Zysk pojawi się dopiero po odpisaniu wszystkich kosztów
Marek Muc 16-08-2007, ostatnia aktualizacja 16-08-2007 00:00
Firma informatyczna sprzedająca napisany przez siebie program komputerowy nie osiągnie zysku do czasu, gdy sprzedane kopie w całości nie pokryją kosztu wytworzenia. Zasada ta dotyczy wszystkich projektów typowych
Przez projekt typowy należy rozumieć każdy produkt, który można skopiować i sprzedać nieograniczonej liczbie klientów. Istotą takiego produktu jest jego uniwersalne zastosowanie. Projekty typowe występują np. w pracowniach architektonicznych, które sprzedają swoim klientom projekty domków jednorodzinnych, letniskowych, garaży itp. Raz wykonany projekt takiego obiektu znajduje wielu nabywców, a pracownia może, za dodatkową opłatą, na nieść niewielkie zmiany w celu dostosowania projektu do indywidualnych potrzeb klienta. Jednak najpopularniejszą branżą, w której mamy do czynienia z projektami typowymi, jest branża informatyczna. Programiści pracujący w firmach piszą programy, które można wdrożyć niemal w każdym przedsiębiorstwie.
Z art. 34 ust. 3 ustawy o rachunkowości (uor) wynika, że firma powinna wycenić projekty typowe w wysokości nadwyżki kosztów ich wytworzenia nad przychodami według cen sprzedaży netto. Koszt wytworzenia ustala się na zasadach ogólnych, czyli obejmuje on koszty bezpośrednio związane z danym projektem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich (art. 28 ust. 3 uor). W wypadku projektów typowych najważniejszym składnikiem kosztu wytworzenia są wynagrodzenia pracowników. Z kolei cena sprzedaży netto oznacza, że uzyskaną cenę (oczywiście bez VAT) pomniejsza się o wszystkie koszty związane z przystosowaniem produktu do sprzedaży (art. 28 ust. 5 uor). W konsekwencji przedsiębiorstwo nie wykaże zysku na sprzedaży projektu typowego do czasu, gdy suma wszystkich uzyskanych cen sprzedaży netto nie przewyższy początkowego kosztu wytworzenia. Jeżeli nie nastąpi to w ciągu 5 lat od daty początkowego ujęcia projektu w bilansie, to nieodpisane po upływie tego okresu koszty wytworzenia zwiększają pozostałe koszty operacyjne.
Przykład
Firma Infokomp opracowała program służący do zakładania sklepów internetowych. Koszt jego wytworzenia, skalkulowany zgodnie z art. 28 ust. 3 uor, wyniósł 1000 zł. Program sprzedawany jest w cenie 100 zł netto/szt., a koszt wykonania jednej kopii programu wraz z opakowaniem wynosi 12 zł. W 2007 r. spółka sprzedała 9, a w 2008 r. - 7 sztuk programu. Pomimo sprzedaży 9 kopii programu, firma Infokomp nie osiągnęła żadnego zysku. Jak wynika z zapisów na kontach, przychody ze sprzedaży wyniosły 900 zł - dokładnie tyle, ile odpowiadające im koszty (108 zł + 792 zł) - patrz schemat 2. W 2008 r. Infokomp sprzedał tylko 7 kopii programu, o 2 szt. mniej niż w 2007 r. Chociaż cena sprzedaży nie zmieniła się, firma osiągnęła zysk wynoszący 408 zł (przychody 700 zł, koszty 84 zł + 208 zł). Wynika to z tego, że w 2007 r. nie udało się odpisać kosztu wytworzenia programu komputerowego w całości. Sytuacja ta zmieniła się dopiero w 2008 r. i dlatego pojawił się zysk. Teraz z każdej sprzedanej kopii wynosi on 88 zł (100 zł - 12 zł).