury masowej i inne formy),
stosunek rodziców do nauki szkolnej dzieci i ich przyszłego zawodu (stwarzanie warunków do nauki w domu i w szkole, problem planu życiowego dzieci),
stosunek członków rodziny (rodziców) do tradycji i nowości;
3. psychopedagogiczne:
ogólna atmosfera panująca w środowisku rodzinnym (występujące zaburzenia, więzi uczuciowe między wszystkimi członkami rodziny),
charakter stosunków pomiędzy rodzicami,
charakter stosunków pomiędzy rodzicami a dziećmi,
charakter kontroli rodziców nad dziećmi,
stosowane środki wychowawcze.