TEMAT PRACY PRZEJŚCIOWEJ
Temat pracy przejściowej to bardziej lub mniej rozbudowane zdanie, które informuje - w sposób ogólny i lakoniczny - przyszłego czytelnika o celu treści i zakresie pracy.
Temat określają trzy kategorie: cel merytoryczny treść tematu , zakres pracy przejściowej i.
Cel merytoryczny tematu (co w wyniku urzeczywistnienia treści pracy powinniśmy osiągnąć) powinien z tematu wynikać w sposób bezpośredni lub może być zawarty w jego tle. Jeżeli temat zawiera takie słowa jak: analiza, ocena , projekt, metoda to już użycie tych słów wskazuje cel merytoryczny tematu i w określonym stopniu treść opracowania. Słowo „ocena” sugeruje poszukiwanie lub stworzenie stosownych kryteriów, wskaźników i mierników tej oceny oraz wielkości wymagań wzorcowych, czyli takich w stosunku do których dokonuje się oceny. Słowo „projekt” sugeruje zaproponowanie wizji przyszłościowej obiektu, procesu, metody itp. lepszej lub innej niż istniejący obiekt, proces lub metoda. Temat o charakterze projektowym może w tle zawierać cel ekonomiczny, czyli uzasadnienie ekonomiczne (kosztowe lub inne) zaprojektowanej wizji.
Treść tematu to słowa traktujące o wszystkich aspektach obiektu na który ukierunkowana jest aktywność intelektualna studenta.
Treść tematu określa także umiejscowienie działalności intelektualnej w obszarze uporządkowanej (sklasyfikowanej) wiedzy naukowej, która wiąże się z opracowywanym obiektem.
Zakres pracy to także głębia analiz i rozważań , które student chce podjąć w przyszłym opracowaniu
Z analizy szeregu prac przejściowych można stwierdzić, że im więcej słów zawartych jest w temacie, tym mniejszy jest zakres problematyki, którą student będzie zgłębiać i opracowywać. Przykładowo - temat określony następująco „ Projekt organizacji produkcji w fabryce maszyn rolniczych” sugeruje, że student będzie zajmował się całokształtem problematyki techniczno organizacyjnej w tej fabryce.
Jeżeli temat zmienimy dodając określone słowa np. „Projekt organizacji wydziału montażu w fabryce maszyn rolniczych”, to zauważamy, że zakres aktywności intelektualnej studenta ograniczy się do określonej komórki produkcyjnej zwanej wydziałem montażu (łącznie ze zwróceniem uwagi na tzw. systemowe „wejścia” i „wyjścia” wydziału montażu) w tejże fabryce.
Temat może być wybrany przez studenta, czyli jest ustalony przez nauczyciela akademickiego, który tym samym sugeruje studentowi swój udział w określonej działalności naukowo badawczej.
Temat może być także uzgodniony przez studenta z przyszłym konsultantem¸ co świadczy o chęci intelektualnego uczestniczenia studenta w obszarze działalności naukowo badawczej przyszłego konsultanta.
Uważa się, że uzgodnienie treści tematu jest lepsze od wyboru, ponieważ uzgodnienie wynika z naturalnego „obszaru” spostrzeżeń przyszłego studenta, z doświadczeń lub z posiadania - nierzadko znacznej (aczkolwiek niezbyt uporządkowanej) wiedzy wynikającej z praktycznych zainteresowań. Zainteresowania o charakterze hobbistycznym, doświadczenia z miejsca pracy mogą być istotnym czynnikiem zwiększonej aktywności i przejawić się w wysokim poziomie jakościowym pracy przejściowej.
W obu przypadkach student jednak musi skonsultować się z przyszłym konsultantem i uzyskać zgodę na współpracę , którą dokumentuje w formie pisemnej.
Forma pisemna informuje orientacyjnie dziekana o zawartości przyszłej pracy przejściowej i o tym czy praca przejściowa będzie realizowana w zakresie zawierającym się w specjalności studiów na danym wydziale uczelni.
Temat powinien mieć ustalony zakres, który umożliwia wykonanie pracy przejściowej w normatywnym cyklu. Tematy zbyt szerokie wymagające od studenta posiadania wiedzy z kluczowej problematyki teoretycznej nie są wskazane z racji tego, że w obrębie takiej problematyki nierzadko sami uczeni są w stanie sprzeczności merytorycznych dyskutowanych w prasie fachowej i periodykach naukowych. Do takich ambitnych tematów student uprzednio powinien być przygotowany. Stanowią one na ogół treść badań i rozpraw naukowych na poziomie: magisterium, doktoratu i habilitacji.
Zbyt duży zakres może dotyczyć nie tylko wiedzy teoretycznej lecz także potrzeby zebrania bardzo obszernego materiału rzeczywistego (faktycznego) i rozproszonego po różnych źródłach, które nierzadko sa rozproszone terytorialnie.
Zbyt duży zakres może także wynikać z dużej różnorodności zagadnień wymagających przeanalizowania i wnioskowania lub diagnozowania w celu dokonania ujęcia syntetycznego.
Temat powinien być konkretny. O konkretności tematu świadczy warsztat praktyczny (konkretny) na tle którego student wykazuje się wiedzą uzyskaną w trakcie studiów oraz uzupełnia te wiedzę w trakcie opracowywania treści pracy przejściowej. Konkretność tematu ustala się droga ustalenia konkretnego obiektu stanowiącego warsztat. Warsztat praktyczny to np.: przedsiębiorstwo gospodarcze lub jego komórka organizacyjna, zjawisko społeczne (np. wzrost bezrobocia) obserwowane na konkretnym terenie (możliwym do spenetrowania przez studenta), istniejąca konstrukcja wyrobu, którą student zamierza udoskonalić i zaproponować nową, rzeczywista metoda technologiczna i szereg innych.
Tematy zbyt ogólne zawierają w swej treści słowa sygnalizujące bądź dystans przestrzenny (np. dotyczące zjawisk zachodzących na drugiej półkuli), bądź poruszające problematykę z zakresu nauk podstawowych (np. dotyczące opanowania skomplikowanych modeli matematycznych służących do wyobrażenia badanego zjawiska fizycznego, społecznego itp.). Tematy takie wymagają opanowania zaawansowanych narzędzi badawczych możliwych do ich zrealizowania. Problematyka np. związana z ekonomiką i planowaniem produkcji na poziomie dużego zbioru zakładów produkcyjnych (korporacji) wymaga opanowania przez studenta wiedzy matematycznej związanej z teorią zbiorów i rachunkiem macierzowym i modelowaniem matematycznym.
Przyszłe, mozolne poszukiwania literatury, lub trudne i długotrwałe badania empiryczne powinny być sygnałem wykluczającym podejmowanie także takich tematów.
W pracy przejściowej student powinien wykazać się umiejętnością tworzenia wywodów, poprawnego myślenia oraz wyprowadzania poprawnych wniosków w założonym okresie czasu.
Temat nie może być sprzeczny i powinien zawierać słowa powszechnie stosowane w dyscyplinach naukowych, w obrębie których porusza się student. Jeżeli np. temat brzmi „Modernizacja cyklu produkcyjnego wyrobu…….”, to w teorii organizacji produkcji pojęcie cykl produkcyjny określone jest jako okres czasu. Wszak czasu nie można modernizować? Prawdopodobnie chodziło o proces produkcyjny, który traktuje się jako zbiór działań.
Wiele prac przejściowych swą treścią obejmuje problematykę analiz i projektowania zmian technicznych i organizacyjnych w przedsiębiorstwach gospodarczych. Nierzadko rozdziałem pracy jest identyfikacja istniejącego stanu przedsiębiorstwa, jego komórki organizacyjnej lub funkcji organizacyjnych. Wymaga to skorzystania z informacji, z których można skorzystać uzyskując zgodę kierownictwa. Zabieganie o taką zgodę wymaga czasu i działań oraz lub rozmów z kierownictwem. Szereg informacji mają dla osób „ z zewnątrz” charakter poufny inne zaś nie występują w formie zwartej i trzeba przeprowadzić stosowne badania i prace zmierzające do ich zebrania. Aby więc nie napotkać trudności nie do pokonania należy już na etapie formułowania tematu pracy takie sytuacje brać pod uwagę.
Merytoryczny czyli odnoszący się do treści sprawy, z pominięciem jej strony zewnętrznej, formalnej. Np. celem merytorycznym tematu „Projekt organizacji procesu produkcji wyrobu…” jest zaproponowanie doskonalszej od występującej w stanie istniejącym wizji przyszłej (projektu) organizacji procesu wytwarzania.
Patrz punkt traktujący o opracowywaniu treści pracy przejściowej
DIAGNOZA (DIAGNOSTYKA) [gr. diagnōstikós umiejący rozpoznać] jest terminem zaczerpniętym z medycyny. Diagnoza [gr.] rozpoznanie choroby na podstawie analizy zmian, jakie wywołuje ona w ustroju (zmiany anatomiczne lub zaburzenia w czynnościach poszczególnych narządów. Techniki rozpoznawania niepożądanych zjawisk w innych systemach niż ustrój człowieka mogą być bardzo przydatne w poszukiwaniach „maszyn” przeszkadzających w realizacji celów produkcyjno gospodarczych lub technicznych.
Patrz punkt traktujący o opracowywaniu treści pracy przejściowej
1